Roma, Bizans, Osmanlı izlerini taşıyordu: İsrail Gazze'deki 760 yıllık müzeyi soydu!

• HABER7

İsrail'in, Gazze'deki Paşa Sarayı Müzesi'nden 17 binden fazla tarihi eseri çaldığı ortaya çıktı. Kudüs Haber Ağı'nın aktardığına göre, Antik Paşa Sarayı'nın restorasyon sorumlusu Dr. Hamudeh Al-Dahdar, İsrail'in, mimari şaheser olarak kabul edilen müzeyi ve koleksiyonlarını kasıtlı olarak yok ettiğini söyledi.

İSRAİL HEM SOYDU HEM YIKTI

Al-Dahdar yaptığı açıklamada, müzenin çok sayıda önemli tarihi eser barındırdığını ancak İsrail ordusunun bunlara el koyduğunu ifade etti. Uzman ekiplerin enkaz altında yaptığı aramalarda yalnızca 20 tarihi eserin bulunabildiğini sözlerine ekleyen Al-Dahdar, müzede Memlük, Osmanlı, Bizans, Roma ve tarih öncesi dönemlere ait 17 binden fazla eserin bulunduğunu vurguladı. Al-Dahdar, eserlerin kaybolmasından İsrail ve destekçilerini sorumlu tuttu.

Konuyla ilgili olarak UNESCO, savaş sırasında Gazze'de 114'ten fazla antik alanın yıkıldığını belgelerken, Filistin resmi kaynakları ise yıkılan antik alan sayısını 226 olarak kaydetti.

760 YILDIR AYAKTAYDI

Gazze şehrinin en önemli tarihi yapılarından biri olan Paşa Sarayı, Memlük Sultanı Zahir Baybars döneminde inşa edildi ve Osmanlı mimarisinden de izler taşıyor. “Paşa Sarayı” ve “Rıdvan Ailesi Sarayı” olarak da bilinen yapı, Gazze Sancağı ve Şam'ı yöneten hanedanların yönetim merkezi olarak kullanıldı. Sarayın işlevi 20. yüzyılın başlarında değişerek önce polis binası ve hapishane, ardından da eğitim kurumu oldu. 2010 yılında müzeye dönüştürülen yapı, 2015'te aslına uygun olarak restore edildi ve Yunan, Roma, Bizans ile İslami dönemler dahil olmak üzere farklı tarihi dönemlere ait eserlerin sergilendiği merkez haline geldi.

Saray, Aralık 2023'te İsrail savaş uçakları tarafından hedef alındı. Bu saldırının, Filistin’in kültürel mirasını silme ve yok etme planının parçası olduğu değerlendiriliyor.

Gazze şehrinin Eski Şehir bölgesindeki Al-Daraj mahallesinde yer alan saray, yaklaşık 60 dönümlük alana inşa edilmişti. Ancak İngiliz Mandası dönemindeki yıkımlar nedeniyle alanı 600 metrekareye kadar küçüldü. Tarihi kaynaklara göre, saray 1260 yılında Memlük Sultanı Zahir Rükneddin Baybars'ın emriyle Gazze Valisi Emir Cemaleddin Akkuş eş-Şakiki tarafından inşa edildi.

OSMANLI VALİLERİNİN İKAMET KONAĞI

Osmanlı döneminde, 1530 ile 1681 yılları arasında Gazze ve Filistin'in büyük bir bölümünü yöneten Rıdvan ailesine ithafen “Rıdvan Ailesi Sarayı” adını aldı. Napolyon Bonapart'ın 1799'daki Filistin seferi sırasında Akka surları önünde yenilmeden önce burada üç gece konakladığı bilinmektedir. Saray, İngilizlerin bölgeyi ele geçirmesine kadar (1917-1948) Osmanlı valilerinin ikametgahı olarak kullanıldı ve bu dönemde polis merkezine dönüştürüldü. Mısır yönetimi altındayken (1948-1967) okula çevrilen yapı, 2000 yılında tarihi yapılar arasına dahil edildi.

Gazze Şeridi'ni yöneten Hamas teşkilatı, Paşa Sarayı ve içerisindeki eserleri adeta gözü gibi korumuştu. İsrail ordusu, 760 yıllık müzeyi yıktığı gibi içindeki nadide tarihi eserleri de gasp ederek kültür soygunculuğu vukuatlarına bir yenisini daha ekledi.