Hangi parti çıkışta kim oy kaybetti?

Milliyet yazarı Güneri Civaoğlu'nun köşesine taşıdığı iki ayrı seçim ankatindeki sonuçlar:

AKP'de kanama mı?

Çankaya sorunu artık 'ötelendi.' Türkiye, 22 Temmuz sandıklarına odaklandı.
Artık kamuoyu araştırmaları gündemde.
Dün 2 araştırma tartışılıyordu. 16 devlet üniversitesinden 17 öğretim üyesinin katılımıyla 16 bölgede yapılan araştırmaya göre, AKP ve CHP arasındaki açı daralmış.
CHP'nin sıçramalar yapması nedeniyle değil, AKP'nin oy yitirmesi nedeniyle... AKP, 2002 genel seçimlerinde oyların yüzde 34.3 oy almıştı, CHP ise yüzde 19.4.
Mülkiyeliler Birliği'nin yaptığı araştırmaya göre, AKP'nin oyları yüzde 27.7'ye düşmüş, CHP'nin oyları ise yüzde 18.1'de... Yanılma payları dikkate alınırsa, CHP oyları aynı kalmış. AKP'nin kaybı ise yüzde 9.6.
2004 'İl Genel Meclisi' seçimleri baz alınırsa, AKP'nin oy kaybı daha da büyük. Yüzde 42'den yüzde 27.7'ye düşmek, yüzde 15 dolaylarında oy kaybını işaretliyor.
AKP'nin gerginliği ve Anayasa değiştirme çabaları bu araştırmayla yorumlanmamalı.

2. görüş
Tıp alanında doktor teşhisleri için '2. görüş' (second opinion) almak önemlidir.
SONAR'ın araştırması da Mülkiyeliler Birliği'nin AKP için yansıttığı oranla -neredeyse- örtüşmekte: '29.4.'
Daha önce Kanal D için yaptırdığımız araştırma da AKP'nin ilk seçimde alacağı oyu 'yüzde 30' dolaylarında göstermekteydi.
Yani... SONAR'a göre de AKP, 2002 genel seçimlerine göre yaklaşık yüzde 5, 2004 yerel seçimlerine göre ise yüzde 15 dolaylarında oy yitirmiş.
Buna karşılık...
Diğer partiler ve özellikle CHP için SONAR'ın bulguları farklı.
CHP yüzde 14.08, MHP 12.18, DYP 12.07 görünüyor.
Şu rakamlar bile en az 4 partinin yüzde 10 barajını aşarak Meclis'e gireceklerini göstermekte.
SONAR'ın asıl sürprizi Genç Parti'nin de yüzde 10.07 ile barajı aşacağı iddiasını gündeme taşıması...
Bunlara bir de DTP'nin bağımsız adaylarla seçimlere girmek kararını ve bu durumda 20-30 milletvekilini Ankara'ya gönderebileceği saptamasını ekleyiniz...
Böylece AKP dışında 5 parti daha TBMM'de temsil edilirse, gerçekten zorlu bir 'çok bilinmeyenli' denklem oluşuyor.
Hele SONAR'ın oranları 'CHP-DSP' ve 'DYP-ANAP'(=DP) ittifaklarıyla bu çok bilinmeyenli denklem AKP'nin dışında bir ortak hükümete bile kayabilir.
Anayasa'da öngörülen 'temsilde adalet' ölçütü Meclis'e yansır. Dışarıda kalan oy oranı hayli düşer ama 'yönetebilir demokrasi' yani 'istikrar' ilkesinin topallayacağı görünüyor.
Toplumun da bunu sezeceği ve kamuoyu araştırmalarının önümüzdeki süreçte farklı nabız atışları alacağını düşünüyorum.

Sonar'ın anketinden Genç Parti sürprizi ve 5 partili Meclis çıktı

Araştırma şirketi Sonar'ın yaptığı son ankete göre, 22 Temmuz genel seçimlerinin galibi yüzde 29,04'lük oy oranıyla AK Parti olacak. Meclis'e Ak Parti'nin yanı sıra yüzde 14,08'lik oy ile Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), yüzde 12,18 oy oranı Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), yüzde 12,07 oy oranı ile Doğru Yol Partisi (DYP) ve yüzde 8,27 oyla Genç Parti girebiliyor. Demokratik Türkiye Partisi'nin oyu ise yüzde 2,60'da kalıyor.

Sonar'ın Türkiye genelinde yaptığı araştırma sonuçları dikkate alındığında, yeni Meclis'in yapısı değişecek. 5 partili bir Meclis yapısı çıkan Sonar anketinde, Genç Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi'ndeki yükseliş dikkat çekici. Ankete göre, AK Parti'yi 2002 Kasım seçimlerindeki yüzde 34,29'luk oy oranından 5.25 puanlık bir düşüş bekliyor. Meclis'teki ana muhalefet partisi CHP'de de oy kaybı yaşanıyor. CHP Kasım 2002 seçimlerinde yüzde 19,38 oy almayı başarmıştı. Yükseliş gösteren MHP oy oranını yüzde 8,35'ten yüzde 12,18'e, DYP yüzde 9,56'dan yüzde 12,07'ye, GP ise yüzde 7,26'dan yüzde 10,07'ye çıkarıyor. Bu üç parti de 2002 Kasım seçimlerinde yüzde 10 barajının altında kalmış ve Meclis'e girememişti. Ancak DYP Mehmet Ağar, Anavatan Partisi ise Erkan Mumcu önderliğinde Meclis'te sonrasında kendine yer buldu.

Anket, İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Afyon, Aksaray, Antalya, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Isparta, Kars, Kayseri, Malatya, Mersin, Muğla, Samsun, Şanlıurfa, Trabzon, Yozgat, Van ve Zonguldak illerinde yapıldı. 3 bin 101 kişi ile görüşülerek gerçekleştirilen anketin yüzde 33'ü kır özelliği taşıyan ilçe ve beldelerde yapıldı. Ankete katılanların yüzde 55,1'ini erkek, yüzde 44,9'unu ise kadın seçmenler oluşturdu. Katılımcıların yüzde 21,1'u 18-24, yüzde 26,7'si 25-34, yüzde 21,2'si 35-44, yüzde 16,7'si 45-54, yüzde 14,3'ü ise 55 ve yukarısı yaş gruplarına mensup.

Ankette parti tercihi sorusuna 'hiçbiri' ve 'oy kullanmayacağım' cevabı verenler değerlendirmeye dahil edilmedi. Kararsızlar ise özel bir analiz ile partilere dağıtıldı. Hata payının yüzde 1,71 olarak hesaplandığı ankette yüzde 2'lik bir hata marjı esas alındı.