Irak Şam İslam Devleti gerçeği

Taha Dağlı'nın analizi...

Suriye ve Irak'ta son bir yıldır faal olan Irak Şam İslam Devleti, Irak'ta Anbar'dan sonra Musul'da hükümet güçleriyle çatışıp, sivil halkın korkulu rüyası haline geldi. Musul'u ele geçiren 28 Türk tır şoförünü rehin alan IŞİD'in Irak topraklarındaki eylemleri, geçtiğimiz yılın Nisan ayında başlamıştı.

2012 sonlarına doğru Irak'taki Şii-Sünni-Kürt üçgenindeki siyasi kriz en çok ülkedeki Sünni oluşumlara zarar vermeye başlamıştı. Özellikle cezaevlerinde tutulan siyasilerin serbest bırakılması için Anbar'da başlayan gösteriler, hükümet güçlerinin silahlı müdahalesiyle katliamlara dönüşmüş ve olaylar büyüyerek hükümet karşıtı ayaklanmaya dönüşmüştü.

Irak Başbakanı Nuri El Maliki'nin, Şii liderler Sistani ve Mukteda Sadr'ın da aralarında bulunduğu kanaat önderlerinin baskısıyla verdiği reform sözleri yerine getirilmeyince devreye IŞİD girmişti.

HÜKÜMET-IŞİD ÇATIŞMASI

IŞİD, 2013 Nisan ayında Irak'taki kanlı eylemlerine başladı. Bağdat ve çevresindeki sünni yerleşim alanlarını kuşatan IŞİD militanları, bölgeye yapılan operasyonlarda hükümet güçleriyle şiddetli çatışmalara girdi.

Aralık ayına kadar devam eden IŞİD faaliyetleri 2013'ün sonuna gelindiği Felluce ve çevresinde giderek yoğunlaştı. O dönemde Irak Başbakanı Nuri Maliki, artan kanlı saldırılar sonrası, sivil sünni halka zarar gelmemesi adına IŞİD'ın kontrolündeki bölgelere geniş çaplı operasyon yapmakta tereddüt ettiklerini açıkladı. IŞİD'a yönelik sert tedbirlerin alınmaması Maliki'ye yönelik eleştirileri de arttırdı.

Ancak Başbakan Maliki ve çevresi, hükümetin geniş çaplı operasyon yapmama kararının doğru olduğunu çünkü bu tarz operasyonlarda sivil halkın da zarar görebileceğini savundu. Şii iktidar, böyle bir hamle sonucu bölgedeki Sünni nüfusun hedef alınması halinde ülkede daha büyük bir kargaşa ve mezhep çatışması doğabileceğini gerekçe gösterdi.

Aynı dönemde Anbar'a bağlı olan ve IŞİD'in kontrolünde tutulan Ramadi ve Felluce'deki Sünni aşiretler, IŞİD-Maliki konusunda bölünme noktasına geldi. Sünni aşiret liderlerinden Şeyh Ahmet Ebu Riyşa, IŞİD'a karşı hükümetin yanında yer alırken, bir diğer aşiret reisi Şeyh Hatem Ali Süleyman, silahlı grupların safını tercih etti.

Neticede gelinen noktada IŞİD militanları, ülkenin kuzeyindeki Musul kentine kadar ilerledi. Maliki ile IŞİD arasındaki bölünme noktasında bir çok Iraklı siyasi grup, bu durumun geçtiğimiz Nisan ayı seçimlerinde Maliki'nin işine geldiğini savunuyor.

Bugün Suriye'nin doğusu ile Irak'ın batısında yani iki ülke sınırına yakın bölgelerde etkin hale gelen IŞİD'in geçmişine bakacak olursak, lider kadrosunun Saddam Hüseyin döneminde Irak Ordusunda görev yapmış askerler olduğunu görüyoruz.

İŞTE IŞİD'İN LİDER KADROSU

Irak İçişleri Bakanlığının verilerine göre Ebu Bekir Bağdadi liderliğindeki örgütün 6 kişiden oluşan yönetim kadrosunun tamamı, Saddam döneminde Irak Ordusunda asker olarak görev yapmış.
 
1-EBU BEKİR BAĞDADİ

Irak-Şam İslam Devleti adlı örgütün bilinen lideri Ebu Bekir Bağdadi. Gerçek adı İbrahim el Bedri, Ebu Douaa olarak da tanınıyor. Bağdat ve Felluce’de bazı camilerde imamlık yaptı. 4 Haziran 2004’de Irak işgali sırasında Amerikan askerleri tarafından tutuklandı.  

3 yıl cezaevinde kaldıktan sonra 2007’de serbest bırakıldı. 2007’den itibaren Sünni Ordu adında bir örgüt kurarak, El Kaide’ye katıldı. Ebu Ömer el Bağdadi’nin ölümünün ardından örgütün lider kadrosuna geçti.

2-EBU AYMAN EL IRAKİ

Ebu Ayman el Iraki, Işid’in lider kadrosunda ve aynı zamanda örgütün silahlı grubunun yönetiminde. Saddam Hüseyin döneminde Irak Hava Kuvvetlerine bağlı bir albaydı. Kod adı Ebu Muhannad el Süveydavi. O da Bağdadi gibi 2004’te tutuklandı ve 2007’de serbest bırakıldı. Suriye’deki iç savaşın ardından Irak’tan Suriye’ye geçti. Şu an Suriye’de IŞİD’in İdlip, Halep ve Lazkiye’deki birliklerinin emirliğini yapıyor.

3-EBU AHMED EL ALVANİ

Gerçek adı Velit Casım el Alvani ama Ebu Ahmed el Alvani kod adını kullanıyor. Saddam döneminde Irak Ordusunda asker olarak görev yapıyordu. Saddam’ın devrilmesinin ardından önce El Kaide’ye ardından IŞİD’a katıldı. IŞİD’ın silahlı konseyinin yönetiminde bulunuyor.

4-EBU ABDULRAHMAN EL BİLAVİ

El Bilavi’nin gerçek adı Adnan İsmail Necim, IŞİD’in silahlı konseyinin 4 üyesinden biri aynı zamanda örgütün Şura Konseyi üyesiydi. 27 Ocak 2005 yılında Irak’ta Amerikan askerleri tarafından tutuklandı. Irak’ın Anbar vilayetine bağlı Halidiye’de öldürüldüğü biliniyor.

5-HACI BEKİR

Gerçek adı Samir Muhammed. Kod adı ise Hacı Bekir. O da diğer IŞİD liderleri gibi Saddam döneminde Irak Ordusunda asker olarak görev yapıyordu. Aynı şekilde diğer IŞİD liderleri gibi o da Irak işgali sonrası tutuklandı. Irak’taki Kamp Bucca’da tutuklu kaldı. Serbest bırakıldıktan sonra El Kaide’ye katıldı. Suriye’deki IŞİD oluşumunun en önemli ismi olduğu kabul ediliyor. Öldüğüne dair ciddi bilgiler var.

6-EBU FATIMA EL CAHEYŞİ

Gerçek adı Niyma Nayef el Caburi. Irak’ın güneyindeki IŞİD oluşumunda yer aldı. Sonra Kerkük’e geçti.