Avrupa Parlamenter Sistem'in sancısını çekiyor! Koalisyon hükümetleri kaos getirdi

• HABER7

Avrupa'da "koalisyon" kaosu sürüyor. Bir AB ülkesi daha Parlamenter Sistem'in sancısını yaşıyor.

BİR YILINI BİLE DOLDURMADAN ÇÖKTÜ

Hollanda’da 22 Kasım 2023’teki erken seçimden 223 gün sonra ancak kurulabilen hükümet, bugün koalisyon ortağı PVV'nin desteğini çekmesiyle birlikte düştü.

Özgürlük Partisi, koalisyonun yürümediği açıklamasıyla hükümetten çekildi. Koalisyondan verdiği destekten çekilen Özgürlük Partisi lideri Geert Wilders, "İltica planlarımızın altında hiçbir imza yok. PVV, koalisyondan ayrılıyor." ifadeleriyle koalisyon hükümetinin sonunun başlangıcını ilan etti.

Hollanda Başbakanı Dick Schoof, PVV'nin koalisyon hükümetinden çekilmesinin ardından görevinden istifa etti.

Hollanda'da hükümet düştü, Başbakan Schoof istifa ettiğini açıkladı

Hollanda'da seçim sonrasında 7 ay boyunca süren pazarlıklar sonucunda 2 Temmuz 2024 tarihnde oluşturulabilen koalisyon hükümeti henüz bir yılını bile dolduramadan yerle bir olurken, ülke yeniden seçim ve koalisyon pazarlıkları sürecine girecek. 

PARLAMENTER SİSTEM İŞTE BU

Türkiye'de muhalefetin geri getirmek için siyasi kampanyalar düzenleyerek vaatler sıraladığı parlamenter sistemin yürürlükte olduğu Avrupa'nın hemen hemen her ülkesinde benzer etkiler oluşturuyor.

Hollanda'daki benzer durum birçok Avrupa ülkesinde yaşanıyor. Avrupa Birliği ülkelerinde Parlamenter Sistem'in yol açtığı zayıf hükümetler dolayısıyla birçok ülkede hükümet kısa sürede düşüyor. Ülkelerde koalisyon kavgaları dur durak bilmiyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi öncesinde eski Türkiye'de yaşanan manzaralar, günümüzde Hollanda dahil birçok ülkeyi siyasi olarak geriye götürüyor.

İşte Avrupa'da son dönemde siyasi krizlere yol açan parlamenter sistem olayları:

FRANSA: Fransa’da geçtiğimiz aylarda hükümet krizi yaşanmış 2024 Temmuz ayında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından erken genel seçim sonrasında Michael Barnier’i hükümetin başına getirmişti. Macron yönetimindeki ülke ekonomik sıkıntılarla birlikte mecliste 2025 yılı bütçesi ve sağlık sigortası görüşmelerinde Marine Le Pen ve muhalefet Barnier'e karşı çıktı ve güven oylaması istedi. Barnier hükümeti 331 oy ile düşürülmüştü.

2022 yılında ülkenin Cumhurbaşkanı olarak seçilen Macron öncülüğünde Elisabeth Borne 1 yıl 7 ay, Gabriel Attal 8 ay ve Michel Barnier ise 3 ay ülke yönetiminde kalırken Fransa’da uzun süredir ciddi bir hükümet sorunu yaşanmıştı.

BELÇİKA: 2024 yılında Belçika genel seçimlerinde 200 gün boyunca koalisyon görüşmeleri sağlanmamış 2025 yılına kalan görüşmelerde Şubat ayında anlaşmalar sağlanarak Flaman muhafazakar Bart De Wever liderliğinde yeni bir hükümet kurulmasının önünü açtı. Yeni hükümette Flaman bölgesinden üç parti yer aldı. De Wever’in muhafazakâr N-VA’sı, merkezci Hristiyan Demokratlar ve sol eğilimli Vooruit (İleri)

ALMANYA: Almanya'da 23 Şubat 2025'te yapılan erken genel seçim, ülkenin yakın tarihindeki en kritik seçimi oldu.  Aşırı sağcı AfD Partisi ve geleneksel merkez sağ ve merkez sol partilerin gerilemesi dengeleri alt üst ederken koalisyonun belirsizliği ülke içinde sorun haline geldi.

Muhafazakar Hristiyan Birlik partileri (CDU/CSU) kazanmasıyla koalisyon hükümeti kuruldu. Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Bavyera eyaletindeki ortağı (CSU), böylece Almanya'da yaklaşık 4 sene sonra yeniden iktidara geldi.

BULGARİSTAN: Bulgaristan’da son 3 yıldır siyasi istikrarsızlıkla mücadele ederken halk 27 Ekim 2024 yılında 7’inci kez seçime gitmiş 19 siyasi parti ve 9 koalisyon aday gösterilmişti.

Almanya'da CDU/CSU ile SPD koalisyon hükümeti kurulacak

AVUSTURYA: Avusturya’da Eylül 2024 yılında seçimin yapılmasının ardından koalisyon görüşmeleri başarısız olmuş ülke tarihinin en uzun süren koalisyon görüşmesi olarak belirlenen seçim sürecinde Stocker'in merkez sağ Halk Partisi (ÖVP), merkez sol Sosyal Demokratlar (SPÖ) ve liberal Neos, ocak ayındaki ilk koalisyon kurma girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Mart 2025’te Christian Stocker başkan seçilmişti.

İTALYA: Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde sağ koalisyon iktidarının büyük ortağı 2024 yılında Giorgia Meloni liderliğindeki aşırı sağcı İtalya'nın Kardeşleri Partisi (FdI) genel seçimlerde yüzde 28,8 oranla güçlenerek çıkmıştı.

2022 yılında ise Meloni yüzde 25,9 oy oranı ile iktidara gelirken Parlamenter Sistem yerine başkanlık sistemine geçmek istediğini belirtmiş, demokrasi ve ekonomik büyümenin birbirine bağlı olduğunu belirterek, “Sadece demokratik bir sistem, daimi büyümeyi tetiklemeye yönelik koşulları garanti edebilir, daha istikrarlı ve etkili kurumlara sahip olmak, uluslararası düzeyde daha fazla güvenilirliğe sahip olmak ve enerjiyi büyük stratejik ve uzun vadeli hedeflere yoğunlaştırmak anlamı taşır.” demişti.

İSPANYA: İspanya'da 249 gün sonra Ocak 2020'de 6 partinin desteğiyle kurulan koaliyon Katalonya ile bağımsızlık talebi için masaya oturmayı kabul etti.

Halk Partisi (PP) tek başına veya diğer muhafazakar-sağ partilerin desteğiyle iktidar olamazken başbakan Pedro Sanchez’in partisi İspanya Sosyalist İşçiler Partisi (PSOE) ise oylarını son seçimlere göre yüzde 3.7 artırdı ve yüzde 31.7’ye çıkardı.

YUNANİSTAN: Yunanistan’da da 2023 yılında Yunanistan Parlamenter Sistem belirsizliğinde kalmış, Başbakan Kiriakos Miçotakis liderliğindeki Yeni Demokrasi Partisi yüzde 40.8, muhalefetteki Aleksis Çipras’ın lideri olduğu Radikal Sol Koalisyon Partisi yüzde 20.6, Nikos Andrulakis liderliğindeki sosyalist PASOK Partisi yüzde 11.5 oy oranına ulaşırken hiçbir parti tek başına iktidar için gerekli sandalye sayısına erişememesi nedeniyle koalisyon pazarlığına oturulmuştu.

Kiryakos Miçotakis liderliğindeki muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi (YDP) ise parlamentoda çoğunluğu elde edemese de açık farkla seçimi kazanmıştı.

SIRBİSTAN: 7 ayda hükümeti kurmayı başaran Sırbistan’da 2022 yılında Sırp İlerleme Partisi (SNS), Sırbistan Sosyalist Partisi ile koalisyon hükümeti kurduğu 2012 seçimlerinden sonra iktidara geldi. Ancak Novi Sad'daki tren istasyonunda 1 Kasım 2024'te beton sundurmanın çökmesi nedeniyle 15 kişinin ölmesinin ardından hükümete karşı ülkede protestolar nedeniyle Başbakan Milos Vucevic istifa etmişti.

Yasaya göre 30 gün içinde hükümetin kurulması gerektiği aksi takdirde Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in genel seçim ilan etmesi beklenmişti. Seçime gitmeyen Sırbistan’da erken seçim talepler i devam ediyor.