Ata'nın gizli evlilik sırları açıklanıyor

Latife Hanım arşivi için gün sayılırken, arşivin ayıklanması tartışmaları başladı. Bazı belgelerin sır kalması talebine Tarih Kurumu Başkanı Halaçoğlu, 'Tarih değişecekse ne yapalım, gizleyelim mi?' diyerek tepki gösterdi.

Atatürk'ün eşi Latife Hanım'ın 25 yıldır gizli tutulan mektupları, daha açıklanmadan tarihçiler arasında görüş ayrılığına yolaçtı. Tüm mektupların ayıklanmadan açıklanması halinde resmi tarihin değişebileceğini belirten Ordinaryüs Prof. Dr. Reşat Kaynar'ın 'O nedenle bazı mektuplar saklanmalı' önerisi, 'Aşk mektubu, resmi tarihi değiştirir mi?' tartışmasına yolaçtı. Tarih Kurumu Başkanı Yusuf Halaçoğlu, 'Tarih değişecekse ne yapalım, gizleyelim mi?' dedi. Mektupları özel bir kasada saklayan TTK eski Başkanı Prof. Dr. Yaşar Yücel de 'Aşkım, canım, sevgilim, hitapları dışında, resmi tarihi değiştirecek birşeyler çıkmaz' diye konuştu.

'Ayıklamayı ailesine sorarız'

TTK Başkanı Halaçoğlu, Yeni Şafak'a yaptığı açıklamada, 'Ayıklama zaten olur. Bu konuda mahkeme kararı da var. Özel olan şeyleri yayınlamayız' dedi. Özel olan kısımlarla ilgili Latife Hanım'ın akrabalarının görüşlerini alacaklarını bildiren Halaçoğlu, şunları söyledi: 'Ailesiyle önümüzdeki günlerde irtibata geçeceğiz. Çok özel şeyleri açıklama izni vermezlerse bunlar yine kalacak. Ama diğer belgeleri 25 yılın dolduğu şubat ayı başında açıklıyoruz.' Halaçoğlu 2 Şubat'ta açıklayacaklarına dair haberleri yalanlayarak, 'Şubat başında açıklayacağız, ama çalışmalarımız hangi güne yetişirse. O gün hangi belgelerin olduğunu açıklayacağız. Belgeleri göstermemiz ise 1 aylık tasnif ve ayıklama sürecinden sonra gerçekleşecek' diye konuştu.

'Tarih karanlık değil'

Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derviş Kılıçkaya, Atatürkün özel hayatının ve cumhuriyet döneminin karanlık olmadığını belirterek, 'Reşat Hoca biraz abartmış. Yayınlanırsa tarih yorumu biraz yumuşar belki. Ama yakın tarih değişecek beklentileri yanlış olur' dedi. Kılıçkaya, arşivin yayınlanmadan ayıklanabileceğini belirterek, 'Bütün arşivler ayıklanabilir. İngilizlerde, Fransızlarda ayıklama çoktur. Sonuçta bütün arşivler ayıklanır. Mesela Denizli'de bir davet var.

Milli Mücadele döneminde İtalyanların davetinde, onlarla işgalde işbirliği yapılması olayı vardır. Ama bu davete katılanlar açıklansa aileler zedelenir' diye konuştu. Kılıçkaya, İngiltere arşivlerinde 31 Mart vakası ile ilgili tüm arşivlerin ayıklandığını belirterek 'Devletlerin politikalarını ve kişilerin özel hayatlarını etkileyen arşivler her zaman saklanabilir, bunu herkes yapıyor' dedi.

'Yeteri kadar belge var'

Gazi Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Semih Yalçın da, cumhuriyet tarihi ile ilgili her dönemde 'değişecek' söylentileri çıktığını belirtti. Yalçın şöyle konuştu: 'Atatürk'le ilgili büyük soru işaretleri zaten yok. Yeteri kadar belge var. Genel tarih altında belki bazı alt başlıklarda yeni yorumlar gelir. Mustafa Kemal'in zaten aile hayatı yok. Bütün hayatı cephede geçmiş.

Sadece 2 yıl evli kalmış Latife Hanım'la. O da geniş bir ailenin kızı ve siyasi amaçları olan bir evlilik. Belki evliliğin bu yönünün ön plana çıkması olabilir. Atatürk Latife Hanım ilişkisi haddinden fazla ortaya çıkmıştır. 'Eskidikten sonra' tabirini kullanırız, arşiv eskimiştir artık. Açıklanmasında bir mahzur olamaz.'

Cilt kanserinden öldü

Latife Hanım, 12 Temmuz 1975'de cilt kanserinden vefat etti. 1976 aralığında kamu görevlileri huzurunda odasına girildi. Bulunan belgeler Türk Tarih Kurumu'na verildi. Bu belgelere 1980'de '25 yıl gizli tutulacaktır' damgası vuruldu. Atatürk'ün Latife Hanım'a yazdığı etkileyici boşanma mektubunun da içinde bulunduğu arşiv Şubat 2005'te kamuoyuna açıklanacak.

'Aşk mektupları tarih değiştirmez'

Atatürk'ün eşi Latife Hanım'ın merakla beklenen mektuplarını özel bir kasada saklayan TTK eski Başkanı Prof. Dr. Yaşar Yücel 'Aşkım, canım, sevgilim, hitapları dışında, resmi tarihi değiştirecek birşeyler çıkmaz. Aşk mektuplarında bunlar geçer. Bunlardan duygusalsanız et-kilenirsiniz. Yoksa mektuplardan resmi tarihi değiştirecek bilgiler çıkmaz. Ben kendi dönemimde açıp okumayı kanunlara karşı gelmek olarak gördüm. Kanuni sınırlama kalkıyor. Açıklanmasının zamanı gelmiştir.'

Özden: Çankaya Yârânı aydınlanır

Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi yakın tarih uzmanı Dr. Mehmet Özden arşivde Latife Hanım'ın hissiyatına ve beşeri ilişkilerine dair bilgilerin ağırlıklı olacağını tahmin ettiğini söyledi. Özden, 'Zira Latife Hanım'ın, Halide Edip Adıvar gibi siyasi bir duruşu yoktu. Günlük ve yazışmalardan 'Çankaya Yârânı' denilen Atatürk'ün yakın çevresine dair ilginç anekdotlar çıkabilir. Batılı bir kadın olarak Türk inkılabının resmi batıcılığına dair görüşlerini öğrenmek faydalı olur' diye konuştu.

HABER: YAKUP BULUT

KAYNAK: YENİ ŞAFAK