Marcus Aurelius heykeli, Türkiye’ye iade edildi

Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamaya göre; 1980'li yıllardan itibaren ABD'nin Ohio eyaletindeki Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonunda yer alan ve Marcus Aurelius’u 'filozof' olarak betimleyen nadir bronz eserin, uzun süren çalışmalar sonucu Türkiye'ye ait olduğu ortaya çıkarıldı. Bakanlığın diplomatik, hukuki ve bilimsel çalışmalarıyla 1960'lı yıllarda Burdur'daki Boubon Antik Kenti'nde kaçak kazılarda gün yüzüne çıkarılıp, yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırıldığı belirlenen eser için, müzede teslim töreni yapıldı. Törene Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı da katıldı.

65 YILLIK HASRET SONA ERDİ

Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, sosyal medya hesabından paylaşım yaparak, "Marcus Aurelius, ait olduğu topraklara dönüyor. 1960’lı yıllarda Boubon Antik Kenti’nden yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılan ve Roma İmparatoru Marcus Aurelius'u filozof kimliğiyle betimleyen eşsiz bronz heykel, 14 Nisan 2025 tarihinde Cleveland Sanat Müzesi’nde düzenlenen törenle resmen Türkiye'ye iade edilmiştir. Yaklaşık 65 yıl süren bilimsel, hukuki ve diplomatik girişimlerin ardından, Marcus Aurelius'un heykeli, nihayet ait olduğu Anadolu topraklarına dönmektedir. Söz konusu eser, Türkiye’ye getirilişinden önce, 3 ay süreyle Cleveland Sanat Müzesi’nde özel bir sergi kapsamında ziyaretçilerin ilgisine sunulacaktır. Temmuz ayında ise ülkemizde, kendi kültürel bağlamı içerisinde yeniden hayat bulacaktır. Böylelikle, Marcus Aurelius’un uzun yolculuğu, ait olduğu topraklarda son bulmuş olacaktır" dedi.

Türk ve Amerikan kurumları arasındaki iş birliğini vurgulamak amacıyla Cleveland Sanat Müzesi’nde özel sergide yer alacak olan heykelin Temmuz 2025’te Türkiye’ye getirilmesi bekleniyor.

BOUBON’DAN KAÇIRILDI

Marcus Aurelius heykeli, 1960’lı yıllarda Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nde gerçekleştirilen izinsiz kazılar sonucu gün yüzüne çıkarılmış, ardından yasa dışı yollarla Türkiye dışına çıkarılmıştı. 1980’li yıllardan itibaren Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dahil edilen eser, Türkiye tarafından onlarca yıl süren takibe konu oldu. Boubon kökenli eserler, Prof. Dr. Jale İnan öncülüğünde yapılan akademik çalışmalarla uluslararası kamuoyunun gündemine taşınırken, 2021'de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın New York Manhattan Bölge Savcılığı ve ABD İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi (HSI) ile kurduğu iş birliği sürecin seyrini değiştirdi. Bu iş birliği sayesinde Lucius Verus, Septimius Severus ve İmparator Caracalla’ya ait heykellerin de aralarında olduğu çok sayıda Boubon kökenli eser Türkiye’ye kazandırıldı.

BİLİMSEL KANITLAR SUNULDU

Heykelin Boubon Antik Kenti’ndeki Sebasteion yapısına ait olduğu; arkeolojik bulgular, akademik yayınlar, tanık ifadeleri ve bakanlık arşivlerinden elde edilen belgelerle bilimsel olarak ortaya kondu. Bu bulgular ışığında, Manhattan Bölge Savcılığı ve HSI, 2023 yılında heykele el koydu. Cleveland Sanat Müzesi’nin kaygılarını gidermek amacıyla 2024 yılında Türk ve Amerikalı uzmanlarca ortak çalışmalar yürütüldü. Heykelin silikon ayak kalıplarının Boubon’daki kaidelerle bire bir uyum göstermesi, ayrıca Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi’nde yapılan analizlerin eserin uzun süre Boubon’da toprak altında kaldığını doğrulaması, iade kararını pekiştirdi. Cleveland Sanat Müzesi, Türkiye’nin sunduğu kapsamlı bilimsel veriler karşısında eserin iadesini kabul etti. Marcus Aurelius heykelinin Türkiye’ye dönüşü, kültürel mirasın korunması adına uluslararası düzeyde örnek iş birliği modeli olarak öne çıktı.