Filler o cüsse ile nasıl hızlı koşuyor?
Filler yeryüzünün en ağır kara hayvanları. Buna rağmen cüsselerine göre müthiş bir hıza sahipler. Filler hızlı koşabilmelerini adımlarının sıradışı stiline borçlular.
John Hutchinson, Tyrannosaurus rex hakkında pek olumlu düşüncelere sahip değil. Eski çağlara ait bu hayvanların hareketlerini bilgisayar modellemeleri yardımıyla canlandıran California'daki Stanford Üniversitesi'nden Hutchinson, dinozorların tam bir 'hareket özürlü' olduklarına inanıyor.
Biyomekanik mühendislik bölümünde araştırmalarını sürdüren bilim adamı buna karşın, günümüzün en büyük kara hayvanı olan fillerin hareket ediş tarzlarına hayran. Biyomekanik, canlıların hareket seyirleri, canlı tarafından üretilen mekanik güçler ve güçlerin etkisi ile hareketlerin biçimi arasındaki ilişkiyi araştıran bir dal.
Hutchinson'un deneylerinden şu sonuçlar elde edilmiş: Erkek fil, saniyede 6,8 m (saatte 25 km) koşarak birinci olurken, dişi fil, saniyede 6,6 m ilerlemeyi başarmış. Üstelik tabanındaki elastik yağ tabakası sayesinde yürüyüş stilleri esnek ve görece sessizdir.
Bu ağır hayvanların inanılmaz bir hız sergilemeleri aslında yeni bir bulgu değil. Hutchinson'un, Lampang'daki 'Tay Fillerini Koruma Merkezi'nden' Richard Lair ile birlikte 42 hayvanı 30 m koşturarak gerçekleştirdiği araştırmanın sonucu çok daha ilginç. Bu dev memelilerin nasıl hareket ettiklerini belirleyebilmek için bilim adamları hayvanların vücutlarında belirli yerleri beyaz noktalarla işaretleyip, bu noktaları koşu sırasında kamera ve bilgisayarlar tarafından kaydetmişti. Elde edilen sonuç zoologları da şaşırttı: Hayvanlar tipik bir »koşu« ya da tipik bir 'yürüyüş' stili yerine karma bir hareket biçimi sergiliyordu.
Dörtbacaklılar ve ikibacaklılar koştuğunda normalde hiçbir ayağın zemine değmediği anlar vardır. Ve ayaklardan birinin zeminle temasının zamansal payı, her dört bacağın komple hareket dizisinin yüzde 50'sinden daha azdır. Gerçi filler yürürken bir bacakları daima zeminle temas halinde ama ayaklardan birinin zeminde duruş süresi zaman payının sadece yüzde 37'sine tekabül ediyor. Daha da hayret verici olan: Omuz hareketleri 'yürüyüş' hareketiyle uyumluyken, kalçalar tipik koşma örneği sergiliyor. Ünlü komedyen Groucho Marx'ın yarı çömelmiş hareket stiline atıfta bulunan bilim adamları, hızlı yürüyüş şeklini 'Groucho Koşusu* olarak isimlendirmiş.
Bu bilgiler nerede mi kullanılabilir? Ağır robotlara daha mükemmel bir yürüyüş stili kazandırmakta yararı olabilir örneğin. Yada, Hutchinson'un dediği gibi, obez veya yürüme sorunu olan insanlara hareket terapisi geliştirmekte önemli fikirler verebilir..
