Başlık parası erkek çocuklarının da başını eziyor

'Başlık parası' geleneğinin devam ettiği kırsal kesimde erkek çocuklar en az kız çocuklar kadar zarar görüyor. Çünkü onlar bu nedenle okullarından ayrılıp çalışıyor.

Her yıl, özellikle Doğu ve Güneydoğu illerinden binlerce tarım işçisi Çukurova'ya geliyor. Çukurova'nın verimli toprakları, sadece ailelerin geçim kaynağı değil, evliliğe giden yolda ilk adımı oluşturuyor. Evlenebilmek için başlık parasının zorunlu olduğu kırsalda, çocuklar, küçük yaşlardan itibaren okul yerine tarlalarda çalışmak zorunda kalıyor.

Ailelerinde başlık parası alabilecek kız kardeşleri olmayan erkek çocukların durumu daha da vahim. Bu çocukların başlık parası biriktirme çabası, büyüklerinin yönlendirmesiyle 7-8 yaşlarında başlıyor. Kız çocukları ise büluğ çağına girdikten sonra başlık parası sebebiyle 'gelir kapısı' olarak görülüyor. Başlık parası, kızların sağlık durumu, boyları, kiloları, ev ve tarla işlerindeki marifetlerine göre 3-60 bin YTL arasında belirleniyor.

Oğlunu evlendirebilmek için yıllardır Çukurova'ya çalışmaya geldiklerini anlatan Turfa Tokmak, bir ailedeki kız çocuk sayısının erkek kardeşlerinin evlenebilmesi için önemli olduğunu söylüyor. Turfa Tokmak, maddi durumu iyi olmayan ailelerde öncelikle kız çocukların evlendirildiğini belirterek, 'Kızlar, erkek kardeşlerinin önünü açabilmek için 13-15 yaş arasında evlendiriliyor. 16-17 yaşına kadar evlenememiş kızlar için verilen başlık parası düşüyor. Başlık parasını sadece kendimiz için harcamıyoruz. Bu ailedeki erkek çocukların evlenebilmesi için önemli bir unsur.' diyor.

Bir çadırda 11 kişilik ailesiyle kalan 10 yaşındaki H.T., her yıl ocak ayında Şanlıurfa'dan Adana'ya tarlalarda çalışmaya geldiklerini anlatıyor. Kendisi gibi ailedeki diğer erkeklerin de küçük yaştan itibaren ailesinin geçimine katkı sağlamanın yanı sıra başlık parası için çalışmaya başladığını belirten H.T., şunları söylüyor: 'Evlilik çağıma 2-3 yıl kaldı. Şimdiden başlık parası için 10 bin YTL biriktirdim. Biraz daha para biriktirdikten sonra evleneceğim. Bizim oralarda 13-14 yaşlarında evlenmek âdettendir.' Mahmut Taş (51) da 11 çocuğuyla Çukurova'ya gelmiş. Başlık parasının ciddi sorunlara sebep olduğunu söyleyen Taş, bu yüzden birbirlerini seven gençlerin evlenemediğine dikkat çekiyor. Gençler, sevdikleri kızla değil parası yettiği kadarıyla evlenmek zorunda kalıyor. Taş, 16 yaşındaki kızını başlık parası istemeden evlendirmiş. Ancak, evlenmeyi bekleyen 4 oğlu bulunuyor. En büyük oğlunu evlendirmek için kız istedikleri aile 15 bin YTL başlık parası istiyor.

Şanlıurfa'nın tanınan ailelerinden birinin üyesi olan Yusuf Yüksel (30), başlık parası gibi geleneklerin kaldırılması, çocuk yaşta evliliklerin engellenmesi için 'aşireti'ne adeta savaş açtığını dile getiriyor. Adana Valiliği, Diyanet İşleri Başkanlığı, İnsan Hakları Derneği, cumhuriyet savcılığına kırsal kesimde yaşanan töre uygulamalarını şikâyet ettiğini ifade eden Yüksel, kendisinin de 14 yaşında evlendirildiğini, babalık nedir bilmeden kucağına çocuk aldığını anlatıyor. Yüksel, şunları anlatıyor: 'Ben erken yaşta evlenerek mutsuz oldum ve çocuklarıma babalık yapamadım. Diğer gençlerin de aynı hataları yaşamaması için mücadele veriyorum. Devletin artık bu kanayan yaraya parmak basması gerekir.'