Şizofren nasıl anlaşılır, tedavisi mümkün mü?

Mete Alpman yazısı

Son günlerde gazete ve televizyonlarda sıkça rastlanan ve teşhisi konmuş ama tam tedavi olmamış hastaların işledikleri korkunç cinayetleri ibretle görüyoruz. Bu kişilerin tam sağlıklarına kavuşmadan toplum içerisine bırakılmaları doğrumudur ? bu konuda ne yapılmalı ? Bütün bu sorulara idareciler, bilim adamları cevap arıyor arıyor ama tam bir çözüm odtaya konulamıyor. Bu gün bana ablası tarafından getirilen bir şizofren hastayla yaptığım anemnezi ( Konuşma ve hastalık hakkında bilgi edinme) aktaracağım.

50 yaşında 30 yıldır şizofren hasta ; 20 yıldır çalışamıyor. Hiç evlenmemiş.Ablasıyla aynı evde oturuyor. Yaşından daha yaşlı göstermekte. Özbakımı orta orta seviyede Sigaraya bağlı dişlerinde dökülmeler ve sararmalar var.

Hastalığın nedir?

Psikoz; yani etki altında kalma.

Nasıl?

Bunu yap şunu yap diyorlar. Ben Allahhım diyorlar. Ufak-tefek , insanın gözüne gözüküyorlar,havadan tanıdıklarını konuşturuyorlar,ölen annemi hatta Avrupa'da tanıdıklarımı konuşturuyorlar.Şok veriyorlar.Tehdit ediyorlar.Güneşi devamlı patlatarak aydınlatıyorlar.Dünyayı yönetmek istiyorlar.

Bunları kulağına ses ve gözüne görüntü olarak mı algılıyorsun?

Tanıdıklarım uzaydan kulağıma konuşuyorlar. Kulağımda robot var. Bu robot yerden yönetiliyor. Bu robot her yere giriyor. Amerikalı. İnsana sahip oluyor. Kendi düşüncelerini enjekte ediyor.

Nasıl anlıyorsun?

Zihinsel işgal. Stadyumda ses veriyor. Canlı ses. Herkes duyuyor. Sağ sol karışıyor. İlaç aldığımdan tam anlatamıyorum.

Sizde herhangi bir akıl hastalığı var mı?

Akıl hastalığı yok. Ruh hastalığı var. Boğazıma tuvalet pisliği koyuyor, cinsel organıma tuvalet kurdu sokuyor. Kaşınıyor ,kızarıyor. Karakola gittim, şikayet ettim. Polisler bana inanmadı. Hastaneye gitmemi önerdiler. Benim hastanelik bir durumum mu var?

Niye hastaneye geliyorsun?

İlaç almak için. İlaçları kullanınca unutuyorum. Biraz uyuşturuyorlar, rahatlıyorum. Uyuyorum.

Doktor bey biz bu adama bir şey yapamayız değil mi?

Vakanın yorumu:

Şizofreni hastalığında algıda ve düşüncede bozulma vardır. Bu vakada olmayan görüntüler ve sesler duyma ve yaşadığımız kültüre göre mümkün olamayacak, ikna edilemeyen, tartışılamayan düşünce; yani biraz hezeyan vardır. Robot yönetiyor her yere hakim oluyor...

Ayrıca bu kişi çalışamaz, çünkü hastalığa bağlı yıkım mevcut, gerçeği değerlendirmesi bozulmuş, neyin ne olduğu hangi durunda nasıl davranacağını ayarlayamaz.Soyut düşünce bozulmuştur.Her şeyi somutlaştırması belirgin.Hasta olmadığını düşünüyor. İç görüsü de yok. Mutlaka birileri tarafından korunup kollanmalı bakımı konusunda destek verilmelidir Bu vakada ablası bakmaktadır. Şizofrenlerde zeka sorunu olmaz.. Zeka sorunuyla bu hastaları karıştırmamak gerekir.

Tedavisi mümkün mü?

Evet mümkün. Mutlaka ilaç kullanmalı doktor kontrolünde olmalı. Tam düzelme olmaz. Tedavide amaç kendine ve etrafına zarar vermeyeceği ve kendi kendine bakımını üslenebileceği düzeyde tutmak gerekir. Mutlaka Psikiyatristler tedavisini üstlenmeli. Belki meşguliyet anlamında işlevselliği sağlanabilir. Bu konuda da ısrarcı olunmamalıdır.

Sonuçta hasta yakınlarına ne önerirsiniz?

Bu hastalara sahip olmak bir kader bir çaresizlik değildir Bu hastaların remisyonda olduğu ve hastalığının alevlendiği dönemler olur? Remisyondayken genellikle zararsız ve kendi kendine yeter durundadır. Aktif dönemde hastalığına göre davranır. Hareketlidir.Yasal problemler olabilir. Tedaviyi kabul etmez. İlaç almak istemez veya doktora gitme konusunda direnç gösterebilir. Hasta yakınlarını yorar, öfkelendirir.Bu duruma düşmemek için hastanın uykuları bozuluyor,uyumaz geceleri dolaşır hale geçiyor. Ya çok konuşuyor ya da hiç konuşmuyor ise derhal hemen doktora ek tedavi için getirilmelidir. Hiçbir zaman hasta hastalığını kabullenmez. Bundan dolayı hastaya göre davranmak hasta yakınlarını zora sokar. Hastanın isteğini yerine getirmek çoğu zaman işin içinden çıkılmaz duruma getirir. Hasta yakını "hastalığa" göre davranmalıdır. Hastalığını bilmeli ve hangi durumda ne yapacağını zamanında yapmalıdır. Kabullenmek ilk kuraldır ve sizi rahatlatır. Hastanın yararınadır.