112 şerhli madde için de 5’te 4 formülü

AK Parti, yeni Anayasa için yeniden kurulması planlanan Uzlaşma Komisyonu’nun hem daha hızlı çalışmasını sağlayacak hem de muhalefetin ortak hareket etme olasılığına karşı kendini güvenceye alacak formül arıyor. Bu çerçevede komisyonun karar alabilmesi için oybirliği şartı yerine, “5’te 4 çoğunluk kararı” aranması formülü üzerinde de durulduğu öğrenildi.

2011’de kurulan ve 25 aylık mesai sonucunda çalışmalarına nokta koymak zorunda kalan bir önceki Uzlaşma Komisyonu, 172 maddeden oluşacak bir anayasa taslağının çatısını oluşturmuş, ancak oy birliği şartı aranması nedeniyle bu komisyonun tam mutabakatla yazabildiği madde sayısı 60’ta kalmıştı. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun CHP ve MHP liderlerini ziyaretinin ardından her iki partinin de onay vermesiyle TBMM’de yeni anayasa için yeniden Uzlaşma Komisyonu kurulması gündeme geldi. Davutoğlu’nun randevusunu iptal ettiği HDP’nin ise Meclis Başkanı İsmail Kahraman aracılığıyla çalışmaya dahil edilmesi görüşü benimsendi. Davutoğlu’nun bugün bu çerçevede Kahraman ile görüşmesi, ardından da TBMM Başkanı’nın dört partiye Uzlaşma Komisyonu çağrısı yapması bekleniyor.

Formül arayışı

HDP’nin de TBMM Başkanı’nın çağrısına olumlu yanıt vermesi halinde dört partinin eşit sayıda üye ile temsil edileceği komisyonda partilerin kaç üye ile temsil edileceği, çalışma süresinin ne olacağı ve komisyonun ne şekilde karar alacağı gibi konular süreç içinde netleşecek. Tüm partilerin anayasa taslaklarının daha önceki komisyona sunulduğunu, bu komisyonun toplumun tüm kesimlerinin görüş ve önerilerini de topladığını anımsatan Ak Partili kurmaylar, “Un, yağ, şeker hazır geriye bir helva yapma kalmış durumda” diyerek, geçmişteki gibi süre açısından “ucu açık” bir çalışmaya gerek olmadığını vurguluyor. Daha önce muhalefetin ortak hareket ederek, Ak Parti’ye rağmen maddeleri yazma olasılığına karşı komisyonda “oy birliği” ile karar alınması şartını savunan Ak Parti, aynı endişeyi bugün de taşıyor. Ancak oybirliği şartının uzlaşılan madde sayısını arttırma konusunda büyük güçlük çıkardığı da görülüyor. Ak Parti bu çerçevede hem uzlaşılan madde sayısını artırabilecek hem de muhalefete karşı kendisini güvenceye alacak tam mutabakat yerine belli bir nisapla komisyonun karar alabilmesi formülünü de kendi içinde değerlendiriyor. Bu kapsamda da, “5’te 4 çoğunlukla karar alınması” formülü üzerinde duruyor. Bu formüle göre dört partinin üçer üye temsili halinde karar sayısı 9.6 yani 10, dörder üye ile temsil halinde 12.8 yani 13, beşer üye ile temsili halinde de 16 olacak. Bu durumda karar alınması için üç muhalefet partisinin ortak hareket etse bile, mutlaka en az bir Ak Partili üyenin muhalefet bloğuna destek vermesi gerekecek.

60 maddelik mutabakat

TBMM’de yeni anayasa için ilk uzlaşma komisyonu 19 Ekim 2011’de kurulmuş, dört partinin üçer üye ile eşit temsil edildiği komisyon “oybirliği”yle 60 maddeyi kabul etti. Ak Parti’nin, “başkanlık sistemi” önerisi üzerine komisyon çalışmaları kilitlendi. Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan gerilimli mesainin sonucu üzerinde mutabakat sağlanan 60 maddenin bir paket halinde Meclis’ten geçirilmesi çağrısı yaptı. Ancak partiler arasında bu konuda da uzlaşma sağlanamayınca 60 maddelik uzlaşma da rafa kaldırıldı. Yeni Uzlaşma Komisyonu’nun hedefi işte bu 60 maddenin dışında önceki komisyonda üzerinde görüş birliğine varılamayan 112 maddede de uzlaşma sağlamak olacak.