'Yerelden ulusala israf ve atık': Emine Erdoğan'ın himayelerinde başladı

Türkiye, israfla mücadele ve çevresel sürdürülebilirliğin güçlendirilmesi hedefi doğrultusunda önemli bir dönüşüm sürecine giriyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Sıfır Atık Vakfı koordinasyonunda, tüm Türkiye’de uygulanacak yeni bir çevresel yönetim modelinin ilk adımı Türkiye Sıfır Atık Çalıştayları kapsamında Muğla Sıfır Atık Çalıştayı ile atıldı.

81 İL İÇİN MODEL OLACAK YENİ YAKLAŞIM

Türkiye Sıfır Atık Çalıştayları, 81 ilde çevresel öncelikleri belirleyen, hedef odaklı ve sürekli güncellenen bir yönetim sistemini hayata geçirmeyi amaçlıyor. Program; valilikler, üniversiteler, kamu kurumları, belediyeler, meslek odaları, kooperatifler, STK’lar, özel sektör temsilcileri ve gönüllülerden oluşan geniş bir paydaş ağıyla yürütülüyor.

Proje çerçevesinde; israftan atığa, iklimden geri dönüşüme uzanan birçok alanda her şehrin kısa, orta ve uzun vadeli hedefleri çalıştaylarda belirlenecek ve konferanslarda kamuoyuna “Şehrin Sıfır Atık Hedef Belgesi” olarak ilan edilecek.

Belirlenen bu hedefler, Valilik bünyesinde oluşturulacak kurul tarafından düzenli olarak takip edilecek. Çalıştay ve konferans döngüsü her yıl 30 Mart hedefli olarak yenilenecek; yürürlüğe alınan uygulamalar ve şehrin ihtiyaçları doğrultusunda hedefler düzenli bir şekilde güncellenecek.

Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Muğla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü Ömer Bolat, Muğla’nın bu ulusal modele ev sahipliği yapan ilk il olmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Emine Erdoğan: ‘Anadolu’dan dünya markaları çıkarmak hayal değil!’

Emine Erdoğan "Büyüyen Avrupa Zirvesi"ne seslendi: "Aile kurumu güçlendirilmeli"

“SIFIR ATIK YALNIZCA ÇEVRE PROJESİ DEĞİL, AYNI ZAMANDA KALKINMA HAMLESİ”

Bolat konuşmasında, Sıfır Atık projesinin sadece bir çevre hareketi değil, aynı zamanda bir kalkınma hamlesi olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: "Bugün burada, yerelden ulusala israf ve atık teması altında yalnızca çevreyi korumayı değil; ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda sürdürülebilir bir yaşam biçimini güçlendirmeyi hedefleyen önemli bir adım için bir aradayız. Sıfır Atık yalnızca bir çevre projesi değil; aynı zamanda bir kalkınma, verimlilik ve milli kaynakları koruma projesidir."

Muğla’nın turizm, tarım ve orman varlığıyla Türkiye’nin en özel şehirlerinden biri olduğunu vurgulayan Bolat, atık yönetiminin bir zincir olduğunu belirtti. Bolat, "Sıfır atık uygulamalarıyla; plastiksiz yaşamı teşvik etmek, geri dönüşümle üretime katkı sağlamak, organik atıkları kompost yaparak toprağa kazandırmak hedeflenmektedir. Bu projenin insan sağlığından ekonomiye, çevre bilincinden toplumsal sorumluluğa kadar çok yönlü faydaları bulunmaktadır" ifadelerini kullandı.

“BU MODEL ÜLKE GENELİNE YAYILACAK”

Muğla Vali Yardımcısı İsmail Soykan ise konuşmasında dünya genelinde artan nüfus ve kirlilik oranlarına dikkat çekti. Sıfır Atık Vakfı’nın stratejik çalışmaları için başlangıç noktası olarak Muğla’yı seçtiğini belirten Soykan, sürecin işleyişine dair şu bilgileri verdi:

• "Dünya nüfusu hızla artarken kirlilik oranları da artmakta. Ülke ve dünya olarak sıfır atık konusunda çözümler üretmeye çalışıyoruz. Sıfır Atık Vakfımız, ülke düzeyinde bir strateji oluşturmak amacıyla ilk organizasyonunu Muğla’da başlattı. Amacımız atıkların yok edilmesi, geri dönüştürülmesi ve en önemlisi atık oluşumunu engelleyecek tedbirlerin alınmasıdır."

Soykan, çalıştay masalarında elde edilen verilerin üniversite akademisyenleri tarafından raporlanacağını belirterek, "Elde edilen sonuçlar ve çıktılar, 19 Aralık tarihinde üniversitemizin kültür merkezinde düzenlenecek programla kamuoyuyla paylaşılacak. Ardından bu model ülke geneline yayılacak" dedi.

MSKÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hatice Görgülü de sürdürülebilir bir gelecek için kurumların ve bireylerin işbirliğinin önemli olduğunu dile getirdi.

Kamu kurumları, yerel yönetimler, üniversite, özel sektör temsilcileri ve STK’ların yoğun katılım gösterdiği çalıştay, oluşturulan tematik masalardaki görüş alışverişleri ve atölye çalışmaları ile devam etti.

Gün boyunca moderatörler ve raportörler eşliğinde çeşitli oturumlarda atık azaltımı, geri dönüşüm, kompost uygulamaları, tüketim alışkanlıklarının azaltılması, plastiksiz yaşam ve sürdürülebilirlik başlıkları ele alındı.

Sıfır Atık Vakfı ile Muğla Valiliği himayesinde Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ve Muğla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü işbirliğiyle yürütülen çalıştay sonunda katılımcılara sertifika verildi.

TÜRKİYE SIFIR ATIK ÇALIŞTAYLARININ İLK DURAĞI: MUĞLA

Türkiye genelinde uygulanacak modelin ilk aşaması, Muğla Valiliği himayesinde oluşturulan ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ile Sıfır Atık Vakfı temsilcilerinin yer aldığı İl Çalıştay Hazırlık Kurulu tarafından organize edilmektedir.

Süreç, 20 Kasım 2025 tarihinde Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nde resmî olarak başlatılmıştır.

Muğla’nın doğal yapısı, kıyı ekosistemleri, su kaynakları, tarımsal çeşitliliği ve turizm yoğunluğu dikkate alınarak tasarlanan bu model; şehrin çevresel önceliklerini tüm paydaşların ortak katkısıyla ele almayı amaçlamaktadır.

6 Haftalık Hazırlık Süreci Tamamlandı

Hazırlık sürecinde; Muğla’nın çevresel öncelikleri sınıflandırıldı, Tematik çalışma alanları belirlendi, Kamu kurumları, belediyeler, üniversite birimleri, STK’lar, kooperatifler, odalar ve özel sektör temsilcileri tematik masalara göre organize edildi, Teknik analizler, veri toplama çalışmaları ve iyi uygulama örnekleri derlendi, Çalıştayın yöntemi, akışı ve moderasyon modeli oluşturuldu.

Bu kapsamlı hazırlığın ardından Muğla, Türkiye’nin uygulamaya başlayan ilk pilot ili olmuştur. Şehrin pilot il olarak seçilmesinde; kıyı uzunluğu, turizm yoğunluğu, su stresi, orman yangını riski ve farklı sektörlerin oluşturduğu çevresel yükler gibi özgün koşullar belirleyici olmuştur.

Muğla İçin Belirlenen 10 Tematik Masa

Muğla’nın doğal hassasiyeti, kıyı uzunluğu, tarımsal üretim kapasitesi, sezonsal nüfus hareketleri ve sektör çeşitliliği dikkate alınarak aşağıdaki tematik başlıklarda çalışma yürütülmektedir:

• İklim, Afetler ve Doğal Alanların Korunması
• Su Yönetimi ve Suya Bağlı Sorunlar
• Tarım, Gıda ve Organik Atıklar
• Orman, Kıyı ve Doğal Ekosistemlere Atık Zararları
• Toplumsal Katılım – Kadınlar, Gençler, Gönüllüler
• Kırsal Altyapı ve Hizmet Eşitliği
• ‘Ben’den ‘Biz’e Sıfır Atık Kültürünün Psikososyal Değişimi
• Sektörel Atıklar ve Sorumlu Üretim
• Hibe, Teşvik ve Destek Mekanizmaları
• Sıfır Atık Mavi: Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler

Her tematik masada Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi akademisyenleri moderatörlük üstlenerek; ilgili il müdürlükleri raportörlük sağlamıştır.

Tematik Masalara Katılım Sağlayan Kurum ve Kuruluşlar

Muğla’daki tematik masalar; şehrin çevresel, ekonomik ve toplumsal yapısını temsil eden geniş bir kurum ve paydaş ağıyla yürütülmektedir. Çalışmalara şu ana gruplar katılmaktadır:

Üniversiteler: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nin fakülte ve araştırma birimlerinden akademisyenler

İl Müdürlükleri: Çevre, Tarım, Sağlık, Eğitim, Gençlik, Sosyal Hizmetler, Kültür, AFAD, Sanayi, Ticaret

Yerel Yönetimler: Muğla Büyükşehir Belediyesi ile tüm ilçe belediyeleri

Su, Orman ve Doğa Kurumları: MUSKİ, DSİ, Orman Bölge Müdürlüğü, Milli Parklar, Sahil Güvenlik, Liman Başkanlıkları

Meslek Odaları ve Sektörel Yapılar: Ticaret Borsası, mühendis odaları, Esnaf Odaları, Mermerciler Derneği, DOKTOB, su ürünleri birlikleri

Kooperatifler: Kadın kooperatifleri, sulama birlikleri ve yerel üretici kooperatifleri

STK’lar: TEMA, TURMEPA, Akdeniz Koruma Derneği, KADEM, Yeşil Dalyan YEGD, gönüllü topluluklar

Özel Sektör: Atık yönetim firmaları, su/deniz ürünleri şirketleri, turizm tesisleri, OSB temsilcileri

MUĞLA’NIN SIFIR ATIK HEDEF BELGESİ

Çalıştayın ardından her tematik masadan elde edilen çıktı ve raporlar, üç haftalık teknik değerlendirme sürecinin ardından bütünleştirilerek “Muğla Sıfır Atık Hedef Belgesi” oluşturulacaktır.

Bu belge, 16 Aralık 2025 tarihinde Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi’nde (AKM) düzenlenecek Muğla Sıfır Atık Arama Konferansında, Sayın Valinin onayıyla kamuoyuna sunulacaktır.

Konferansa; çalıştaya katkı sağlayan tüm kurum ve kuruluşlar, Muğla il ve ilçe protokolü ile Sıfır Atık Vakfı Başkanı katılım gösterecektir. Program kapsamında Muğla’nın kısa, orta ve uzun vadeli sıfır atık hedefleri, şehrin resmî yol haritası olarak ilan edilecektir.

Ayrıca konferans kapsamında, Muğla’da hâlihazırda yürütülen başarılı uygulamaların, yerel projelerin ve iyi örneklerin sergileneceği “Sıfır Atık İyi Uygulamalar Sergisi” de ziyaretçilerin ilgisine sunulacaktır.

MUĞLA’DA SIFIR ATIK VİZYONU BİR MODELE DÖNÜŞÜYOR

Konferansın ardından sürecin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla Muğla Valiliği bünyesinde Sıfır Atık İl Danışma Kurulu oluşturulacaktır. Kurul, “Muğla Sıfır Atık Hedef Belgesi”nde yer alan tüm maddelerin uygulanmasını izlemek ve kurumlar arası koordinasyonu güçlendirmekle görevlidir.

Bu kapsamda kurul:

Belgedeki çalışmaların uygulanmasını düzenli olarak takip edecek,

Her 3 ayda bir toplanarak değerlendirme toplantıları gerçekleştirecek,

Şehrin yıllık ilerleme raporlarını hazırlayacak,

30 Mart Sıfır Atık Günü öncesinde Muğla’nın güncel durumunu ve gerçekleşen ilerlemeleri kamuoyuyla paylaşacaktır.

Bu mekanizma ile Muğla’da çalıştay ve konferansla başlayan süreç, yıl boyunca kesintisiz izlenen, değerlendirilen ve güncellenen bir çevresel yönetim modeline dönüşecektir.