3 gün dizlerinin üzerinde nasıl oturdular?

Samet Tunçer'in haberi

Mevlana müzesinde en dikkat çeken ve şaşırtan detay Nev-Niyaz köşesi... Hazreti Mevlana'nın 739. Vuslat Yıl Dönümü Uluslararası Anma Törenleri, kapsamında 7 Aralık'tan Şeb-i Arus dediğimiz 17 Aralık düğün gecesine kadar müzeyi yerli ve yabancı 40 binin üzerinde turist ziyaret etti. Turistlerin dikkatini çeken en enteresan şey ise bir Mevlevi adayının nasıl 3 gün dizlerinin üzerinde oturduğu oldu.

Milyonlarca insanın merak ettiği bu 3 günlük oturuşun ne olduğunu, Mevlevi adaylarının dizlerinin üzerinde nasıl oturduklarını Mevlana Müzesi Müdür Yardımcısı Dr. Naci Bakırcı anlattı. Peki normal bir insan dizlerinin üzerinde ne kadar oturabilir? Dizlerinin üzerinde oturmak insan sağlığını olumsuz etkiliyor mu, yoksa aksine yararlı mı? Doktorlar bu oturuşu nasıl açıklıyor? Konuyu haber7.com'a değerlendiren uzmanlar bakın ne dedi?

1001 GÜNLÜK ÇİLE, 3 GÜNLÜK DİZÜSTÜ OTURUŞUYLA BAŞLIYOR

Mevlevilerin sürekli dizlerinin üzerinde oturduğunu bu yüzden alışkın olabileceklerini anlatan Mevlana Müzesi Müdür Yardımcısı Dr. Naci Bakırcı, tematik sergilerin ziyaretçilerin dikkatini çektiğini ve nasıl oturduklarını sürekli sorguladıklarını söyledi.

Nev-niyaz'ın anlamının derviş adayı olduğunu söyleyen Bakırcı, " Mevlana müzesinde Matbâh-ı Şerîf bölümü içerisinde yer alan Nev-niyaz adayın 1001 gecelik çileye başlamadan önce 3 günlük sınandığı yerdir. Mevlevi adayları yani yeni niyaz eden adaylar 1001 günlük çileye başlamadan önce 3 gün iki dizinin üzerinde oturtulurmuş. Mevlevi dervişi olmak isteyen kişi Nev-Niyaz dediğimiz küçük makamda saka postunun üzerine oturur. Saka uysal, muhlis manasını taşır. Derviş olmak isteyen kişi 3 gün burada sınanıyor ve test ediliyor" dedi.

3 GÜN HİÇ KALKMIYORLAR MI?

Mevlevi adaylarının 3 gün boyunca her yönden imtihan halinde olduğunu anlatan Bakırcı, "3 gün içinde derviş adayından sadece yapılan hizmetleri takip etmesi istenmiştir. Bunu yaparken de acaba içine siniyor mu, yoksa hemen sıkılıyor mu? diye aşçı dede takip ediyormuş. Üçüncü günün sonunda kendi rızasıyla derviş olmak istiyorsa 1001 günlük bir eğitim süresi başlatılıyor. Eğer 3 günün sonunda bu kişiden derviş olmak kanaati hasıl olursa ayakkabılarının uç tarafını kapı yoluna çeviriyorlarmış. Bunu sen derviş olamazsın, bize yaramazsın demek yerine ayakkabı yöntemiyle gerçekleştiriyorlarmış. Kaynaklar adayların sadece ibadet ve tuvalet ihtiyacında katlığını söylüyor ama ben orada 3 gün boyunca aç susuz oturduğunu sanmıyorum, diğer dervişlerle birlikte yemek verilmiştir" diye konuştu.

MEVLEVİ ADAYLARI DİZÜSTÜ NASIL OTURDULAR?

Dervişlerin ve derviş adaylarının sürekli olarak iki dizinin üzerinde oturarak tedrisatlarını gerçekleştirdiklerini belirten Bakırcı, "Mevlevi dergahları ve tekkelerinde Mevleviler bu tarz oturuşa alışkınlar. Dervişler genelde Kuran-ı Kerim okurken ya da diğer tezhip yaparken rahle kullanırlar ve diz üstünde otururlarmış. O dönemde masa ve sandalye olmadığı için eğitim ve tedrisatlar bu şekildeki oturuşla yapılmıştır. Uzun süre böyle yapıldığı için artık alışılmıştır. Mevlevi dervişleri yemek yerken de diz üstü oturmuşlar. Eski Türk üslubu dediğimiz bağdaş kurarak oturma Mevlevi dergâhlarında görülmez. Ben sürekli bu şekilde bir oturuş olduğu için ister istemez insan vücudunun alışıklık göstereceğini düşünüyorum" ifadelerini kullandı.

ÇİLE VE SABIRLA BEKLENMESİNİN NEDENİ BU

Dizüstü oturmanın çile ve sabırla ilişkili olduğunu ifade eden Medline Konya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Mustafa Yel, o yıllardaki insanların yaşam kültüründen dolayı dizüstü oturuşa alışkın olduklarını söyledi.

Prof. Dr. Yel, "O zamanlar o görevdeki insanların genç ve zayıf olduğunu düşünürsek oturmaları daha rahat olabilir. Bunu fındık kıracağı olarak düşünebiliriz. Kıracağın kollarını bacak olarak düşündüğümüzde belli bir basınçtan sonra bazı yerlere zarar vermeye başlar. Örneğin o kıracağa çelik bilye koyarsanız menteşeyi kırar. Bu benzetmede menteşe diz kapağı kemiği oluyor. Biz hastalarımıza sadece namazda Ettehiyyatü'ye oturmalarını normalde bu şekilde oturmamalarını öneriyoruz. Belli bir süre diz çöküp oturmak toplardamarların rahat çalışmamasıyla birlikte bacakta uyuşukluk ve sızlamalara neden olur. Diz kapağının arkasındaki sinir ve damarların sıkışmasına bağlı düzensiz akımdan kaynaklanıyor. Zaten bir çeşit çile ve sabırla beklenmesinin nedeni de bu. Biz şu zamanda sandalyeye oturduğumuz için bacağımızı gün içinde 90 dereceden fazla bükmüyoruz. O yılları düşünürsek kültür bağlamında masa ve sandalye olmadığı için yer minderlerinde oturuluyor ve sürekli bir dizüstü oturma alışkanlığı var" diye konuştu.

ZAMANLA VE O RUH HALİYLE KAZANABİLECEK BİR DURUM

Normal bir insan için 3 günlük dizüstü oturuşun imkansız olduğunun altını çizen Medicana Konya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Tunç Cevat Öğün, "Bu durumu Mevlevilerin dönüş hareketinde olduğu gibi açıklayabiliriz. O dönme hareketini nasıl herkes baş dönmesi nedeniyle yapamıyorsa, bu dizüstü oturuşu da yapamaz. Zamanla ve o ruh haliyle kazanılabilecek bir durumdur. Yoksa normal bir insan için bu oturuş mümkün değil. Dizüstü oturuşta sinirler ve damarlar sıkışık olacağı için uyuşukluk olmadan uzun süre oturulması imkansızdır. Ne kadar alışık olunsa da mümkün değildir. Bu oturuş ancak ruh halinin kazanılması ve bedensel olarak ta idmanlı olmakla yapılabilir. Bacağın sinir iletiminde ve kanlanmasında bozulma olur. Kalktıktan sonra tekrar kan akışı sağlanır ve düzelir. Örneğin bu oturuşa uzun süreli mecbur bırakılan birinde uzuv kaybetmeye kadar gidebilir. Yarar açısından ise diz kapağının bazı bölümleri ancak dizin bu derece bükülmesiyle temas sağlayıp kıkırdak yüzeyinin beslenmesi o şekilde artabiliyor. Tabi bunun için 3 gün o şekilde oturulması gerekmiyor" şeklinde konuştu.

UZUN SÜRE OTURMALARDA SİNİR FELCİ YAŞANABİLİR

Dizüstü oturuşu önermediklerini kaydeden Selçuklu Tıp Fakültesi Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Yar. Doç. Dr. Mehmet Ali Acar, "Kan dolaşımı açısından dizüstü oturma önerdiğimiz bir şey değildir, yararlıdır diyemeyiz. Uzun süre dizlerin kıvrık olarak oturulması sağlıklı değildir. Çünkü dizler kıvrık kaldığı için altındaki damarlar da kıvrık kalıyor ve oradaki kan dolaşımı zayıflıyor. Kişinin beslenmesinde bozulmalara da neden olur. Diz çöküp oturmayla birlikte dizde karıncalanmalar olur ve hatta kalıtım bozukluğuna kadar gidebilir. Biz bazı hastalarda ve menisküsü olanlarda dizi kıvırarak oturmayı yasaklıyoruz. Uzun süre oturmalarda sinir felci de yaşanabilir" dedi.

samet.tuncer@haber7.com