Türkiye'de bir cennet: Göksu deltası

 Abdullah Biçer'in haberi

Mersin'in Silifke ilçesinde Akdeniz'e dökülen Göksu Nehri'nin taşıdığı alüvyonlarla oluşan toplam 22 bin 844 hektar alana yayılan Göksu Deltası, zengin bitki örtüsü, bereketli toprakları, hayvan varlığı ve birçok medeniyete yaptığı ev sahipliğiyle görenleri kendisine hayran bırakıyor.

Türkiye’nin değişik illerinde görev yapmış ve daha sonra Bolu’dan Mersin İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne atanan Ökkeş Bahadır ve doğa fotoğrafçısı ve NTV Mersin muhabiri Mehmet Miras’la Türkiye'nin en önemli kuş göç yollarından birisi olan ve bir çok endemik türü bünyesinde barındıran Göksu Deltası’nı gezdik..

İl çevre ve Orman Müdürü Ökkeş Bahadır, orman mühendisi olmasına rağmen her geçen yok olmaya yüz tutmuş biyo bitkileri ve yaban hayat içinde ormanlarda bir vaşak, ala geyik şah kartalı, denizlerimizin vazgeçilmez Akdeniz fokları, caretta caretta, denizkaplumbağaları, şişe burnu yunus balıklarının korunmasından tanıtılmasına kadar büyük katkı sağlıyor.

Uluslararası öneme sahip alanlar arasında bulunan ve RAMSAR Sözleşmesi'ne göre, Bakanlar Kurulu kararı ile koruma altına alınarak Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen Göksu Deltası, Göksu Irmağı'nın oluşturduğu geniş alana yayılarak kıyı ovası üzerinde yer alıyor.

Akdeniz'in en önemli sulak alanlarından Göksu Deltası'nda 14 bin 800 hektar karasal alanda tarım arazileri, göller, sazlıklar, tuzlu bataklılar, kumullar, kumsallar ve yerleşim merkezlerinin yanı sıra, 5 bin 500 hektarlık sulak alanda Akgöl ve Paradeniz Lagünü, birçok irili ufaklı sığ ve çoğunlukla mevsimsel göller ile drenaj kanalları ve çeltik tarlaları bulunuyor.

Kışlama ve kuluçka alanı olarak çok sayıda kuş türünün kullandığı delta, yılın hemen her mevsiminde, ilginç ve canlı peyzajın oluşumuna katkı sağlayarak çekiciliğini daha da arttırıyor.

Özellikle Akdeniz kuşağında yalnızca belirli bölgelerde rastlanan ve sayıları gittikçe azalan saz horozu, bölgenin simgesi olarak da nitelendiriliyor.

Kış aylarında ve göç zamanında kuş popülasyonu ve tür sayısının önemli ölçüde arttığı deltada, Türkiye'deki 450 türden 328'ini görmek mümkün. Ayrıca, Türkiye'nin ulusal ve uluslararası öneme sahip 140 kuş Akdeniz'in en önemli sulak alanlarından Göksu Deltası'nda bulunuyor..

 14 bin 800 hektar karasal alanda tarım arazileri, göller, sazlıklar, tuzlu bataklılar, kumullar, kumsallar ve yerleşim merkezlerinin yanı sıra, 5 bin 500 hektarlık sulak alanda Akgöl ve paradeniz lagünü, birçok irili ufaklı sığ ve çoğunlukla mevsimsel göller ile drenaj kanalları ve çeltik tarlaları yer alıyor.

Göç zamanında kuş popülasyonu ve tür sayısının önemli ölçüde arttığı deltada, Türkiye'deki 450 türden 328'ini görmek mümkün.

Ayrıca, Türkiye'nin ulusal ve uluslararası öneme sahip 140 kuş türünden 106'sı, dünya çapında yok olma tehlikesi altında olan 24 kuş türünden de 12'si Göksu Deltası'nda yaşıyor.

Bölge florasında 441 bitki türü tespit edilen deltada, Türkiye'de korunmaya ihtiyacı olan türlerden 8 endemik ve 32 nadir tür olmak üzere, toplam 40 bitki türü bulunuyor. Delta, düzenli olarak kullandıkları için, büyük flamingolar açısından da ayrı bir önem taşıyor. Delta kuşlar tarafından kuluçkalama mevsimi dışında, çiftleşme öncesi ve sonrası göçte, kışlamada da kullanılıyor.

DİĞER HAYVAN VE BİTKİ TÜRLERİ

Göksu Deltası'nda  4 tür kara ve su kurbağası, 6 tür kara ve su kaplumbağası, 14 tür kertenkele ve 10 yılan türü bulunuyor.

 ''Caretta Caretta'' ve ''Chelonia Mydas'' türü deniz kaplumbağalarının yumurtalarını bıraktığı, Akdeniz'deki en önemli ana yuvalama bölgelerinden biri olarak nitelenen deltada, ayrıca yumuşak kabuklu Nil Kaplumbağası'na da rastlanıyor.

Yeraltı su kaynakları açısından da oldukça zengin olan Göksu Deltası, Türkiye kıyı kumul florasının yüzde 22'sini barındırıyor. Doğal bitki örtüsünü Akdeniz'in maki formasyonu ile yoğun kumul bitkileri ve tuz steplerinin oluşturduğu delta, toprak yapısı ve iklim üretim deseninin çeşitlenmesi ve üretim miktarının artmasında önemli etken olarak belirtiliyor.

TARİH

 Göksu Deltası ve yakın çevresi tarihi ve arkeolojik değerler açısından de önemli zenginliği bünyesinde barındırıyor. Delta içerisinde yer bulunan 3 höyük kalıntısının Hitit dönemine ait olduğu tahmin ediliyor.

Paradeniz Lagünü kenarındaki kumullarda Roma ve Bizans dönemlerine ait büyük yapı kalıntılarına rastlanırken, İncekum yakınlarında ve Akgöl'ün civarındaki kumullarda da bazı kalıntılar yer alıyor.

Bölgeye yakın Hacıpaşalar çiftliğinde bulunan iki alçak höyük, Roma, Bizans kalıntıları, Ulugöz su kovaları ve Atatürk Çiftliği tarihsel nitelik taşıyor. Ayrıca deltanın batısında tarihi 13. 14. yüzyıla kadar uzanan çeşitli tarihi kalıntılar bulunuyor. Yapılan işlerden en heyecan verici olanı Göksu Deltası’nda yaşandı. Deltada yapılaşma başlamış, kooperatif binalarının temelleri atılmıştı. Hemen herkes yapabileceğini yaptı ve derhal bir yapılaşma yasağı getirildi oraya. Yapılaşma yasağının ardından da Bakanlar Kurulu tarafından yasa çıkarıldı ve delta ‘Özel Çevre Alanı’ ilan edildi. Biz ona engel olmasaydık bugün Göksu Deltası diye bir yer kalmamıştı. Eğer kararlı ve esaslı bir güç birliği yaparsanız, inanın Türkiye’de bile bazı işler yapılabilir.

HABER 7