Melek Ahmet Paşa'nın kimdir?

Soner Demirsoy'un haberi

Ahmed Paşanın (ö. 1073/1662) babasının deniz beylerinden Pervâne Kaptan olduğu rivayet edilmektedir. Pervâne Kaptan, Mısır ve Habeşistan sahillerinde birçok yerde görev yaptıktan sonra 1578'de Özdemiroğlu Osman Paşa ile Acem seferine çıkar. Sultan Üçüncü Murad devrinde Dağıstan tarafları Osmanlı topraklarına katıldığında Özdemiroğlu Osman Paşa askere hediye verirken Pervâne Kaptan a da memleketine gitme müsaadesi verir. Pervâne Kaptan, memleketi olan Abaza diyarına giderek evlenir. Kısa süre sonra Osman Paşanın Kırım üzerinden İstanbul'a geçeceğini öğrenince bir gemiye binip ailesiyle beraber Tophane'deki evine gelir ve o sene İstanbul'da Ahmed adında bir çocuğu doğar.

Pervâne Kaptan, oğlunu Abaza âdetine göre terbiye edilmek üzere hanımıyla birlikte memlekete gönderir. Birkaç yıl sonra da ailesini almaya gittiğinde, geri dönerken, padişaha Abaza diyarından pek çok hediye getirir.

Neden "Melek" Denildi?
 
Ahmed Paşanın lakabı hakkında pek çok rivayet vardır. Biz burada, yıllarca paşanın en yakınında ve himayesinde bulunan Evliya Çelebinin rivayet ettiği lakabı sizinle paylaşacağız. Ahmed'in babası memleketinden getirdiği hediyeleri Sultan Birinci Ahmed Han'a takdim eder. Bu sırada babasının yanında duran güzel yüzlü küçük Ahmed, padişahın dikkatini çeker ve övgüsüne mazhar olur. Padişah, "Lekad halakne'l-insâne fî ahseni takvîm âyetine uygun düşmüştür", diye metheder ve çocuğun adını "Melek" koyar. Sultan Ahmed Han, Hacı Mustafa Ağaya dönerek:
"Bunu sana Allah emaneti verdim; okutup, yazdırıp, güzelce terbiye edip besleyesin" der. O günden sonra küçük Ahmed "melek" lakabıyla anılacaktır.

Melek Ahmed Paşa'nın Başarılı Hizmetleri

Melek Ahmed daha sonra Sultan Mustafa Han devrinde güçlü kuvvetli bir yiğit olup devlete hizmet etmeye başladı. Bu padişah devrinde iki defa has kilerde hizmet etti. Hotin seferinde Sultan Genç Osman'la beraberdi. Sultan Dördüncü Murad Han devrinde Hasoda'da musahib, rikabdar ve çuhadar ağalık vazifelerinde bulundu. Padişahla beraber Bağdat seferine katıldı (1638). Sefer sonrası Diyarbakır Beylerbeyiliği ne tayin edildi. Sonraki yıllarda Halep Beylerbeyliği, Şam ve Erzurum valiliği yaptı. 1644'te Dördüncü Murad Han'ın kızı Kaya İsmihan Sultan'la evlendi. 1649'da Kara Mustafa Paşa'nın yerine sadaret makamına getirildi. Bir buçuk sene bu makamda bulunan Melek Ahmed Paşa pek çok eyalette valilik yapmış, hemen her kademede hizmet etmiştir.

Kanyaklar: Mehmed Zıllioglu, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, (haz: Mümin Çevik), c.5 -6 İstanbul 1993, s. 496-499: Fikret Sarıcaoglu, "Melek Ahmed Paşa", DİA, c.29, Ankara 2004, s. 42-44; İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, c. 3/2, TTK Ankara 1982. s. 398- 400.

Bir Kılıcı Elli Bin Salavata Sattı...
Ahmed Paşa her sene Ramazan ayının başında hazinesini açar, kıymetli eşyalarını ilginç bir şekilde satardı. Mesela bir zırhı bin salavata, bir kılıcı elli bin salavata, bir samur kürkü bir hatm-i şerife, bir mercan teşbihi iki bin salavata, bir tüfengi bir hatm-i şerife verirdi. Herkes pazartesi ve cuma geceleri sözlerini yerine getirirdi. Bunun yanında Melek Ahmed Paşa'nın vazifesi gereği yaptırdığı kale. kule gibi binaların yanında birtakım hayır eserleri de vardır. Bu eselerdeıı Diyarbakır'da kendi adını taşıyan cami günümüzde de dimdik ayaktadır.

Yedikıta Dergisi'nin Haziran 2011 34. Sayısından alıntılanmıştır...