Koku duygularınızı ele geçiriyor

Dr. Yavuz, “İnsan burnunun yaklaşık olarak 13 bin koku molekülünü birbirinden ayırt edebildiği, 3-8 bin arasındaki molekülün ise tam bir keskinlikle ve etkin olarak hissedebildiği düşünülmektedir.

İnsan burnunda bin civarında değişik koku reseptörü vardır. Ayrıca beş milyon kadar nöronun koku duyusunu algılamak ve ilgili merkezlere iletmekle görevli olduğu sanılmaktadır. Kokuyu ileten sinirler, organizmadaki en yavaş ve en ince sinirlerdir. Günlük yaşantımızı olumlu ve olumsuz yönde etkileyebilen koku duyusu 24 saat boyunca çalışır ve hiçbir zaman “kapatılamayan" tek duyudur. Vücudun ilk ve en tanımlayıcı deneme mekanizmasıdır, bir ortamın iyi ya da kötü olduğu anında değerlendirir." dedi.

Gül ve biberiye hafızayı etkiliyor

“Öğrenme ve algılama kapasitesini yükselten ve hafıza yeteneğini ciddi düzeyde arttıran bir şey daha var ki; bu da ''biberiye'' bitkisidir" diyen Dr. Yavuz, “Biberiye özü yağı, hem kısa süreli hem de uzun süreli hafızayı güçlendirmektedir. Newcastle'daki Northumbria Üniversitesi'nde yapılan araştırmada, hafıza özellikleri test edilen kişiler iki ayrı odaya konmuş. Bir odaya biberiye özü yağı, diğer odaya ise normal parfümler sıkılmıştır. Yapılan değerlendirme sonucu biberiye esansının öğrenme kapasitesini arttırdığı ve hafızayı % 70 oranında yükselttiği belirlenmiştir.

Dolayısıyla gerek, gül kokusunun gerekse biberiye esansının öğrenme ve hafıza melekeleri üzerinde çok ciddi olumlu etkileri vardır. Bu durum unutkanlık problemi olanlar, özellikle öğrenciler ve akademisyenler hatta iş adamları, yöneticiler, zihinsel beceri gerektiren işlerde çalışanlar için oldukça üstünde durulması ve düşünülmesi gereken bir konudur" diye belirtti.

Koku kişiyi anında uyarır

Koku duyusunun bilginin hafızada durmasında etkili olduğunu belirten Dr. Yavuz, "Hafıza söz konusu olduğunda hep görsel ve işitsel uyaranlar üzerinde durulmuş koku duyusu ihmal edilmiştir. Halbuki koku duyusu, bilginin bellekte yer etmesi açısından çok önemli bir etkendir. Diğer tüm duyular önce talamus filtresinden geçtikten sonra limbik sisteme ulaşırken, koku duyusu talamusa uğramadan direk limbik sisteme ulaşarak anında davranışlarımızı etkiler.Taze çekilmiş kahve kokusu, fincana yeni doldurulmuş taze çay kokusu, yeni biçilmiş çimen kokusu, fırından yeni çıkmış ekmek kokusu, tandırda pişmiş güveç kokusu, kurak yaz günlerinde aniden bastıran yağmurun ardından kalkan toprak kokusu, vanilya kokusu, deniz, nehir ve yosun kokusu; bunlar hep hayatımıza keyif veren ve anlam kazandıran kokulardır" diye ifade etti.

Koku adaptasyonu nedir?

İnsanın koku alma sistemi zaman içerisinde değişir ve hem kötü hem iyi kokuları, çok güçlü olmadıkları durumlarda, belirlemekte zorlanır. Buna kokusal adaptasyon adı verilir ve bir kokuya ya da esansa adapte olmak için genellikle bir saat gibi bir süre yeterlidir.
Örneğin; esanslandırılmış bir ortamda çalışan insanlar genellikle bu esansa adapte olur ve kokusunu ayırt edemezken dışarıdan bu ortama girenler kokuyu derhal ayırt edebilir. Ancak kokuya adapte olan kişi bir süre ortamdan uzaklaşıp tekrar döndüğünde aynı kokuyu tekrar duyumsamaya başlar.

Kokunun psikolojik ergonomisi

Bilimsel çalışmalar, fark edilebilir bir seviyede yayılmış hoş kokuların tüketici isteklerini doğruladığını, işyeri üretkenliğini artırdığını, ayrıca da sağlık ve tıbbi durumlara yardımcı olduğunu göstermektedir. Örneğin; ABD'de bir kumarhanede gerçekleştirilen bir denemede, test alanına hoş bir koku verildikten sonra kumar gelirlerinde H'lik bir artış sağlandığı görülmüştür. Deneme sonucunda, havadaki fark edilir kokunun müşterinin kendini daha iyi hissetmesine ve kumar oynama arzusunun artmasına neden olduğu anlaşılmıştır."

Koku ruh halimizi nasıl etkiler?

Dr. Yavuz, ruh halinin koku ve renkler ile tasvir edilebildiğini belirterek, “Gül, karanfil kokusu, kırmızıyı anımsatır. Tutku, kendine güven, enerji ve hafıza ile ilişkilidir. Mandalina, greyfurt kokusu turuncuyu çağrıştırır. Değişim, yaşama enerjisi, sosyallik anlamına gelir. Limon, ananas, muz kokusu sarıyı çağrıştırır. Mutluluk, arkadaşlık, pozitif enerji, ilham kaynağı anlamına gelir. Çimen, yaprak kokusu yeşili akla getirir. Yenilenme, uyum, istikrar, sükûnet, dinginlik ve verimlilik ile ilişkilidir. Göl, nehir, okyanus kokusu maviyi çağrıştırır. Sadakat, barış, rahatlama, bilgelik, odaklanma ile bağlantılıdır.

Lavanta, menekşe kokusu moru hatırlatır. Asalet, romantizm ve gizem ile alakalıdır. Amber, tütsü kokusu siyahı çağrıştırır. Güç otorite, ciddiyet anlamına gelir. Yasemin kokusu beyazı düşündürür. Saflık, masumiyet, temizlik ve umut anlamı uyandırır. Odun, tahta, kereste kokusu kahverengiyi düşündürür. Güvenilirlik, dostluk, sadelik ve mütevazilik akla getirir.

Dolayısıyla çeşitli kokular kullanarak kişilik yapısını ve psikolojisini etkilemek mümkündür. Örneğin; Komedi temalı bir tiyatro oyununda, ciddiyet kazandıran amber ve tütsü kokusu kullanırsanız, kişileri güldürmeyi başaramayabilirsiniz. Ciddiyet istediğiniz bir mekanda da odun ve tahta kokusu kullanırsanız, insanlar lakayt ve rahat davranışlar içerisine girerler ve bir türlü istediğiniz ciddiyete ulaşamayabilirsiniz. Nitekim çalışma odalarında hafızayı olumlu etkilemek için gül, karanfil kokusu kullanılmalı, eğlence mekanlarında ise mandalina, limon, ananas veya muz kokuları gibi kokular tercih edilmelidir" diyerek sözlerini sonlandırdı.