İstanbul, Londra'dan daha büyük

Meral Tamer'in yazısı

Nüfusu 10 milyonu aşan kentlere megakent deniyor. 1984'te dünyada sadece 4 megakent vardı; 1995'te bu sayı 10'a çıktı. 2006 sonu itibariyle dünyada tam 22 megakent var ve bunlardan sadece 5'i kalkınmış ülkelerde...

2007, tarihte ilk kez kentlerde yaşayan nüfusun, kırsal kesimde yaşayanlardan daha fazla olduğu yıl olacak. İletişim olanaklarındaki baş döndürücü artışın da katkısıyla dünyanın dört bir yanında insanlar, daha iyi yaşamak ve fırsatlara daha yakın olmak için şehirlere hücum ediyor. Ve kırsal kesimdeki yoksulluklarını da beraberlerinde getiriyorlar. Kentlerin altyapısı, bu hücumu kaldırmaya hazır değil, ama yoksulluklarını kentlere taşıyanlar da kendi açılarından haklı.

Aslan payı
Tabloda da görebileceğiniz gibi Bangladeş'in yıllık GSYH toplamının % 60'ı başkent Dakka'da üretiliyor; yoksul Bangladeşli de bu pastadan pay alabilmek için doğal olarak Dakka'ya hücum ediyor. Fransa'nın 2.3 trilyon dolarlık GSYH'sının % 30'u Paris'te, Japonya'nın 4.4 trilyon dolarlık GSYH'sının % 40'ı Tokyo'da, Rusya'nınkinin % 20'si Moskova'da üretiliyor.
Hal böyle olunca megakentlerin ne denli önemli olduğu da daha net olarak ortaya çıkıyor; zira megakentte işler ters gidecek olursa, ülke ekonomisi ve refahı doğrudan zarar görebilir.
Megakentler sadece cazibe merkezi olmakla kalmıyor; dünyada kapladıkları yer sadece % 0.4 olduğu halde toplam sera gazı salınımının % 80'i bu 25 megakentte üretiliyor. Dolayısıyla acilen önlem alınması da şart.

İstanbul'un önemi

Dünya çapında araştırmalarıyla ünlü GlobeScan ile MRC McLean Hazel'in yaptığı ve Siemens tarafından finanse edilen araştırmanın sonuçları geçen hafta Davos'ta açıklandı.
Tabloda da görebileceğiniz gibi 25 megakent arasında İstanbul da var; ancak 2003 yılının rakamları esas alındığı için İstanbul'un 14 milyonluk nüfusu 9.4 milyon olarak yer alıyor. Diyeceğim şu: Kentlere hücum son 4 - 5 yılda katlanarak arttığı için, cazibe merkezi diğer bazı kentlerin nüfusunu da benzeri şekilde zamma tabi tutmanız lazım.
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK'in verilerine göre Türkiye'nin 400 milyar dolarlık GSYH'sının % 42'si İstanbul'dan. Tablodaki % 25 oranı da bu çerçevede tartışmalı. Ancak kesin olan şu ki, megakentlerin 1 numaralı sorunu trafik, ikincisi temiz su.
Ve İstanbul için bu 2 soruna kalıcı çözümler üretilemezse, dünyanın bana göre en güzel kentinin Türkiye'nin refahına katkısı gölgelenebilir.

(Milliyet)