NYT: Ankara Esad'tan terapi istiyor

New York Times gazetesi, Türk hükümetinin Suriye politikasını değerlendirdiği geniş haberinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, kendisiyle yapılan mülakat sırasında Türkiye’nin Suriye’deki gelişmeler konusunda “bir hayli kaygılı ve kızgın” olduğunu söylediğini aktardı. Gazeteye de konuşan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın “halkının kalbini kazanmak için en kısa süre içinde şok terapi” uygulaması gerektiğini belirtirken Esad’ın hala reform yapabileceği inancını da dile getirdi.

New York Times, Anthony Shadid imzası ile yayımladığı geniş haberinde Türkiye’nin Suriye yönetimine “şok tedavi” anlamına gelecek reformların yapması çağrısına vurgu yaptı. Gazete haberine, “Türk Dışişleri Bakanı, Çarşamba günü Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ın bölgede çok olumsuz etkileyen dokuz haftalık krize son verme umudu olursa ‘şok terapi’ oluşturacak reformları gerçekleştirmesi gerektiğini söyledi” ifadeleri ile başladı.

-ERDOĞAN’IN SÖZLERİ-

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile yapılan bir mülakatın bir bölümünü yansıtan gazete, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübaret ve Libya Lideri Muammer Kaddafi’nin iktidarı bırakmalarını isteyen Türkiye’nin Suriye’ye farklı bir yaklaşım gösterdiğine işaret ederken Erdoğan’ın, Suriye’nin Libya’dan farklı bir vaka olduğunu söylediğini vurguladı.

Gazete, “(Erdoğan) Suriye’deki durum, Türkiye için bir iç politika meselesi gibi dedi ve oradaki gelişmeler konusunda Türkiye’yi ‘bir hayli kaygılı ve kızgın’ olarak niteledi” diye yazdı.

-DAVUTOĞLU’NUN AÇIKLAMALARI-

Aday olduğu Konya’da NYT’ya konuşan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ise, Beşar Esad’ın reform yapması gereğine işaret ederken, Esad için “Şimdi, halkının kalbini kazanmak için ihtiyacı olduğu şey bir şok terapidir. Mümkün olan en kısa süre içinde” dedi.

Esad’ın reform yapmaması halinde nelerin olacağı sorulması üzerine Davutoğlu, “Bilmiyoruz. Bu yüzden şok terapi diyoruz” karşılığını verdi.

Türkiye-Suriye ilişkilerinde son yıllarda sağlanan yakınlaşma için “Bizim için bir başarı öyküsü idi” değerlendirmesini yapan Davutoğlu, mülakat sırasında Esad’ın hala reform yapabileceği inancını da dile getirdi. Buna karşın Davutoğlu “Ne yapılabilir, göreceğiz” sözlerine ekledi.

Suriye’de “şiddetin kısır döngüsü”nden söz eden Davutoğlu, “Maalesef her hafta ve her Cuma daha çok insanın öldürüldüğünü görüyoruz” şeklinde konuştu.

-NYT’IN DEĞERLENDİRMESİ-

-New York Times, haberinde Türkiye’nin Suriye politikasına ilişkin kendi değerlendirmelerine de yer verdi. Bu bağlamda gazete, birkaç ay önce Davutoğlu ve başka Türk yetkililerinin Suriye ile giderek daha sıcak olan bağları hükümetin en büyük dış politika başarısı olarak tamamladıklarını anımsattıktan sonra “Türk yetkilileri şimdi, Suriye’deki kargaşanın, 550-millik sınırına doğru bir mülteci akınına yol açması konusunda artan kaygıları dile getiriyorlar” dedi. Gazete, bazı yetkililerin özel olarak Suriye’nin Türkiye içindeki Kürtler ile gerilimleri körüklemeye çalışması olasılığından endişe ettiklerini de öne sürdü.

“Son birkaç yılda Türkiye, Ortadoğu’da yeni eriştiği siyasi etkinlik ve büyüyen ekonomik pay ile bölgenin en dinamik ülkesi olarak yükseldi” yorumunu da yapan gazete, buna karşın Türkiye için Arap Baharı’nın artan biçimde bir “meydan okuma” haline geldiği görüşünü dile getirdi.

-“DAVUTOĞLU 60 DEFA SURİYE’Yİ ZİYARET ETTİ”-

Son 10 yılda Türk ve Suriyeli yetkililerin aralarında “derin, bazen kişisel bir ilişki”yi oluşturduğunu da belirten gazete, “Kendi hesabına göre, Sayın Davutoğlu, son 8 yılda Suriye’yi 60’tan fazla kez ziyaret etti. (Buna karşın, memleketini sadece 20 defa ziyaret ettiğini söylüyor). Sayın Erdoğan da, Sayın Esad ile bir dostluk tesis etti ve aileleri bile birbirinden hoşlanıyordu. Türkiye’nin istihbarat şefinin de, Suriye konularında derin bir bilgisi var” diye yazdı.

ABD’li gazete, Türkiye’nin Suriye’deki istikrarlı bir liderliğinin çok önemli bir konu olarak gördüğü konusunda kuşku bulunmadığını belirttiği haberinde “Ancak Avrupalı ve Amerikalı yetkililer gibi, Türkiye’de de sanki hiç kimsenin (Suriye’de) bir geçişin nasıl müzakere edileceğine ilişkin net bir fikri yok” ifadesini de kullandı.

Türkiye’nin Suriye’deki isyanın sert biçimde bastırılmasına yönelik eleştirilerini tırmandırmış ise de, Şam liderliği ile en az açık bir kanal tutma niyetli gibi göründüğünü yazan gazete, “Türk yetkililerinin, Esad’dan ısrarla Müslüman Kardeşleri de dahil edecek bir ulusal diyalog sürdürmeyi ve belki bu grubu, iki bankalık vererek hükümete almasını istediklerini, yolsuzluğa karşı bir kampanyayı yürütmesini de önerdikleri”ni kaydetti.

-“ERDOĞAN: BAŞKA BİR HAMA İSTEMİYORUZ”-

Şimdiye kadar bu adımların hiç birinin atılmadığına da dikkat çeken gazete, Suriye’deki mezhep kargaşası olasılığının Erdoğan için bir “meydan okuma” da oluşturduğunu öne sürdüğü haberinde şöyle devam etti:

“(Erdoğan) hükümetinde bazı gruplar, ideolojik olarak Suriyeli Müslüman Kardeşlerine daha yakın. Sayın Erdoğan, Suriye ordusunca 1982 yılında en az 10 bin insanın öldürüldüğü, Sünni İslami isyanının bastırılmasına gönderme yaparak bölgede ‘yeni bir Hama’yı görmek istemediği uyarısını yaptı. Bunun da, Suriye liderliğindeki bazılarının mezhebi lenslerle okuduğu bir açıklama olduğu kuşkusuz.”