Deli bal nedir?

Düzce'de bir ayının fazla miktarda deli bal tükettiği anlar sadece Türkiye'de değil, dünyada da çok konuşuldu. Orman Genel Müdürlüğü ekipleri tarafından veteriner hekimlere götürülen ayı, sağlığına kavuşur kavuşmaz doğaya salındı. Hekimler de bu yavru boz ayıya 'Balkız' ismini verdi. Peki, insan üzerinde de olumlu ve olumsuz anlamda tesirli olduğu bilinen deli bal nedir?

Deli bal nedir?
Deli bal nedir?
GİRİŞ 23.08.2022 19:05 GÜNCELLEME 23.08.2022 19:05

Karadeniz'de ve Himalaya Dağları'nda yetiştiği bilinen deli bal, Düzce'deki yavru boz ayının fazladan tüketip kendinden geçmesiyle öne çıktı. M.Ö. 400'lü yıllara kadar bizzat yörede üretimi yapılıp satılan bu bal, ölçülü kullanıldığı takdirde şifaya; ölçüsüz kullanıldığında ölüme yol açabiliyor. Bu nedenle deli bal tüketimi genellikle doktor kontrolü altında yapılıyor. İşte, Karadeniz'le özdeşleşmiş deli bal hakkında merak edilen her şey!

DELİ BALIN TANIMI

Deli bal, Türkiye'de Karadeniz Bölgesi'ndeki ormanlık alanlarda; 0-3 bin metre aralığında üretilen bir bal türüdür. Arılar, bu ürünü Kafkas ormangülü ve beyaz ormangülü bitkilerindeki polenlerden üretmektedir. Bu sebeple yerel halk, deli bal için 'Ormangülü balı' veya 'Acı bal' tanımlarını da kullanıyor.

Balkız

Deli balın içerisindeki grayanotoksin maddesi, diğer bal türlerine göre daha fazladır. Balın acılığı ise buradan geliyor. Üstelik grayanotoksin oranından ötürü bazı vakalarda zehirlenme ve geçici halüsinasyon da görülebiliyor.

Ormangülünün yaprakları da doğrudan tüketilmeye açık bir bitki değildir. Çobanlar arasında bu tür için 'kuzu katili' veya 'dana katili' de deniliyor. Mayıs ayında yeşeren bitki, yaz boyunca polen barındırır. Bundan ötürü arıcılar kar marjı yüksek olan bu ürünü üretebilmek için ormangülü bitkilerinin olduğu bölgelere yoğunlaşmaktadır.

ZARARLARI

Avrupa'da 'Halüsinojenik Bal' olarak da bilinen deli bal, doktor gözetiminde kullanılmalıdır. Bazen bir çay kaşığı miktarındaki bal dahi insanı olumsuz açıdan etkileyebilir. Uzmanlar, deli balın insanda geçici körlüğe; mide bulantısına, kusmaya, boğaz ağrısına, geçici felce ve hatta ölüme neden olabileceğini söylüyor.

Ormangülü bitkisi

Profesör Doktor Süleyman Türedi, deli balın fazla tüketilmesi halinde kalpte yavaşlama ve tansiyonda düşüklük yaşanabildiğini söyledi. İleriki vakalarda kalbin durduğunu hatta insanların fazla tüketimden ötürü ölebileceğini belirtti.

RSC Advances Dergisi'nde yayınlanan bir makalede, bu bal türünün bölge halkı tarafından mide rahatsızlıkları ve tansiyon hastalıkları için kullanıldığı vurgulandı. 1800'lü yıllardan bu yana deli bal tüketimi nedeniyle ölümle sonuçlanan vaka kaydedilmezken, ürünün tarihine de değinildi.

TARİHİ

Karadeniz Bölgesi ve Himalaya Dağları'nda yetiştirilen deli balın M.Ö. 400'e kadar uzandığı biliniyor. Tarihte ilk kez deli balı kayda düşen kişi Antik Yunan toplumundan Ksenofon'dur. Yunan komutan ve filozof Ksenofon, Trabzon'daki Güney Kolhis Savaşı'nda yerel halkın deli balı kimyasal silah olarak kullandığını belirtmiştir. 

Karadeniz'de bir dükkan

Ünlü filozofun aktardığına göre savaşı kazanan Yunan askerleri, Trabzon'un köylerini yağmalamaya gittiğinde deli bal ile karşılaştı. İlk başta bu türün kimyasal etkisinden haberdar olmayan Yunanlar fazla miktarda tüketince kendilerinden geçti. Bazı askerlerde kusma, ishal ve mide bulantısı; bazı askerlerde de kendinden geçme durumu yaşandı.

Ramazan Dengiz Haber7.com - Editör
Haber 7 - Ramazan Dengiz
YORUMLAR İLK YORUM YAPAN SEN OL
DİĞER HABERLER
31 Mart öncesi Ahmed Arif'in şiiriyle Kılıçdaroğlu'ndan manidar gönderme
Ankara’daki Aleviler Turgut Altınok’u destekleme kararı aldı!