Sigarayı bırakmak için 3 hafta direnin!

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Başhekimi ve Akciğer Sağlığı ve Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sigara tiryakiliğinin en öldürücü toplumsal zehirlenme olayı olduğunu ifade etti.

Sigara dumanının 4 binden fazla zehirli, tahriş edici ve kansere yol açan kimyasal madde içerdiğine dikkati çeken Özlü, ''Bu kadar maddenin yanı sıra tütündeki nikotin, ciddi bağımlılık yapma özelliğine sahiptir. Nikotinin meydana getirdiği bağımlılık nedeniyle diğer kimyasal maddeler de vücuda alınmış olur. Nikotin çok güçlü psikoaktif yani psikolojik uyarıcı ajandır'' dedi.

Sigaranın bağımlılık ortaya çıkarma özelliği açısından eroin, kokain ve alkolden hiç farkı olmadığını kaydeden Özlü, şöyle devam etti:

''Sigarayı ilk kez deneyen her 3 kişiden 1'i tek bir sigara ile bağımlı hale gelebilir. Bir sigara içildiğinde ortalama 10 saniye gibi kısa sürede yanaktan emilen nikotin beyne ulaşır ve eroin, kokain gibi maddelerin etkilediği merkezi uyararak bazı hormonların salınmasına neden olur. Bu da zevk alma, gevşeme, sakinleşme, konsantrasyon artışı gibi değişikliklerin ortaya çıkmasını sağlar. Ödül gibi gelen bu değişikliklerin devam etmesi için vücudunuz daha çok nikotin istemeye başlar. İçtiğiniz sigaranın sayısı giderek artar. Çünkü nikotinin meydana getirdiği etkilere karşı vücutta tolerans gelişir. Vücuttaki nikotin miktarı arttıkça etkisi azalır, ödül gibi gelen değişikliklerin devamını sağlamak için nikotin miktarının da artması gerekir. Artık vücudunuz bu maddeyi almak zorundadır.''

-''Yoksunluk belirtileri her 3 kişiden 2'sinde görülebilir''-

Özlü, nikotinin psikolojik bağımlılık yapmasının yanı sıra fiziksel bağımlılık da yaptığına da işaret ederek, şunları söyledi:

''Sigara içilmediğinde vücuttaki nikotin miktarı azalır ve vücut bunun yoksunluğunu duymaya başlar. Yaklaşık 3 hafta süren huzursuzluk, uykusuzluk, bazen uykuya eğilim, sinirlenme, aşırı tepki verme, bazen kabızlık, konsantrasyon güçlüğü gibi sorunlar yaşanabilir. Bu yoksunluk belirtileri her 3 kişiden 2'sinde görülebilir, şiddeti kişiden kişiye değişir. Bu dönem aynı zamanda sigara içme isteğinin en yoğun olduğu dönemdir ve genellikle kişi en çok bu dönemde zorlandığı için sigaraya yeniden başlar.

Öte yandan sigara içenlerde ödül gibi hissedilen değişikliklerin devamını sağlamak için tekrarlanan sigara içme eylemi zamanla alışkanlık halini almıştır ve kişi çoğu kez farkında olmadan, nikotin ihtiyacı yokken bile sigara yakıp içmeye başlamıştır. Ayrıca bu sık tekrarlanan sigara içme eylemi, günlük hayatındaki pek çok faaliyeti ile ilişkilendirilmiştir. Dolayısıyla sigarayı bırakmaya çalışırken günlük hayatındaki pek çok şey kişiye sigarayı hatırlatacak ve istek uyandıracaktır.''

Sigara bırakıldığında 2-3 hafta süren fiziksel yoksunluk belirtilerinin yanı sıra günlük hayatta sigarayı çağrıştıran unsurların kişileri zorlayacağını kaydeden Özlü, ''Bu durum fiziksel yoksunluk belirtileri ortadan kalktıktan sonra da kendini hissettirecektir.

Sigarayı bırakmayı deneyen kişiyi erken dönemde daha çok yoksunluk belirtileri zorlarken, bu dönemden sonra psikolojik bağımlılığın getirdiği alışkanlıklar nispeten ön plana çıkmaktadır. O halde sigarayı bırakacak kişinin bu sorunları tanıması ve nasıl çözeceğini öğrenmesi gerekecektir. Unutulmaması gereken püf noktası ise sigarayı bırakmaya çalışan kişinin zorlanması, nikotin bağımlılığının beklenen bir sonucudur. Kişilik yapısıyla ilişkisi yoktur. Dolayısıyla zorlanmak ya da bırakmayı deneyip tekrar başlamak iradesizlik anlamına gelmemelidir. Sigara bırakma çabası içindeyken kendinizi yargılamadan ve suçlamadan mücadele etmelisiniz. Bu süreci kronik tekrarlama eğilimi olan bir hastalıktan iyileşmeye çalışmak olarak benimsemeniz çabanızı kolaylaştıracaktır'' diye konuştu.

-''Bırakma denemeniz sırasında başarısızlık olursa asla kendinize güveninizi yitirmeyin''-

Sigarayı bırakamayacağı düşüncesinin insanların çabalarını olumsuz etkileyeceğini dile getiren Özlü, ''Bir bağımlılıktan kurtulmaya çalışacağınızı düşünün ve karamsarlığa izin vermeyin. Bırakmak için kendinize bir gün belirleyin ve kararlı olun, ertelemeyin. Sigarayı bırakmayı isteme nedenlerinizi yazın, her zaman görebileceğiniz yerlerde bulundurun, yanınızda taşıyın, çevrenize asın. Bu yöntem sizin kararlılığınızı korumanıza yardım eder. Bırakma kararınızı size destek olacağına inandığınız yakınlarınızla paylaşın. Bağımlılık yapıcı bir maddeden kurtulmak güçtür, ancak imkansız değildir, kararlılıkla başarılır'' dedi.

Özlü, pek çok bağımlının zorlandığı nikotin yoksunluk belirtilerinin geçici olduğunu kaydederek, ''En çok ilk 2-3 haftalık süre sizi zorlayabilir. Ancak 3 hafta geçtikten sonra sigara ile mücadeleniz bitmeyecektir. Sigara içmeyi çağrıştıran pek çok şey, size hatırlatmaya devam edebilir. Siz içmeme konusundaki kararlılığınızı sürdürürseniz hatırlatıcı çevresel unsurlar ile sigara arasındaki güçlenmiş bağ zayıflayacaktır. Sigarayı bırakmaya çalışırken nikotinin özelliklerinden dolayı zorlandığınızı unutmayın. Kendi iradenizi suçlama eğilimine girmeyin. Bırakma denemeniz sırasında başarısızlık söz konusu olursa asla kendinize olan güveninizi yitirmeyin. Bu durum, nikotin bağımlılığından kurtulma sürecinin doğal bir seyridir'' diye konuştu.