Ziraat Türkiye Kupası'nın 'en'leri

Futbolda bu sezon Ziraat Bankası'nın sponsorluğunda düzenlenen 49. Türkiye Kupası, Beşiktaş ile İstanbul Büyükşehir Belediyespor takımları arasında yarın Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kadir Has Stadı'nda yapılacak final maçıyla sahibini bulacak.

Futbol Federasyonu tarafından 1962-63 sezonundan itibaren düzenlenen Türkiye Kupası, 1980-81 sezonu itibariyle Federasyon Kupası adı altında oynanmaya başladı. Organizasyonun adı 1992-93 sezonundan itibaren yeniden Türkiye Kupası olarak değiştirildi.

Kupanın ilk sahibi Galatasaray, son sahibi ise geçen sezon Şanlıurfa'da yapılan finalde Fenerbahçe'yi 3-1 yenen Trabzonspor.

-BEŞİKTAŞ'IN 8 KUPASI VAR, İBB SPOR İLK KEZ FİNALDE-

Türkiye Kupası'nda bu sezonki finalistlerden Beşiktaş'ın 8 kupa şampiyonluğu bulunuyor.

Siyah-beyazlılar, kupa tarihinde daha önce 14 kez final oynayıp, 8 kez kupayı müzesine götürdü.

Son 6 sezonda 4. kez finale çıkan ''Kara Kartallar'', kupayı en son 2008-09 sezonunda, İzmir'deki finalde ezeli rakibi Fenerbahçe'yi 4-2 yenerek kazandı.

İstanbul Büyükşehir Belediyespor ise kupa tarihinde ilk kez finalde mücadele edecek.

Lacivert-turunculu ekip, Türkiye Kupası'nda bundan önce en büyük başarısını geçen sezon çeyrek final oynayarak yaşamıştı.

-13 AYRI TAKIM KAZANDI-

Türkiye Kupası'nı 48 yıllık geçmişinde şimdiye dek 13 ayrı takım müzesine götürdü.

Kupada şimdiye dek Galatasaray 14, Beşiktaş ve Trabzonspor 8'er, Fenerbahçe 4, Altay, Ankaragücü, Göztepe, Gençlerbirliği ve Kocaelispor 2'şer, Eskişehirspor, Bursaspor, Sakaryaspor ve Kayserispor da 1'er kez mutlu sona ulaştı.

-REKORLAR HALA GALATASARAY'DA-

Türkiye Kupası tarihinde rekorlar, bu sezon çeyrek finalde Gaziantepspor'a elenen ve son 6 sezondur finale çıkamayan Galatasaray'ın elinde bulunuyor.

Sarı-kırmızılı ekip, şimdiye dek bu kupada 19 kez final oynarken, 14 kez kupayı müzesine götürmeyi başardı.

-19 AYRI TAKIM FİNAL OYNADI-

Türkiye Kupası'nın 48 yıllık geçmişinde daha önce 19 ayrı takım finallerde mücadele ederken, bunlardan 13'ü, en az 1 kez kupa sevinci yaşadı.

Finale yükselip de kupayı şimdiye dek hiç kazanamayan takımlar ise Adana Demirspor, Boluspor, Mersin İdmanyurdu, Samsunspor, Antalyaspor ve Kayseri Erciyesspor.

Bunun yanı sıra Kocaelispor 2, Sakaryaspor ile Kayserispor ise oynadığı tek finalde kupayı kazanma başarısını gösterdi.

Öte yandan, Galatasaray, 19 kez final oynayıp 14 kez kupayı kazanırken, 14 kez final oynayan Beşiktaş ile 13 kez finalde yer alan Trabzonspor ise 8'er kez güldü.

-EN ÇOK FİNAL KAYBEDEN TAKIM FENERBAHÇE-

Fenerbahçe, 13 kez final oynayıp, bunlardan sadece 4'ünde kupayı alırken, en fazla final kaybeden takım oldu.

Türkiye Kupası'nda, Altay da 7 kez finale çıkıp, yalnızca 2 kez kupanın sahibi olabildi.

-FİNALİSTLER VE KUPA SAYILARI-

Türkiye Kupası'nın 48 yıllık geçmişinde finale yükselen takımlar ve kazandıkları kupa sayıları şöyle:

 Takımlar        Final     Kupa

-----------      -----     ----

Galatasaray       19        14

Beşiktaş          14         8

Trabzonspor       13         8

Fenerbahçe        13         4

Altay              7         2

Ankaragücü         5         2

Gençlerbirliği     5         2

Bursaspor          4         1

Göztepe            3         2

Eskişehirspor      3         1

Kocaelispor        2         2

Sakaryaspor        1         1

Kayserispor        1         1

Adana Demirspor    1         -

Boluspor           1         -

Mersin İdmanyurdu  1         -

Samsunspor         1         -

Antalyaspor        1         -

K.Erciyesspor      1         -

-TÜRKİYE KUPASI FİNALLERİ-

Türkiye Kupası'nı şimdiye dek kazanan takımlar, sezonlara göre finallerdeki rakipleri ve maç sonuçları şöyle:

 Sezon     Kazanan        Finalist       1.Maç    2.Maç

-------  -----------     ----------      -----    -----

1962-63  GALATASARAY     Fenerbahçe      2 - 1    2 - 1

1963-64  GALATASARAY     Altay           0 - 0    3 - 0 (Hükmen)

1964-65  GALATASARAY     Fenerbahçe      0 - 0    1 - 0

1965-66  GALATASARAY     Beşiktaş        1 - 0

1966-67  ALTAY           Göztepe         2 - 2 (Kurayla)

1967-68  FENERBAHÇE      Altay           2 - 0    0 - 1

1968-69  GÖZTEPE         Galatasaray     1 - 0    1 - 1 (Uzatmada)

1969-70  GÖZTEPE         Eskişehirspor   1 - 2    3 - 1

1970-71  ESKİŞEHİRSPOR   Bursaspor       0 - 1    2 - 0

1971-72  ANKARAGÜCÜ      Altay           0 - 0    3 - 0

1972-73  GALATASARAY     Ankaragücü      3 - 1    1 - 1

1973-74  FENERBAHÇE      Bursaspor       0 - 1    3 - 0

1974-75  BEŞİKTAŞ        Trabzonspor     0 - 1    2 - 0

1975-76  GALATASARAY     Trabzonspor     0 - 1    1 - 0 (5-4 Pen.)

1976-77  TRABZONSPOR     Beşiktaş        1 - 0    0 - 0

1977-78  TRABZONSPOR     Adana Demirspor 3 - 0    0 - 0

1978-79  FENERBAHÇE      Altay           1 - 2    2 - 0

1979-80  ALTAY           Galatasaray     1 - 0    1 - 1

1980-81  ANKARAGÜCÜ      Boluspor        2 - 1    0 - 0

1981-82  GALATASARAY     Ankaragücü      3 - 0    1 - 2

1982-83  FENERBAHÇE      Mersin İ.Yurdu  2 - 1    2 - 0

1983-84  TRABZONSPOR     Beşiktaş        2 - 0 (Uzatmada)

1984-85  GALATASARAY     Trabzonspor     2 - 1    0 - 0

1985-86  BURSASPOR       Altay           2 - 0

1986-87  GENÇLERBİRLİĞİ  Eskişehirspor   5 - 0    1 - 2

1987-88  SAKARYASPOR     Samsunspor      2 - 0    1 - 1

1988-89  BEŞİKTAŞ        Fenerbahçe      1 - 0    2 - 1

1989-90  BEŞİKTAŞ        Trabzonspor     2 - 0

1990-91  GALATASARAY     Ankaragücü      3 - 1 (Uzatmada)

1991-92  TRABZONSPOR     Bursaspor       0 - 3    5 - 1

1992-93  GALATASARAY     Beşiktaş        1 - 0    2 - 2

1993-94  BEŞİKTAŞ        Galatasaray     0 - 0    3 - 2

1994-95  TRABZONSPOR     Galatasaray     3 - 2    1 - 0

1995-96  GALATASARAY     Fenerbahçe      1 - 0    1 - 1 (Uzatmada)

1996-97  KOCAELİSPOR     Trabzonspor     1 - 1    1 - 0

1997-98  BEŞİKTAŞ        Galatasaray     1 - 1    1 - 1 (5-3 Pen.)

1998-99  GALATASARAY     Beşiktaş        0 - 0    2 - 0

1999-00  GALATASARAY     Antalyaspor     5 - 3 (Uzatmada)

2000-01  GENÇLERBİRLİĞİ  Fenerbahçe      2 - 2 (6-3 Penaltılarla)

2001-02  KOCAELİSPOR     Beşiktaş        4 - 0

2002-03  TRABZONSPOR     Gençlerbirliği  3 - 1

2003-04  TRABZONSPOR     Gençlerbirliği  4 - 0

2004-05  GALATASARAY     Fenerbahçe      5 - 1

2005-06  BEŞİKTAŞ        Fenerbahçe      3 - 2 (Uzatmada)

2006-07  BEŞİKTAŞ        K.Erciyesspor   1 - 0 (Uzatmada)

2007-08  KAYSERİSPOR     Gençlerbirliği  0 - 0 (11-10 penaltılarla)

2008-09  BEŞİKTAŞ        Fenerbahçe      4 - 2

2009-10  TRABZONSPOR     Fenerbahçe      3 - 1

Beşiktaş ile İstanbul Büyükşehir Belediyespor takımları arasında yarın Kayseri'de yapılacak final maçıyla 49. sahibini bulacak Türkiye Kupası'nda finaller, şimdiye dek 31 kez çift, 17 kez de tek maç olarak düzenlendi.

Bu sezon da Ziraat Bankası'nın sponsorluğunda düzenlenen Türkiye Kupası, 1965-66, 1966-67, 1983-84, 1985-86, 1989-90, 1990-91, 1999-00, 2000-01, 2001-02, 2002-03, 2003-04, 2004-05, 2005-06, 2006-07, 2007-08, 2008-09 ve 2009-10 sezonlarında tek, diğer sezonlarda ise çift maçlı finallerle sahibine ulaştı.

-HÜKMEN GALİBİYET VE KURAYLA GELEN KUPALAR-

Türkiye Kupası'nın 48 yıllık geçmişinde kupalar 1'er kez hükmen galibiyet ve kura sonucu sahiplerini buldu.

1963-64 sezonunda Galatasaray ile Altay arasında yapılan final maçının ilki 0-0 berabere sonuçlandı. Rövanş maçına Altay'ın çıkmaması üzerine Futbol Federasyonu karşılaşmayı 3-0 Galatasaray lehine tescil etti. Böylece kupa finalleri tarihinde ilk kez bir maç hükmen sonuçlanmış oldu.

Öte yandan, 1966-67 sezonunda Altay ile Göztepe arasında yapılan final maçı 2-2 berabere sonuçlandı. Kupayı, kura atışı sonucu Altay müzesine götürürken, yine kupa tarihinde bir ilk gerçekleşti.

-UZATMALARDA GÜLENLER-

Türkiye Kupası şimdiye dek 7 kez uzatma dakikalarının sonuçlarına göre havaya kaldırıldı.

1968-69 sezonundaki çift maçlı finalde Göztepe, Galatasaray'ı 1-0 yendiği ilk maçın ardından, rövanşta uzatmada 1-1'lik skorla saf dışı bırakırken, tek maçlı finallerde ise 1983-84 sezonunda Trabzonspor, Beşiktaş'ı 2-0, 1990-91 sezonunda Galatasaray, Ankaragücü'nü 3-1, 1999-2000 sezonunda Galatasaray, Antalyaspor'u 5-3, 2005-06 sezonunda Beşiktaş Fenerbahçe'yi 3-2, 2006-07 sezonunda da yine Beşiktaş, bu kez Kayseri Erciyesspor'u 1-0 yenerek, kupaya uzandı.

1995-96 sezonunda ise Galatasaray, ilk maçta 1-0 yendiği ezeli rakibi Fenerbahçe ile rövanşı Kadıköy'de oynadı. Normal süresi 1-0 Fenerbahçe'nin üstünlüğüyle kapanan maçın uzatma bölümünde 1 gol atan Galatasaray, ilk maçtaki avantajıyla kupayı kazanmayı bildi.

-PENALTILARLA KAZANILAN KUPALAR-

Türkiye Kupası'nın 48 yıllık geçmişinde şimdiye dek 4 takım kupayı penaltı atışları sonucu müzesine götürdü.

1975-76 sezonunda Galatasaray ile Trabzonspor takımları arasındaki finalin her iki maçı da tarafların 1-0 galibiyetiyle sona erince, penaltı atışlarına geçildi. Seri penaltı atışları sonucu rakibini 5-4 yenen Galatasaray, kupayı kazandı.

1997-98 sezonunda ise Beşiktaş ile Galatasaray finalde karşı karşıya geldi. Her iki maç da 1-1 berabere sonuçlanırken, seri penaltı atışları sonucu rakibine 5-3 üstünlük sağlayan siyah-beyazlılar, mutlu sona ulaşan ekip oldu.

Kupayı, 2000-2001 sezonunda penaltı atışlarıyla Gençlerbirliği kazandı. Fenerbahçe ile Kayseri'de karşılaşan Ankara ekibi, 2-2 sona eren normal süre ve uzatma dakikalarının ardından seri penaltı atışlarıyla rakibine 6-3 üstünlük kurarak, kupayı müzesine götürdü.

Türkiye Kupası'nın 2007-08 sezonundaki sahibi de penaltılarla belirlendi. Kayserispor ile Gençlerbirliği finalde Bursa'da karşılaşırken, normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 biten maçta gülen taraf 11-10'luk seri penaltı atışları sonucu Kayserispor oldu.

-EN İLGİNÇ FİNAL-

Türkiye Kupası tarihindeki en ilginç finallerin başında, 1991-92 sezonunda yapılan Trabzonspor-Bursaspor finali geliyor.

Bursa'da yapılan finalin ilk maçını 3-0 kazanan yeşil-beyazlılar, rövanş için Trabzon'a oldukça büyük avantajla gitti.

Hüseyin Avni Aker Stadı'ndaki rövanş maçının hemen başında 1 de gol bulan Bursaspor, ''Artık kupayı kazandım'' gözüyle baktığı maçı 5-1 yitirerek, büyük bir şok yaşadı. Bordo-mavili ekip ise üst üste attığı 5 golle adeta bir futbol mucizesini gerçekleştirdi ve Türkiye Kupası tarihindeki en ilginç finali sonrası kupayı müzesine götürdü.

-EN FARKLI SKORLU FİNALLER-

Kupadaki finallerde şimdiye dek en farklı skorlu galibiyeti, Gençlerbirliği elde etti.

Başkent takımı, 1986-1987 sezonunda Eskişehirspor ile Ankara'da yaptığı maçı 5-0 kazanarak, 48 yıllık Türkiye Kupası geçmişinde, finallerde en farklı skora ulaştı.

1991-1992 sezonunda Trabzonspor, evindeki rövanş maçında Bursaspor'u 5-1, 2004-2005 sezonundaki finalde ise Galatasaray, ezeli rakibi Fenerbahçe'yi aynı skorla yendi.

Bu arada, 2001-2002 sezonunda Kocaelispor, Beşiktaş'ı Bursa'daki finalde, 2003-2004 sezonda Trabzonspor, Gençlerbirliği'ni İstanbul'daki finalde aynı skorla 4-0 yenerek, tarihi skorlara imza attılar.

Öte yandan, Türkiye Kupası'nın en gollü final karşılaşması, 1999-2000 sezonunda Galatasaray ile Antalyaspor arasında yapıldı ve sarı-kırmızılı ekip maçtan uzatma bölümünde 5-3 galip ayrıldı.

-''DUBLE'' YAPANLAR-

Türkiye Kupası'nın 48 yıllık geçmişinde, 12 sezonda, kupayı müzesine götüren ekip aynı zamanda lig şampiyonluğunu da kazandı.

Galatasaray 1962-63, 1972-73, 1992-93, 1998-99 ve 1999-2000'de, Fenerbahçe 1967-68, 1973-74 ve 1982-83'de, Trabzonspor 1976-77 ve 1983-84'de, Beşiktaş da 1989-90 ve 2008-09 sezonunda hem lig şampiyonluğu, hem de kupa zaferi yaşadı.

-EN ÇOK RASTLANAN SKOR: 1-0-

Türkiye Kupası finallerinde en çok rastlanan skor 1-0 olarak dikkati çekiyor.

Finaldeki maçlardan 17'si 1-0, 10'ar tanesi 2-0, 2-1 ve 0-0, 8'i 1-1, 5'er tanesi 3-0 ve 3-1, 3'ü 3-2, 2'şer tanesi 2-2, 4-0, 5-1, 1'er tanesi ise 5-0, 5-3 ve 4-2 sonuçlandı.

Bu arada 1 maç hükmen, 4 maç da penaltı atışlarıyla bitti.

-ÜST ÜSTE EN ÇOK ŞAMPİYONLUK GALATASARAY'IN-

Türkiye Kupası tarihinde üst üste en çok şampiyonluk, aynı zamanda kupayı en çok müzesine götüren ekip olan Galatasaray'a ait bulunuyor.

Sarı-kırmızılı ekip 1963 ile 1966 yılları arasında art arda 4 kez kupayı kazanma başarısını gösterdi.

Bu arada, Galatasaray 1963-1966, Trabzonspor da 1975-1978 yılları arasında üst üste 4 kez final oynayarak, art arda en çok finale çıkan ekip unvanlarını aldılar.

Diğer yandan, Trabzonspor 1990 ile 1995 yılları arasında üst üste 6 kez yarı finale çıkarken, Galatasaray ise 1963 ile 1978 arasında tam 16 yıl art arda çeyrek final oynadı.

-TÜM MAÇLARINI KAZANARAK ŞAMPİYON OLANLAR-

Türkiye Kupası tarihinde sadece 4 sezonda kupayı kaldıran takımlar, bütün maçlarını kazanarak bu zafere ulaşabildi.

Yalnızca 90 dakika sonuçlarına göre yapılan değerlendirmede 1985-86 sezonunda Bursaspor 5'te 5, 1988-89 sezonunda Beşiktaş 10'da 10, 1989-90 sezonunda yine Beşiktaş 4'te 4 ve 2002-03 sezonunda Trabzonspor, 5'te 5 yaparak, kupayı müzesine götürdü.

-EN ÇOK ŞAMPİYONLUK GÖREN FUTBOLCULAR-

Türkiye Kupası'nda en fazla şampiyonluk yaşayan futbolcular, sarı-kırmızılı takımın efsanevi oyuncuları Bülent Korkmaz ile Hakan Şükür olarak kayıtlara geçti.

Bülent Korkmaz 1991, 1993, 1996, 1999, 2000 ve 2005'de, Hakan Şükür ise 1988 (Sakaryaspor'da), 1993, 1996, 1999, 2000 ve 2005'de kupayı kaldırdı.

Bu arada, Arif Erdem, Okan Buruk ve Tugay Kerimoğlu da Galatasaray formasıyla 5'er kez kupa şampiyonluğu yaşadı.

-FİNALDE EN ÇOK OYNAYAN FUTBOLCULAR-

Kupa tarihinde finallerde en çok oynayan futbolcu unvanı da en çok kazanma başarısına sahip olan Bülent Korkmaz ile Hakan Şükür'e ait.

Her iki futbolcu da 9'ar kez kupa finalinde oynarken, 6'şar kez kupaya dokundular.

Ayrıca, Galatasaraylı Arif Erdem 8, Suat Kaya da 7 kez finalde oynadı.

-HEM FUTBOLCU HEM ANTRENÖR OLARAK KAZANANLAR-

Türkiye Kupası tarihinde 6 isim, hem futbolculuk, hem de teknik adamlık kariyerinde kupayı kaldırma başarısını yaşadı.

Altaylı Ayfer Elmastaşoğlu 1967'de futbolcu, 1980'de antrenör, Galatasaraylı Fatih Terim, 1976, 1982, 1985'de oyuncu, 1999 ve 2000'de antrenör, Galatasaraylı Gheorghe Hagi 1999 ve 2000'de futbolcu, 2005'de antrenör, Mustafa Denizli 1980'de Altay'da oyuncu, 1991'de Galatasaray'da, 2009'da Beşiktaş'ta antrenör, Trabzonsporlu Şenol Güneş 1977, 1978 ve 1984'de oyuncu, 1995 ve 2010'da antrenör, Yılmaz Gökdel de 1964, 1965 ve 1966'da Galatasaray'da oyuncu, 1981'de de Ankaragücü'nde teknik adam olarak kupaya uzandı.

-3 FARKLI TAKIMLA FİNAL OYNAYANLAR-

Kupa geçmişinde bazı futbolcular 3 ayrı takımın formasıyla finalde mücadele etti.

Bu oyuncular şunlar:

Halil İbrahim Eren: Boluspor, Ankaragücü, Gençlerbirliği

Hasan Vezir: Fenerbahçe, Trabzonspor, Galatasaray

Rade Zalad: Ankaragücü, Eskişehirspor, Beşiktaş

Sinan Turhan: Adana Demirspor, Galatasaray, Sakaryaspor

-EN ÇOK KUPA KAZANAN TEKNİK ADAMLAR-

Teknik direktör olarak en çok Türkiye Kupası şampiyonluğu yaşayan isimler Ahmet Suat Özyazıcı ile Gündüz Kılıç.

Özyayıcı, Trabzonspor'un başında 1977, 1978 ve 1984, Gündüz Kılıç da Galatasaray ile 1963, 1965 ve 1966 yıllarında 3'er kez kupa sevinci yaşadı.

Bu arada, yabancı teknik adamlar içinde Beşiktaş'ın başında İngiliz Gordon Milne 1989 ve 1990'da, Fransız Jean Tigana da 2006 ve 2007'de kupayı kazanma başarısı gösterdi.