Kıbrıs'ta 46 yıldır kapalı olan kapı açıldı

Kapının açılışı, KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas tarafından yapıldı.

KKTC ile Kıbrıs Rum kesimi arasında geçişleri sağlayan 7. sınır kapısı olan Yeşilırmak Kapısı'nın açılışına, AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Stefan Füle, BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Alexander Downer, ABD Güney Kıbrıs Büyükelçisi Frank Urbancic, BM Kalkınma Programı Avrupa Bölge Bürosu Başkan Yardımcısı Haoliang Xu da katıldı. Tören, Yeşilırmak Kapısı ile Aşağı Pirgo arasında kalan BM kontrolündeki bir noktada yapıldı.

KKTC Cumhurbaşkanı Eroğlu, yaptığı konuşmada, geçiş noktasının açılışının, çaba gösterildiğinde ve karşı tarafın da hassasiyetleri dikkate alındığında birşeylerin başarılabileceğini göstermesi bakımından son derece önemli olduğunu söyledi.

AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Füle de sınır kapsının açılasını ''cesaret verici bir gelişme'' olarak niteleyerek, ''Ancak Avrupa projesi Kıbrıs sorununa bir çözüm bulunmadan tamamlanmış olmayacak'' dedi.

-AÇILIŞ-

Konuşmaların ardından, kurdele kesilerek, sınır kapısı ve yaklaşık 6 kilometrelik yolun açılışı yapıldı.

Yeşilırmak Kapısı'nın açılmasıyla ilgili anlaşma yaklaşık 16 ay önce imzalanmıştı. BM'nin basın bildirisine göre, Yeşilırmak Kapısı'nın açılışı liderlerin (Hristofyas-Mehmet Ali Talat) gündemine ilk olarak 21 Mart 2008'de gelmişti.

Yeşilırmak ile Güney Kıbrıs’taki aşağı Pirgo köyünü birbirine bağlayan altı kilometrelik yolun yeniden yapılmasına 29 Martta başlanmıştı.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, Gelecek için Ortaklık İnisiyatifi tarafından finanse edilen yol, KKTC ve Güney Kıbrıs'tan iki şirketin kurduğu SAP ortaklığı tarafından yapıldı.

BM'ye göre Yeşilırmak ile Aşağı Pirgo arasında 1964'den sonra ilk geçişler 7 Ağustos 2009'da ambulans araçlarının seferleriyle başladı.

Aşağı Pirgo sakinleri Lefkoşa’ya gitmek için Trodos dağını aşmak zorunda kalıyordu. Yeşilırmak Kapısı’nın açılışıyla Aşağı Pirgo-Lefkoşa arasındaki seyahat süresi 3 saatten 1.5 saate düşürülmüş oldu.

-TALAT'A DAVET GİTMEDİ-

Bu arada, KKTC'deki Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP), Yeşilırmak kapısının açılış törenine 2. Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'ın ve CTP milletvekillerinin davet edilmediğini belirterek, bunu protesto etti.

KKTC Cumhurbaşkanı Eroğlu, dün yaptığı açıklamada, tören yapılacak alanın, BM kontrolündeki ara bölgede olduğu için, davetlerin BM tarafından hazırlandığı ve Cumhurbaşkanlığının ve hükümetin bir yetkisi olmadığını söylemişti.

-ERENKÖY'E ELEKTRİK-

Yeşilırmak Kapısı'nın açılmasıyla KKTC toprağı olan, ancak KKTC'yle kara bağlantısı bulunmayan Erenköy'e karayoluyla kontrollü geçiş imkanı da sağlanacak ve Erenköy'e elektrik verilecek.

Güney Lefkoşa'ya ulaşım süreleri kısalan Rum Pirgo köylüleri ayrıca, kapının açılmasıyla birlikte, köylerinde ürettikleri tarımsal ürünleri, KKTC üzerinden Rum tarafına geçirmeyi de talep ediyor.

-TEMELİ TALAT-HRİSTOFYAS ATMIŞTI-

Yeşilırmak Kapısı'yla ilgili altyapı çalışmaları, KKTC'nin 2. Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve Hristofyas tarafından 29 Mart 2010'da bölgede düzenlenen törenle başlatılmıştı.

Kapının açılmasıyla ilgili tartışmalar uzun süre gündemi meşgul etmiş, zaman zaman Talat-Hristofyas arasında sürdürülen müzakerelerin önüne geçmişti.

Kapının açılması çalışmaları kapsamında bölgede yaklaşık 6 kilometrelik yol yapımına başlanmıştı.

KKTC ile Kıbrıs Rum kesimi arasında geçişi sağlayan, 1'i Gazimağusa, 1'i Beyarmudu, 3'ü Lefkoşa ve 1'i de Bostancı'da olmak üzere 6 sınır kapısı bulunuyor.

-YEŞİLIRMAK VE ERENKÖY'E GEÇİŞLE İLGİLİ ANLAŞMA 16 AY ÖNCE YAPILDI-

Yeşilırmak kapısının açılması ve Erenköy'e geçiş konusunda 26 Haziran 2009'da anlaşmaya varılmıştı.

Anlaşma uyarınca, taraflar, Yeşilırmak geçiş noktasının, var olan diğer kapılardaki normal kurallar çerçevesinde açılması konusunda karara vararak, anlaşma çerçevesinde Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün (UNFICYP) rolünün altını çizmişlerdi.

Anlaşmanın içeriği şöyle:

''Erenköy'e gidecek kişilerin geçişi BM Barış Gücü eskortu ile gerçekleşecektir. Ziyaretler çarşamba, cumartesi ve pazar günleri minibüs ile yapılacaktır. Kıbrıs Türk tarafı haftada bir veya iki ek minibüs için BM Barış Gücü eskortu talep edebilir.

-Erenköy'e BM Barış Gücü eskortu ile makul miktarlarda yiyecek, su ve askeri amaçlı olmayan malzemelerin geçişi sağlanacaktır.

-Erenköy geçiş noktasının açılmadan önce bölge en yakın elektrik şebekesine bağlanacaktır.

-Ambulanslar hastaları taşımak amacıyla Erenköy'e geçiş yapabilecekler. Burada ambulansların geçişinin kuralları geçerli olacak. Buna mukabil, Kıbrıs Rum ambulansları da Lefkoşa'daki hastanelere gitmek üzere ters yönde geçiş yapabilecekler.

-Yangın çıkması durumunda Kıbrıs Türk itfaiye araçları ve onlara eşlik eden su tankerleri Erenköy'e geçebilecekler.

-Zaman zaman özel etkinlikler için bu ve diğer geçiş noktalarında karşılıklı düzenlemeler yapılacaktır.''

-GÜNDEMDE APLIÇ SINIR KAPISI VAR-

Öte yandan, Yeşılırmak Kapısı'nın açılması, yaklaşık 47 yıldır kapalı olan Lefke-Marasata köyü arasındaki Aplıç sınır kapsının açılmasını da gündeme getirdi.

Lefke bölgesindeki 9 sivil toplum örgütü, Aplıç kapsının açılması talebini dile getirdi.

RUM LİDER HRİSTOFYAS: ''ÇÖZÜMÜN YERİNİ TUTMAZ''

Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas, güven artırıcı önlemlerin ve geçiş noktalarının açılmasının, Kıbrıs sorununun yerini tutmayacağını belirterek, hedefin, ''Kıbrıs'ın her yerinde serbestçe dolaşabilecekleri şartları yaratacak kapsamlı bir çözüm bulunması olduğunu'' söyledi.

Yeşilırmak Sınır Kapısı'nın açılışında konuşan Hristofyas, Yeşilırmak-Aşağı Pirgo geçiş noktasının açılmasının, bölgenin sivil topum örgütleri ve sıradan insanları arasındaki işbirliğinin güçlenmesine katkı sağlamasını diledi.

Hristofyas, ''En üst hedefimiz, olguları tamamen normalleştirecek ve Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerin ortak vatanlarının birleşik federal Kıbrıs'ın her yerinde serbestçe dolaşabilecekleri şartları yaratacak kapsamlı bir çözüm bulunması olmaya devam ediyor'' dedi.

Çözümün, ''Kıbrıslıları kendi ülkelerinin gerçek efendileri haline getirecek bir çözüm'' olması gerektiğini kaydeden Hristofyas, ''hayatımın hedefi'' diye nitelediği bu vizyona bağlı olduğunu belirtti.

Hristofyas, ''Bugün zor ve meşakkatli bir çaba mutlu sona eriyor. Bugün, öncelikle bölge insanı, Pirgo ve Limnidi (Yeşilırmak) sakinleri ve bölge için önemli bir gündür. Lefkoşa'ya olan mesafe, dolayısıyla da zaman önemli ölçüde kısalıyor. Poli'den Omorfo'ya (Güzelyurt) ve Lefkoşa'ya kadarki bu güzergah üzerinde bulunan köyler için de faydaları gittikçe daha da belirgin olacak'' diye konuştu.

''İlk geçiş noktalarının açıldığı 2003'ten beri, malum milliyetçi çevrelerin iki toplumun birlikte yaşayamayacağı argümanının kağıttan kule gibi yıkıldığını gördük'' ifadesini kullanan Hristofyas, sıradan insanların, ''ortak bir vatanda barış içinde birlikte yaşamak istediğini ve yaşayabileceğini'' söyledi.

Yeşilırmak muhtarı Yüksel Kabaran'ın, geçiş noktasının açılması konusunda başı çekenlerden biri olduğuna da işaret eden Hristofyas, ''Bugün burada, aramızda olamamasından dolayı üzgünüm'' dedi. Kabaran, bir yıl kadar önce vefat etmişti.

Törende konuşan ABD'nin Güney Kıbrıs'taki Büyükelçisi Frank Urbancic de, ''Bu, ortak vizyona ve kararlılığa sahip insanların işbirliği yaparak sorunları çözmelerine iyi bir örnektir'' dedi.

BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Aleksander Downer da, çok kişinin, bu çalışmanın yapılamayacağını söylediğine işaret ederek, ''karamsarlar yanlış yaptı'' dedi ve açılıştan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Bunun, iki tarafın kararlılığıyla başarıldığını ancak kolay bir çalışma da olmadığını söyleyen Downer, ''Şimdi iki liderin Kıbrıs sorununa kapsamlı çözümü başarabileceği ümidi var. Bu siyasi irade ve cesaret gerektirir. BM'den ve uluslararası camiadan bütün desteği alacağınıza emin olunuz'' diye konuştu.

UNDP Bölge Şubesi Müdür Vekili Haoliang Xu ise, ''iki toplumlu işbirliğinin başarılmasından'' duyduğu memnuniyeti dile getirerek, ''Kimse, daha fazlasının yapılabileceğini unutmamalı'' dedi.