Her dilde sevgi sözcükleri

"Akşam kapı eşiğinde bir terli giysi gibi/Soyunmak vardı derdinden evrenin/Bir entari serinliğini giyinmek/Kendi derdini tespih gibi çekmek elinde/Yün örmen vardı akşamları koltuğa gömülü/Karşında polisiye roman okumak vardı/Sorgusuz bakışmak yoruldukça gözlerimiz/Sevinçsiz gülmek üzüntüsüz ağlamak..."

"Rahşan'a" sözleriyle, "sevgiyi el ele büyüttüğü" eşine ithaf etti "Yapamadığımız" adlı şiirini Bülent Ecevit... Sevginin, saygının, birlikte yaşama sanatının ne olduğunu Türkiye'ye gösterdi Ecevit çifti ve Kasım ayının soğuk bir günü Bülent Ecevit'in hüzünlü bir vedasıyla ayrıldı.

Hayatın, siyasetin tozlu yollarında upuzun bir yolculuğa çıkmışlardı ve "el ele büyüttüler sevgiyi"... "Artık böyle sevgiler kaldı mı" yakınmalarının, bu sevginin kendine yakın olduğunu düşünenlerin, o eski sevdaların hala kaldığına inananların arasında sevginin günü 14 Şubat yine kapımızda. 14 Şubat Sevgililer Günü... Kışın soğuk günlerini biraz olsun ısıtan bu özel gün, her ne kadar bugün çiçekçi, çikolata ve kalp şeklinde şekerleme üreticilerini sevgililerden daha mutlu etse de sevgiye adanmış bir gün... "Bir bahar akşamı rastladım size/Sevinçli bir telaş içindeydiniz/Derinden bakınca gözlerinize/Neden başınızı öne eğdiniz" diye soran ürkek aşıkların, "Size bu akşamı hazırladım, ayıp mı oldu dersiniz?/Şu küçük yağmuru kirpiklerinizde parlayan/İki üç ağaç buldum getirdim/Ihlamur ağaçları.../Komşulardan öğrendim bunları severmişsiniz" dizeleriyle sevgiliye seslenen şair Attila İlhan'ın artık aramızda olmadığı yaşlı dünyamızda "kalp" şeklinde şekerlemelere indirgenen bugünde, hediyelerin en değerlisi hiç kuşkusuz bir avuç sevgi...

VALENTINE, VALENS...

Valentine, Valens, Valentius ya da Valentinian... Tam ismi bilinmeyen, bu muhtelif adlara sahip aziz, bugün dünyanın dört bir yanında herkesin birbirine sevgi sözcükleri söylediği özel bir günün mucidi. Yüzyıllardır dünyanın dört bir yanında kutlanan bu gün, asırlar önce kendisini sevgi için feda eden St. Valentine adına kutlanıyor. İşte uzun ve romantik bir tarihçesi olan bu günün öyküsü: Milattan önce 4. Yüzyıl'da bir geleneğe göre, her yıl belli bir günde düzenlenen festivalde kura çekerek eşleşen çiftler, gelecek yılın o gününe değin birbirinin sevgilisi olurmuş... Derken, İmparator Cladius, genç sevgililer için düzenlenen bu özel günden rahatsız olmuş, iyi savaşamadıkları gerekçesiyle sevgililerin birlikte olmasını ve evlenmelerini yasaklamış. Ancak, St. Valentine isimli bir aziz, imparatordan gizlice genç çiftleri evlendirmeye devam etmiş. Bir gün imparator, bu durumu anlamış ve azizi idam ettirmiş. İşte, o gün bugündür kendisini başkaları için feda eden St. Valentine adına, öldüğü gün olan 14 Şubat, "Sevgililer Günü" olarak kutlanır olmuş. İdam edilmeden önce yattığı hapishanedeki gardiyanın kızına aşk mektupları yazan Valentine, idam edilene kadar bu kıza aşkını ilan etmiş. "Aşkın azizi" olan bu meçhul rahibin notları, bugünkü Sevgililer Günü mesajlarının atası olmuş. Romalılar tarafından İngiltere'ye taşınan "Sevgililer Günü", daha sonraları dünyanın dört tarafına yayılmış. 17. Yüzyıl'daki inanışa göre de kura çekilerek isim belirlenir ve hediyeler verilirmiş.

İLK SEVGİLİLER GÜNÜ KARTI

Dünyanın ilk Sevgililer Günü Kartı'nın mucidi ise 1800'lü yıllarda Amerika'da yaşayan Esther Howland... 19. yüzyılda ortaya çıkan bu kartlar, giderek şekil değiştirdi ve günümüzde internete taşındı. "Sevgililer Günü", dünyanın çeşitli ülkelerinde farklı geleneklerle kutlanıyor. Geçmişteki Sevgililer Günü adetleri, kalp şeklinde çikolatayı bir pakete sarıp sevgilisine vermekten çok daha yaratıcıydı. Romalılar döneminde yapılan bir festivalde kadınlar aşk mektupları yazar ve bunları bir vazoya koyardı. Romalı erkekler de bu mektupların üzerine isimlerini not düşer ve böylece çiftler birbirine aşklarını ilan ederlerdi. "Lupercalia" adı verilen ve Sevgililer Günü'nün atası sayılabilecek festivalde de sokaklarda çırılçıplak koşmaya kadar çılgınlıklara varılınca bu festival yasaklandı.

SENİ SEVİYORUM YA DA...

Her ne kadar "sevginin dili tektir" deseler de her dilde "seni seviyorum" farklı sözcüklerle dökülüyor. İşte aslında kelimelere dökülmüş ifadesiyle çeşitli dillerde seni seviyorum:

Almanca: Ich liebe dich

Arapça: Ana ba heb-bak

Bulgarca: Jbichim te

Cavaca: Kulo tresno

Çekçe: Miluju te

Farsça: Asheghetam

Fransızca: Je t'aime

Hawaice: Aloha ı'a au oe

Hintçe: Mai thumbe pyar karta hoon

Hollandaca: Ik hou van jou

İbranice: Ani ohev otach

İngilizce: I love you

İranca: Mahn doostaht doh-rahm

İrlandaca: Taim i'ngra leat

İspanyolca: Te amo

İtalyanca: Ti amo

Japonca: Ore wa omae ga suki da

Katalanca: T'estim molt

Latince: Vos amo

Macarca: Szeretlek

Makedonca: Sakam te

Norveççe: Jeg elsker deg

Pakistanca: Mujhe tumse muhabbat hai

Portekizce: Amo te

Rusça: Ya vas liubliu

Sırpça: Ljubim te

Slovakça: Ljubim ta

Yunanca: S'ayapo

Zuluca: Mena tanda wena.

"SEN DE HERKES GİBİSİN..."

Her şeyden önemlisi sevgiyi dile getirmek ve yok olmasına izin vermemek... "Yolunu beklerken daha dün gece/Kaçıyorum bugün senden gizlice/Kalbime baktım da işte iyice/Anladım ki sen de herkes gibisin" diyen Nazım Hikmet gibi o sevgiliyi kalbine gömmemek, sevgiyi dile getirmek için 14 Şubat belki de bir bahane. Henüz dile getirilmemiş sevgi sözcüklerinin havada uçuştuğu yaşlı dünyamızda sevgiliye en hoş hediye, kimi zaman güzel bir şiir... Güzel sözleri yazmayı beceremeyen parmaklar için usta şair Sezai Karakoç'un şiiri, sevgiliye sesleniş için belki de en güzel öneri: "Kırgın kırgın bakma yüzüme Roza/Henüz dinlemedin benden türküler/Benim aşkım sığmaz öyle her saza/En güzel şarkıyı bir kurşun söyler/Kırgın kırgın bakma yüzüme Roza/Artık inan bana muhacir kızı/Dinle ve kabul et itirafımı/Bir soğuk, bir garip, bir mavi sızı/Alev alev sardı her tarafımı/Artık inan bana muhacir kızı..."