Dünyanın en popüler bestecileri

Serhan Ballı'nın köşe yazısı

Geçen yıl dünyada en çok hangi bestecinin eserleri çalındı? En çok operası sahnelenen besteci kim oldu? Bu ve benzeri soruların ‘küresel ölçekteki’ yanıtlarını şimdiye dek ancak ‘merak etmekle’ yetinebilirdiniz. Çünkü dünyanın irili ufaklı pek çok senfoni orkestrasıyla opera kurumunu kapsayacak bir ‘küresel sistem’den uzaktık. ‘Uzaktık’ diyoruz çünkü internet çağında artık hiçbir bilgi ulaşılmaz değil. Klasik müzik takipçilerinin hayatlarını kolaylaştıran platformların başında, dünyadaki konser, opera ve festivaller hakkında bilgiler veren, eleştiriler yayımlayan internet siteleri geliyor. www.bachtrack.com sitesi de bunların en popülerlerinden. Bu site çok hayırlı bir iş yapıp geniş veritabanındaki bilgilere dayanarak, 2010 yılı boyunca en çok çalınan besteci ve eserleri sıraladı. Tabii bu çalışma da eksiksiz değil, rakamlarda sapmalar olabilir ama onu gerçeğe en yakın değerlendirme de sayabiliriz.

Gelelim sonuçlara. Bach Track sitesinin geçen yılki ajandasında dünya çapında 11.724 konser ve 5.858 opera temsili listelenmiş. Konser salonlarının geçen yılki hâkimi 1.576 ayrı konserde en az bir eseri çalınan Beethoven olmuş. ‘En Büyük Besteci’ listelerinin galibi J.S.Bach’ın, herhangi bir ‘En Popüler Besteci’ sıralamasında yerini rahatlıkla Beethoven’e bırakacağı yolundaki genel kanı, bu sonuçla doğrulanmış oluyor. Beethoven’in hemen ardından 1260 konserde en az bir eseriyle yer almış Mozart geliyor. Konser takipçilerinin çoğunlukla romantik dönem yapıtları tercih etme eğiliminin en dikkate değer sapmasını, bir klasik dönem bestecisi olan Mozart oluşturuyor. Üçüncü sıraya, 953 konserle, bir başka yıl karşımıza çıksa herhalde şaşıracağımız bir besteci yerleşmiş: Schumann.

Geçen yıl 200’üncü doğum yıldönümü vesilesiyle Schumann’ın tüm dünyada çokça çalındığının bir göstergesi bu sonuç. Dördüncü sıraya, 902 konserle J.S.Bach’ın oturmasını, baba Bach’ın konser salonlarında seslendirilen eserlerinin daha ziyade kantatları ve missa dediğimiz büyük çaptaki ayin müzikleri olmasıyla açıklayabiliriz sanırım. Özellikle Hıristiyan ülkelerde Paskalya dönemlerinde yoğunlaşan missa icraları J.S.Bach’ın listede yükselmesini sağlamış olmalı.

Bach Track’in anlamlı bir listesi de geçen yıl boyunca konser salonlarında ‘en çok eseri’ seslendirilmiş besteciler hakkında. Büyük besteciler arasında, daha fazla sayıda eseri bulunanlar doğal olarak sıralamada öne geçmiş. Beethoven birinciliği kendisinden çok bestesi olan Bach’a bırakmış. Geçen yıl Bach’ın 347 farklı eseri seslendirilmiş. Onun hemen arkasından, müzik tarihinin, kısacık yaşamlarına rağmen üretkenlikte sınır tanımayan bestecileri geliyor: Schubert (281) ve Mozart (271). Chopin’i (258) bu üçlünün hemen arkasında görüyoruz. Tabii Chopin’in de tıpkı Schumann gibi geçen yıl doğumunun 200’üncü yıldönümünde anılmasının avantajını yaşadığı söylenebilir.

2010 yılı boyunca dünyanın bellibaşlı konser salonlarında en çok seslendirilen eser, 125 icrayla, Handel’in Mesih Oratoryosu olmuş. Bu popüler eseri, 101 icrayla Beethoven’in 7’nci Senfonisi izliyor. Mahler’in 1’inci Senfonisi 93 icrayla üçüncü sırada. Yine bir Chopin eseri olan 2’nci Konçerto, 87 icrayla en çok seslendirilmiş dördüncü eser.

Dünyanın en meşgul senfonik toplulukları arasında Amerikan orkestraları başı çekiyor. Örneğin San Francisco Senfoni bir yılda 144 konser vererek inanılmaz bir performans sergilemiş. Yılda dört ay tatil yapan bizim orkestraların kulakları çınlasın! Önemli Amerikan orkestralarının her biri yorulmaz birer NBA takımı gibi! San Francisco’yu Chicago Senfoni (137) ve New York Filarmoni (127) takip ediyor. İlk 10 içinde 5 Amerikan orkestrası var.

En sevilen operacı Verdi

Bach Track’in opera listeleri de ses getirdi. 2010 yılında en çok operası sahnelenen besteci, 824 temsille Verdi olmuş. Onu yakın aralarla, Mozart (771) ve Puccini (681) takip ediyor. Derken makas açılıyor ve Wagner (273) ile Rossini’yle (273) birlikte, temsil sayısı 200’lü rakamlara düşüyor.
Dünya üzerinde geçen yıl en çok sahnelenen operanın 243 temsille La Boheme olduğunu öğrenmek hiç şaşırtıcı değil. Onu 238 temsille Figaro’nun Düğünü ve 212 temsille Carmen izliyor.

www.bachtrack.com sitesinde 2010 yılına ilişkin birkaç ilginç liste daha var. Meraklılarına öneririm. Bizde durum nasıl diye soracak olursanız, Türkiye çapındaki konser salonları ve orkestralarla ilgili hiçbir verinin sistemli ve düzenli biçimde işlenmediğini söyleyebilirim. Yalnızca Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nün geçen yıl yayımladığı kapsamlı Bibliyografya, opera-balenin kuruluşundan bu yana ülkemizde sahnelenmiş tüm eserler hakkında ilk kez bu kadar kapsamlı bilgiler verdi. Darısı senfoni orkestralarımızın başına…

Radikal