Rusya'da Saraydan Kız Kaçırma Operası

Burcu Bilgin'in haberi

Wolfgang Amadeus Mozart'ın konusu 18. yüzyıl İstanbul'unda bir paşanın sarayında geçen eseri ''Saraydan Kız Kaçırma'', Rusya'yı fethetti. Ankara Devlet Opera ve Balesi (ADOB), Ekaterinburg Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu'nun 100. yıl kutlamaları için konuk olduğu Rusya'da ilk temsilinde 900 kişi tarafından izlenerek tam not aldı.

Rusya'nın Ekaterinburg kentindeki temsilde, ADOB'un daha önce Estonya ve Güney Kore'ye düzenlenen turnelerde seyirciyle buluşan eseri ''Saraydan Kız Kaçırma'' sahnelendi.

Yekta Kara'nın sahneye koyduğu eserde orkestrayı Şef Tolga Taviş yönetti. Dekor tasarımını Çağda Çitkaya'nın, kostümlerini Şanda Zıpçı'nın hazırladığı eserin ışık düzeni Fuat Gök'ün imzasını taşıyor.

Selim Paşa rolünde Okan Şenozan, Kosntanze rolünde Feryal Türkoğlu'nun rol aldığı eserde, Blonde'u Görkem Ezgi Yıldırım, Belmonte'u Aykut Çınar, Pedrillo'yu Ari Edirme, Osman'ı Tuncay Kurtoğlu canlandırıyor. 18. yüzyıl İstanbul'unda geçen eserin konusu şöyle gelişiyor:

''Korsanlar tarafından kaçırılan Konstanze ve nedimesi Blonde, Selim Paşa'ya satılarak onun haremine kapatılır. Konstanze'ın nişanlısı Belmonte, uşağı Pedrillo'nun yardımıyla iki kadını konaktan kaçırırken, konağın kahyası Osman'a yakalanırlar. Sevgililer en ağır cezayı beklerken Selim Paşa onları bağışlar.''

-Mozart'a kariyerinde doruk noktasını yaşattı

Asıl adı ''Die Entführung aus dem Serail'' olan ''Saraydan Kız Kaçırma''nın Almanca librettosu (eser metni) önce Christoph Friedrich Bretzner tarafından yazılırken, sonradan Mozart'ın istek ve katkılarıyla Gottlieb Stephanie tarafından adaptasyonlar yapıldı.

18. yüzyılda, Avusturya İmparatoru II. Josef, İtalyan operalarının Viyana'da çok popüler olduğunu görerek bir kumpanyaya özel sübvansiyon sağlayarak Almanca opera yazılıp oynanmasını teşvik etti. Bunun üzerine 1778-1783 döneminde ulusal bir opera topluluğu kuruldu ve daha çok Almanca'ya tercüme opera yapımlar bestelendi.

''Nationalsingspiel'' topluluğunun baş yöneticisi Gottlieb Stephenie idi. 25 yaşındaki Mozart, 1781 yılında Viyana'ya yerleştiği zaman Mozart onunla temasa geçti ve yeni opera siparişi almaya çaba verdi. Bu nedenle, ''Zaide'' adlı operasının notalarının kopyasını Stephenie'ye verdi ve o da esere çok hayran kaldı. Bu iki önemli kişinin teşviki ile Stephanie, Mozart'ın besteleyeceği Almanca bir opera için materyal aramaya koyuldu. Stephenie, Brentzner adlı bir yazarın önceden yazmış olduğu eseri yazarına haber vermeden buldu ve esere bağlı kalmak suretiyle bazı değişiklikler yaparak bir libretto yazmaya başladı.

Mozart, 29 Temmuz 1781 tarihinde yeni operanın liberettosunu Stephanie'den aldı. Hemen bestelemeye koyuldu ve ilk 2 günlük çalışma ile 3 önemli parçayı besteledi. Rusya Gran Dükü'nün Viyana'ya ziyarete gelişinde sahneleneceğini zanneden Mozart, 2 ay içinde operanın bestesini bitireceğini umuyordu. Bu nedenle, temsil edilecek yeni operanın o zaman çok iyi tanınmış Gluck'a sipariş edilmesi kararlaştırılınca Mozart'a bestesini tamamlaması için daha uzun zaman kalmış oldu. Mozart, bu sırada librettonun hoşlanmadığı kısımlarını ve müziğinin daha iyi dramatik ve müziksel sonuçlar verebilecek kısımlarını bularak değiştirmesi için Stephanie'ye öneride bulundu. Stephanie'nin bu konuda Mozart'ın düşüncesine uyması ünlü besteciyi çok memnun etti.

Wolfgang Amadeus Mozart, çeşitli gelişmeler nedeniyle eseri 11 ayda bitirebildi. ''Saraydan Kız Kaçırma'' operasının prömiyeri 16 Temmuz 1782'de Viyana'daki Burgtheater'da yapıldı. Eser çok büyük bir başarıya ulaşarak Mozart'a kariyerinin doruk noktasını yaşattı. Fakat bu başarı Mozart için herhangi bir ekstra mali tatmin sağlamadı. Mozart'a eseri için 450 florin ödendi. Halbuki bu eserin ilk iki oynanışı için tiyatronun hasılatı 1200 florindi.

''Saraydan Kız Kaçırma'' operasını ilk defa duyan Avusturya imparatoru II. Josef'in Mozart huzuruna çıktığı zaman ''Bu eser benim kulaklarıma çok ince geliyor, çok fazla nota var'' dediği, ünlü bestecinin ise ''Bulunan nota sayısı bu eser için gereken nota sayısı kadardır'' yanıtın verdiği de biliniyor.