Zenci Musa'nın tek kişilik destanı
'Eşref beyin emir eri Zenci Musa,İsa Peygambere omuzlarını ödünç verir' diyordu Mehmet Akif onun için. O ölene kadar Osmanlı idealleri için savaşan Sudanlı bir kahramandı.
Zenci Musa her yerde savaştı, veremden öldü
Sudan'dan gönüllü olarak Libya'ya gelen Zenci Musa, Kuşcubaşı Eşref'e baba gibi bağlandı. Ölene kadar Osmanlı idealleri için savaştı.
Sudan'lı gönüllüler arasında meşhur bir isim vardı. İki metreyi aşan dev cüssesiyle bu siyahi müslüman, Akif'in şiirinde yer alan Zenci Musa'ydı. Eşref Bey'e bir baba gibi bağlanan Zenci Musa, onun 1917'de Hayber'de esir edilişine dek yanından ayrılmadı. Zenci Musa, Yemen'deki Osmanlı kumandanına teslim edilmesi gereken emanetleri kurtardı. Ali Sait Paşa'ya emanetleri teslim ederken ağlayan Musa Bey, 'Çok şükür başardık ve hazineyi teslim edebildik. Fakat Eşref beyimizin düşmanın eline düşmesine müsaade ettik' diyordu. Zenci Musa Yemen'de İngilizlere esir düştü. Serbest bırakıldığında İstanbul'a döndü. Eşref Bey Malta'da esirdi. Ali Sait Paşa, 'Eşref'in Arabı' ve 'Eşref'in komandosu' olarak anılan Zenci Musa hakkında 'O bizim cengaver Musa'dır. Yemen'e bize para getiren adam' diyordu. Gümrük hamallarına kahya oldu, diğer hamallar gibi yük taşıdı. İngiliz işgal kumandanı General Harrington onu kocaman bir çuvalı tek eliyle kaldırırken görüp maiyetine istemiş, ancak 'Benim bir tek efendim ve kumandanım var. Onu bekliyorum' cevabını almış.
İNGİLİZ GENERALİ TERSLEDİ
Hammallık yaptığı sırada Anadolu'da cephane sevkiyatında görev alan zenci Musa, emekli maaşını 'Millet aç... Ben bunu alamam' diyerek kabul etmemiş
Eşref Bey'in anlattığına göre hastalandığında devlet hastanesine yük olmamak için Şeyh Ata Efendi'nin Özbekler Tekkesi'nde kalmayı tercih etmiş.
Vefat ettiğinde bavulundan kefeni ve Osmanlı Haritası çıktı. Bir de Eşref Bey7in soluk bir resmi. Eşref Bey onun için, 'Ben Malta'dan kurtulup, Milli Mücadele'nin bayrağını açanlardan biri olmak şerefine mazhar olduğum günlerde, Musa, o benim Kahraman Arabım, veremden ölmüş' diyecekti.
Merhum Mehmet Akif, Musa'yı Eşref Bey ile birlikte Nasihat Heyeti'nin Arabistan yolculuğunda tanımıştı.
Akif, Sudan'ın bu vefakar evladını şiirine alarak şöyle diyordu:
'Eşref beyin emir eri Zenci Musa,
İsa Peygambere omuzlarını ödünç verir
Ve Peygamber bu sayede göğe tırmanabilir'
