Tarikat şeyhlerinin 'modern' torunları

Şöhretin ardından yaşanan değişim

Günümüzün en popüler dizisi 'Kurtlar Vadisi'nin Polat Alemdar'ı Necati Şaşmaz ile dizinin yapımcısı ve senaristi Raci Şaşmaz, Kadiri Tarikatı'nın son temsilcilerinden! Tarikatın lideri ise babaları Abdülkadir Şaşmaz... Şaşmaz Kardeşler, Kadiri soyundan geldiklerini kabul etseler de, kendilerinin tarikatçı olmadıkları her fırsatta vurguluyorlar.

ZİKİR AYİNİ FOTOĞRAFLARI...
Necati ve Raci Şaşmaz'ın geçmiş yıllarda katıldıkları bir zikir ayininde çekilen fotoğrafları o günlerde kafaları karıştırsa da, iki kardeş de diziyle gelen şöhretin ardından geçmişlerine yönelik sır perdelerinin aralanmasına tepkili görünüyor. Şaşmaz Kardeşler'in yıllar önce Kadiri Tarikatı'na yakınlık duydukları açıkça ortada olsa da, gelen şöhretle birlikte değişim geçirdikleri gözlerden kaçmıyor.

En yalın Türkçeli Kur'an tefsiri onun

Cumhuriyet döneminin ilk Kuran-ı Kerim tefsirini ve mealini yazan şeyhi olarak tanınan Elmalı Hamdi Yazır'ın torunu; televizyon dünyasının sivri dilli ismi Okan Bayülgen. 1877-1942 yılları arasında yaşamış olan Elmalı Hamdi, tarihin en önemli şeyhlerinden biri olarak biliniyor. Mustafa Kemal Atatürk'ün Kur'an-ı Kerim'i Türkçe'ye çevirmesini istediği Elmalı Hamdi Yazır'ın Kur'an çevirisi, diyanet tarafından kabul edilen tek eser olarak biliniyor.

MEBUSMUŞ...
Okan Bayülgen'in büyük büyük babası olan Elmalı Hamdi Yazır, Antalya'nın Elmalı kazasında doğmuş. Babası Numan Efendi, annesi ise dönemin alimlerinden Mehmet Efendi'nin kızı Fatma Hanım olan Elmalı Hamdi; 1892 yılında dayısı Hoca Mustafa Sarılar ile İstanbul'a gelmiş. Tanınmış hocaların derslerine devam ettikten sonra 1906'da Antalya Mebusu olarak 2. Meşrutiyet'in ilk meclisinde görev almış. I. Dünya Savaşı'ndan sonra ise Evkaf Nazırlığı görevini yapmış ve Ayan Meclisi Üyesi olmuş.

'HAK DİNİ KUR'AN DİLİ'
Cumhuriyetin ilanı sırasında Mantık Müderrisliği yapan Elmalı Hamdi Yazır, medreseler kaldırıldıktan sonra inzivaya çekilmiş ve yaklaşık 20 yıl boyunca 'Hak Dini Kur'an Dili' adındaki Türkçe tefsiri hazırlamış. Cumhuriyet döneminin en yalın Türkçeli Kur'an tefsir ve mealini yazan Elmalı Hamdi Yazır, 27 Mayıs 1942'de Erenköy'de vefat etmiş. Bayülgen, büyük büyük dedesini doğal olarak hiç tanımamış. Ama aile büyüklerinden bu konuda çok şey öğrenmiş.

Müridleri ardından aylarca yas tutmuş

Sosyetenin en ünlü isimlerinden Pamir Bezmen'in de kökeni tarikata dayanıyor. Pamir Bey'in büyük amcası; Mevlevi Dedesi Mehmet Esat Efendi. Ömrünün son döneminde Kasımpaşa Mevlevihanesi Mesnevihanlığı görevini yürüten Esat Efendi; Pamir Bezmen'in annesi Vedia Hanım'ın öz amcası... Daha yaşarken ölüm ilanı verilen ve arkasından yas tutulan biri olarak tarikat tarihine damgasını vuran Mehmet Esat Efendi, 1913 yılında gerçekten vefat edince, müridleri uzun bir dönem yas tutmuş.

BELGELERİ ELİNDE
Selanik doğumlu olan Mehmet Esat Efendi'ye ait tüm bilgileri tüm detayları ile öğrenip, bu belgeleri saklayan Pamir Bezmen; büyük dayısına sonsuz bir sevgi ve saygı duyduğunu her fırsatta dile getiriyor. Pamir Bezmen her ne kadar çok sakin ve ılımlı bir karektere sahip olsa da, yine de tarikat soyundan gelen bir yaşantı sürmüyor ve sosyetenin en renkli yaşamına sahip isimlerinin başında geliyor.

Farklı rivayetler var

Ünlü şovmen Mehmet Ali Erbil'in köklerinin dayandığı Erbilli Şeyh Esat, tarihin en önemli şeyhlerinden biri olarak anılıyor. Ancak, M. Ali Erbil'i büyük babası hakkında edindiği bilgiler biraz karışık... Nakşibendi Tarikatı liderlerinden Erbilli Şeyh Esat'ın adı tarihte birçok yerde geçiyor. Ama hiç kuşkusuz Şeyh Esat hakkında en önemli bilgi; adının Menemen'de Kubilay'ın 23 Aralık 1930 tarihinde şehit edilmesine karışması ile karşımıza çıkıyor.

İDAM EDİLMİŞ
Mehmet Ali Erbil'in aile büyüğü Erbilli Şeyh Esat'la ilgili bilgilere ulaşması ise birkaç yıl önce Kürt tarihi araştırmacılarının elde ettiği bilgiler sayesinde oluyor. Erbil hâlâ bu konuda çeşitli karmaşaları ailece yaşadıklarını söylüyor. Bir rivayete göre de Erbilli Şeyh Esat 96 yaşında idam edilmiş.

POLİS BİLİYORDU
Halbuki Mehmet Ali Erbil babasından, dedesinin polis olduğunu ve bir tencere pilav yedikten sonra rahatsızlanıp öldüğünü öğrenmişti! Ancak Erbil, aile kökenine indiklerinde Erbilli Şeyh Esat'a rastladıklarını söylüyor ve şeyh torunu olduğunu da doğruluyor. Kürt kökenli ve Erbil dolaylarından olduklarını doğrulayan Mehmet Ali Erbil, tarihe damgasını vurmuş en önemli şeyhlerden birinin soyundan gelmesinin izlerini hiç taşımıyor. Erbil büyük dedesinin aksine, Cumhuriyetçi bir aile geçmişi olduğunu söylüyor.  

Tekkenin son lideri...

Ünlü iş adamı Cefi Kamhi'nin eşi Yasemin Kamhi ile kız kardeşi Ayşegül Gerçin de şeyh soyundan gelen ünlülerden... Sosyetenin ünlü iki isminin büyük dedeleri Şeyh Halil Sırrı Bey; Fatih Sultan Mehmet'in hocalarından Şeyh Sinan Erdebili'nin, 1517 yılında kurduğu tekkenin son şeyhi olarak karşımıza çıkıyor.

'BEN İÇMEYE GİDİYORUM!'
Kamhi ve Gerçin'in babalarının ismi de büyük dedeleri ile aynı. Babaları Halil Sırrı Gerçin, ölümünden kısa bir süre önce soylarının uzandığı dedesi Şeyh Halil Sırrı'nın tarikati ve tekkesiyle ilgili tüm belge ve bilgileri kızlarına vermiş. Kamhi ve Gerçin, büyük dedeleri Şeyh Halil Sırrı Bey'i hiç tanımamışlar ama dedeleri Mehmet Nazif Bey'i hatırlıyorlar. Mehmet Nazif Bey, babası Şeyh Halil Sırrı Bey'in izinden gitmek istememiş. Mehmet Nazif Bey, şeyhlik kaldırıldığı için babası öldüğü zaman müridlerinden kopmayı tercih etmiş. Mehmet Nazif Bey, babasının vefatınının ardından dergahın kapısına çıkıp müridlere şöyle seslenmiş: 'Ben şimdi içmeye gidiyorum. Dönünce hiçbirinizi görmek istemiyorum.' Cumhuriyet'in ilk hakimlerinden olan Mehmet Nazif Bey, babasının zıttı bir hayat sürmüş.