İran ve ABD çatışması 3. Dünya Savaşı'na evrilir mi?

Haber7.com Özel Haber

Irak ve Suriye'de gerçekleştirdiği gizli ve kanlı operasyonlarla "gölge komutan" sıfatını alan İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, ABD Başkanı Donald Trump'ın talimatıyla Bağdat'da düzenlenen operasyonla öldürüldü. İran Devrim Muhafızları Ordusu, ABD'nin Irak'taki Ayn el-Esed hava üssünü onlarca füzeyle vurduğunu duyurdu. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), İran'ın ABD askerlerinin konuşlu olduğu Irak'taki el-Esed ve Erbil üslerine 12'den fazla balistik füze ile saldırı düzenlediğini ve ilk hasarların değerlendirilmeye çalışıldığını açıkladı. Bu olayların ardından bölgede ve dünyada tansiyon yükseldi. Dünya üçüncü kez bir büyük savaşın eşiğine gelecek mi? Haber7.com olarak bu konuyu konunun uzmanlarına sorduk. 

Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın 

3. Dünya Savaşı gibi bir şey olmayacak. 5’inci günde geç de olsa İran bir cevap verdi. Yapılan füze saldırısında büyük bir kayıp olmadı. Benim değerlendirmem bu gerginliğin devam edeceği yönünde. Bu aslında bir vekalet savaşı. Bu savaşların birinci amacının ABD ve İsrail’i bir yandan yıpratmak olduğunu düşünüyorum. O yüzden İran, Yemen’den, Irak’tan ve Suriye’den (CENTCOM üzerinden) İsrail’i vurabileceği gibi; Lübnan’dan Hizbullah yoluyla İsrail’i vurabilir.

1983'TE BEYRUT'TA 243 AMERİKAN DENİZ PİYADESİ ÖLDÜRÜLDÜ

Nitekim Beyrut’ta bu 1983’de oldu. Amerikan deniz piyadelerinin karargâhı vuruldu. Bir kamyonla bir genç kız, 243 Amerikan deniz piyadesini bertaraf etti. İkinci kamyon da Fransa’da birçok kişinin hayatını sona erdirdi. Bu intihar saldırıları Amerikan sivillerini bütün dünyada hedef alabilir. Özellikle İran’ın, “Eğer Tahran’ı vurursanız ABD’yi içeriden vururuz” lafı önemli. Çünkü bu ülkede 1 milyon Amerikalı yaşıyor.

İRAN KENDİ TOPRAKLARI DIŞINDA ÇATIŞMAYA GİRER

İkincisi, ABD ve İran bunu enerji savaşına dönüştürür mü? Biliyoruz ki Hürmüz Boğazı’nı kapatabilir ve burada 24 denizaltısıyla Kızıldeniz dahil olmak üzere, bu yakın bölgede tankerlere mayın döşeyebilir veya küçük hücum botlarıyla saldırılarda bulunabilir. Bu mümkün olabilir ama 35’e 52, her iki tarafın 1 buçuk katsayıyla hedef belirtmesi, yani eldeki rehine hedefini de konuştuğumuzda İran’ın kendi menzili içerisinde burada mümkün olduğu kadar kenti topraklarının dışında çatışma gireceğini düşünüyorum.

İRAN'DA KUZEY KORE VAKASI YAŞANMAMASI LAZIM

Üçüncü sıcak çatışma ihtimali. Bu füzelerden başka kara, deniz ve hava kuvvetlerinin iştirak ettiği topyekûn bir savaş halinde olabilir ki İran bunu savaş sebebi olarak görüyor. Nitekim teamül hukuku açısından bakıldığında, yani yazılı olmayan hukuk açısından camilere kırmızı bayrak çekilmesi İran tarafından bir savaş hali deklarasyonudur.

İran 80 askerin öldürüldüğünü söylüyor ama ABD tarafından bu doğrulanmadı.

Dördüncü ve en kötü olan, Kuzey Kore modeli.  Biliyorsunuz İran’ın geçen günlerde nükleer anlaşmadan çekilme ifadesi vardı. ABD İran’ın üzerine çok gelirse, İran nükleer silaha sahip olduğunu deklare edebilir ki bu durumda bir Kuzey Kore vakası yaşarız. Bu Türkiye’nin de işine gelmez. Nükleer silah sahip bir İran, Türkiye’nin de güvenliğini de olumsuz yönde etkiler.

BARZANİ'YE KADAR SAVAŞ UZAYABİLİR 

Tanker savaşları dediğimiz, enerji alanında toplamda ABD'ye ait 200’e yakın tanker vurulmuştu. Bu bakımdan ABD cevaben o zaman İran petrol platformunu vurmuştu. Bunu ikinci olasılık olarak demiştim. Genel stratejik konsept olarak bakıldığında bu bir Amerikan üstünlüğüne karşı asimetrik savaştır diyelim. İkincisi, bir hibrid savaştır. Psikolojik harp dahil, dini ve mezhepsel; aynı zamanda da enformasyon, bilgi kirliliği görülüyor. Gördüğünüz gibi İran Amerikan uçağını düşürdüğünü söylüyor ama böyle bir şey yok ortada. Üç, bu bir vekalet savaşıdır ve sıklet merkezini Irak’a kaydırıp özellikle de Erbil’de Barzani’yi de hedef aldırabilir.

ABD'NİN BÖLGEDE 60 BİN HAVA VE DENİZ KUVVETİ VAR

ABD'nin İran'ı caydırmak için ciddi bir yapılanma faaliyeti içerisinde olduğunu görüyoruz. Yani bölgedeki 60 binlik hava ve deniz kuvvetlerinden oluşan askeri bir seferberlik. Bu bölgedeki bir başka şey de bir tane füze atabilen füze gemisi var. Donald füzesavar gemisi... Bu füzeleri de vurabiliyor ve taarruz da edebiliyor. Ayrıca, BAE'de ve Katar'da bu bölgede F-22 uçakları var ve B-2 gizli stealth uçaklarını da tutuyor. Demek oluyor ki farklı şekilde Amerikan taarruzları olabilir ama bu gerginliğin yükselmesine bağlı. Bunun bir sonucu olacak, o da şöyle olabilir: İran Süleymani'nin öcü adı altında bir saldırı başlattı. Bu first strike dediğimiz ilk saldırıya ABD cevap vermedi ve savaşın icra safhasında muharebe alanı olarak Irak'ın seçildiğini görüyoruz.

"TRUMP BU RİSKİ GÖZE ALAMAZ"

ABD’nin zaaf olduğu şey yaklaşan Kasım seçimleri. Eğer ABD buna cevap vermezse bu durumda Trump’ın seçimi kaybetmesi söz konusu. Çünkü 1979 rehine krizinde kurtarma harekâtında uçak ve helikopterler düşmüştü ve bu Jimmy Carter’a seçimleri kaybettirmişti. Trump bu riski göze alamaz. Fakat bir şekilde de ABD’nin kendi içerisinde de bölünme var. Bu da şunu gösteriyor ki ABD 1991’deki gibi eli rahat değil. Nitekim ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, “Başkan Trump ülkeyi savaşın eşiğine getirmiştir. Kongre ve ABD müttefiklerine bilgi verilmedi ve onun yerine Trump tehdit etmeyi tercih etmektedir. Tehlikeli derecede yetersiz, dünya liderliği yapamaz. Demokrasi ve hesap verilebilir bir ABD için görevini, stratejik kararlarını görevinin icap ettiği şekilde ABD halkına açıklamalıdır” dedi. Ayrıca ABD’li Senatör Elizabeth Warren ABD halkı savaş istemiyor dedi. Pek çok savaş karşıtı ABD’li de sokaklara döküldü. Bunları topladığımızda bu durumun ABD’nin iç politikası içinde kolay olmayacağını düşünüyorum. ABD her türlü saldırıya karşı taarruzi 04.31 durumda ama bunu bilmiyor değil, bu bir sürpriz değil. Çünkü ABD istihbaratı füzeleri saldırı pozisyonuna getirildiğine dair en üst derecede alarm durumundaydı. Ben bu bakımdan askerlerin mutlaka sığınakta olduğunu düşünüyorum.

"ABD, iRAN'A BEDEL ÖDETMEDEN IRAK'TAN ÇIKMAZ"

Peki ABD’nin karşı misillemesi ne olacak? Bunu önümüzdeki günlerde göreceğiz ama dünyadaki bütün liderler de ABD’yi bir şekilde frenlemeye çalışacaktır. Bugün Sayın Putin’in Türkiye’de yapacağı açıklama çok önemli. Trump, “Bağdat, ABD üssünün bedelini ödeyinceye kadar Irak’tan çıkmayacağız” dedi. Öbür yandan ABD Savunma Bakanı, “Irak’tan çıkmayacağız” dedi. Sayın Cumhurbaşkanı, “Irak’ın seçilmesi manidardır” açıklamasında bulundu. Sayın Cumhurbaşkanı, İranlı üst düzey bir komutanın seçilmesinin isabetli olmadığını ve İran’ın bunu karşılıksız bırakmayacağını söylemişti. Söyledikleri de isabetli çıktı.

ÇİN İLE RUSYA'NIN TAVRI ÖNEMLİ

Zamanında ABD Başkanı gizli bir operasyonla el-Kaide'nin lideri Usame bin Ladin’i öldürdü ve seçimleri kazandı. Dikkat ederseniz Trump da birinci hamleyi DEAŞ’ın sözde lideri Bağdadi’ni ölümüyle attı. İkinci çinko da Süleymani oluyor. Peki tombala olur mu? Şunu söyledi: “ABD tehdit istemiyor, orantısız cevap verilir.” Bu durumda, önleyici müdahaleden söz ederiz. Pentagon, Kasım Süleymani başkalarını da vuracaktı, dedi. Süleymani bir terör lideri değildi, burada ABD’nin İran ordusuna savaş ilan etmesi bütün İran’a savaş ilan etmesi anlamına gelir hukuki olarak. Böyle bir yayılma riski olabilir mi? Çin’in ve Rusya’nın tutumuna bağlı. İran bunu bildiği için Çin ve Rusya ile ortak bir tatbikat yapmıştı.

80 KİŞİ ÖLMEDİ! İRAN İSPATLAYAMADI 

Peki ciddi bir hava muharebesi olur mu? Amerikan Hava Kuvvetleri, FAA İran körfezi hava sahasını ABD sivil uçakları için uçuşa yasak tehlikeli bölge olarak belirledi. Bu önemli fakat asıl ABD için olan baskı ABD’nin orantısız güç kullanması halinde gerginliğin düşmesi mümkün değil bu yüzden de ben belki füzelerin kırsala atıldığını düşünüyorum. Çok büyük bir zayiat yok, İran dediği gibi 80 kişinin öldüğünü ispat edemedi. ABD savaş uçağı vuruldu dendi. Bu da enformasyon kirliliğini gösteriyor. Şimdi 2 şey var: Bir, Irak Parlamentosunun biz ABD askeri istemiyoruz deklarasyonu önemli. İki, arkasından Lübnan’dan da geldi. “ABD’nin Lübnan’daki askeri üsleri meşru değildir” dendi. Demek ki bölgede ABD askeri rahat değil.

ORTADOĞU YENİ BİR DÖNEME EVRİLMİŞTİR

Buradan 3 tane sonuç çıkıyor: 8 Ocak 2020 dünya tarihinde yeni bir çatışmanın başlangıcı. İki, çatışmanın tırmanması ABD’nin tutumuna ve dünyanın koyacağı tavra bağlı. Üç, Orta Doğu yeni bir döneme evirilmiştir. Birinci evre 1991 Körfez Savaşı; iki, 2003 Irak işgali. Üç, 2011 Arap Baharı’yla Suriye-Libya savaşı. Çünkü ilk atılan RPK-9 ABD İHA’sıdır. Karşılık verilen füzedir. Bunun konvansiyonel olup olmayacağı duruma bağlı. En önemli sonuç Türkiye’nin çok önemli bir ülke olduğu ortaya çıkmıştır. Çünkü ABD’nin Türkiye’ye ambargo uygulaması halinde Sayın Cumhurbaşkanımız, “Biz de İncirlik, Kürecik’i kapatırız” dedi. Halbuki Kürecik söylediğimiz İran füzelerini tehdit eden çok önemli bir radar sistemi. NATO’nun da gözü kulağı. İran’ın İsrail’i de tehdit ettiğini düşünürsek bu gerginlikte Türkiye’nin önemi ortaya çıkmıştır. Türkiye’den vazgeçilemeyeceği çok açık bir şekilde bellidir. ABD’nin acilen Türkiye’ye koyduğu ambargo kararını gözden geçirmesi, iptal etmesi ve F-35 uçaklarımızı vermesi gerekiyor.

Genelkurmay İstihbarat Dairesi Eski Başkanı İsmail Hakkı Pekin:

Bir dünya savaşı çıkmaz. Bu planlı bir hareket.  ABD, şimdiye kadar İran’ın önünü açtı. Onun bölgede güçlü olması Amerika’nın bölgede kalmasını ve rahat hareket etmesini sağladı. ABD şimdi İran’ın gücünü tırpanlamak isteyecektir. İran’ın Irak’tan çıkmasını istiyor. Kasım Süleymani’yi vurdu İran da ABD’nin istediğini yaptı. Zayiat olduğunu da zannetmiyorum.  ABD bunu engelleyebilirdi. Bekledi ama müdahale etmedi. ABD, İran’a füze atabilir. İran uranyum zenginleştirme işine yeniden başladığını duyurdu. Zenginleşen uranyumu uçak bombalarında ya da füze başlıklarında kullanacağı aşikar. Bu tehdit ortaya çıkarılmak suretiyle ABD uzun zamandan beridir İsrail’in de en çok istediği İran’ın nükleer tesislerini vurabilir. ABD yaptığı planlamada İran’ı çok güçsüzleştirecek bir saldırı yapmaz. Diğer ülkelerin ABD’ye ihtiyacı kalmaz. İran’ın yerini dolduracak ülke bulmadan ABD saldırmaz. İran’ın nükleer tesislerini yok edebilir. Ne Çin ne de Rusya beklediği yardımı yapmaz. İran, ABD çatışması iki ülke arasında kalır.

Güvenlik ve Strateji Uzmanı İbrahim Keleş:

İran’ın dünkü saldırının ardından BM’ye yazdığına baktığımızda bu işi burada nihayete erdirmek istiyor. ABD cevap verecekse kısıtlı bir cevap verecek. ABD’nin menfaatlerinden zarar görür. Anında karşılık vermemesine bakınca, bekleyip sonucu görmek istemesiyle ilgili... İran, iç kamuoyunun gazını aldı. ABD de içeriye bir mesaj vermek isteyecektir ama bu da küçük ölçekli bir saldırı şeklinde olacaktır. Bunun büyük bir savaşa varacağı öngörülmüyor. Nihayetinde devletler arası çatışmada en zayıfı bile en güçlüye zarar verebilir. İran’ın elindeki imkanlar ABD’nin canını yakabilir cinsten. İran’ın intikam yemini ettiği zaman böylesine bir saldırı yapacağını tahmin etmiyorduk ama dün itibariyle saldırdı. ABD de belki bir iki yeri vuracak. ABD seçimine yönelik böyle bir adım beklenebilir.

Emekli Albay ve Stratejist Coşkun Başbuğ:

İran’ın bir misillemeye gideceğini bütün çevreler biliyordu. Ancak bunun hangi şiddette ne zaman ve nerede olacağını bilmiyorduk. İran’ın askeri güç ve bulunduğu konum itibariyle ancak bir Amerikan üssüne ya da bir komutana suikast yapacağını daha önce belirtmiştim. Bölgede çözülecek çok denklem var, Amerika bu saldırı karşısında sessiz kalmayacaktır. İran’ın sahada Amerika’ya göre kabiliyeti çok daha düşük. İran uzun süredir askeri konularda ambargo altında ve bu biliniyor. İşin o noktaya gelmesini kimse istemez ancak gerçekten sıcak çatışma noktasına gelirse İran’ın çok daha fazla kaybı olur. Dolayısıyla olay böyle bir noktaya geldiğinde İran’ın birçok üssünün tehdit altında olduğunu bilmekte fayda var.

Gelişmelere baktığımızda İran Dışişleri’nin açıklaması da her şeyi ayan beyan ortaya koyuyor. İran bu işi kapattık diyor. ABD’ye üstü kapalı da mesajı veriyor. Trump da aynı doğrultuda konuşuyor. "Merak etmeyin" diyor. ABD’nin sahadan aldığı bilgiler var. Can kaybının da olduğunu zannetmiyorum zaten kırmızı alarmdaydı. ABD bu süreci kapatacak. ABD de burada İran, Rusya ve Çin’i karşısına almak istemeyecektir. Bunun da ABD için faturası ağır olur. Özellikle böyle bir durum Başkan Trump’ı iç kamuoyunda bitirebilecek bir gelişme olur.