İntifada nedir?

Filistin'de dün gece başlayan yürüyüş sonrasında Hamas'tan 'kitlesel intifada' çağrısı geldi.

Peki intifada nedir? Daha önce hangi sebepten başlatıldı ve hangi sonuç alındı?

İsrail'in Gazze'ye yönelik başlattığı kanlı operasyonların 3.haftasında aralarında yüzlerce kadın ve çocuk 800 kişiden fazla Filistinli hayatını kaybetti. Kim tarafından öldürüldüğü henüz belirlenemeyen 3 Yahudi yerleşimcinin intikamını almak isteyen İsrail, Gazze'ye havadan, karadan ve denizden geniş çaplı bir operasyon başlattı. Sahillerde oyun oynayan çocukları bile vuran eli kanlı İsrail ordusu, okullara sığınan sivillere de acımadı. 

İsrail vahşetinin üçüncü haftasına girilirken Filistin'de üçüncü intifada sesleri yükselmeye başladı. Dün gece Batı Şeria, Ramallah ve Nablus'taki Filistinliler, İsrail'in kanlı saldırılarını protesto etmek amacıyla Mescid-i Aksa'ya doğru yola çıktı. On binlerce kişinin katıldığı gösterilerde İsrail polisinin açtığı ateş sonucu 2 kişi öldü, 250'den fazla kişi ise yaralandı.

Büyük bir direniş başlatan Filistinliler, yol boyunca sloganlar attı. Hep birlikte sokak ortasında teravih namazı kılındı. Doğu Kudüs Günü dolayısıyla Mescid-i Aksa'ya yürüyen on binlerce kişi, Filistin'de üçüncü bir intifadanın sinyalini verdi. 

Birinci Filistin İntifadası nedir?

İsrail’in, aralık 1987’den 1993 Oslo Anlaşmasının imzalanmasına kadar süren, Filistin topraklarını ele geçirmesine karşı, Filistinlilerin ayaklanmasıdır.
Filistinli intifadası nerede başlamıştır?

Filistinli intifadası 9 Aralıkta Cebaliye mülteci kampında başlamıştır.

Filistinli intifadasının sebepleri

1. İsrail’in baskıları

2. Hukuk dışı ölümler

3. Toplu tutuklamalar

4. Evlerin yıkılması

5. Sürgünler

İntifadayı ateşleyen olay

İsrail ordusuna ait bir aracın dört Filistinli’ye çarpıp öldürmesi, ayaklanmayı ateşledi. Aracın dört Filistinliye kasıtlı çarptığı söylentisi hızlı bir şekilde Gazze’de, Batı Şeria’da ve Doğu Kudüs’te yayıldı.

İntifada süresince gerçekleşen eylemler

1. Genel grev,

2. Gazze ve Batı Şeria’daki İsrailli kurumları boykot,

3. Ordu emirlerine karşı sivil itaatsizlik,

4. İsrail yerleşkelerinde çalışmamak,

5. İsrail ürünlerini satın almamak,

6. Vergi ödememek,

7. Filistinli araçları İsrail ehliyetleriyle kullanmayı reddetmek,

8. Duvarlara ve yerlere grafitiler yapmak,

9. Sokaklara barikatlar kurmak,

10. Filistin sınırları içindeki İsrail’e ait askeri binalara taş ve molotof kokteyli atmak.

İntifadanın sonuçları

1. İntifada Filistinlilerin müzakereye katılmalarını, Madrid Konferansı ve Oslo Anlaşmalarına katılmalarını sağladı.

2. İntifada Filistin sorununa uluslararası farkındalık sağladı.

3. Filistinliler, İsrail-Filistin sorunundailk defa  iki taraf olduğunu gösterdi.

5. İntifada Yaser Arafat ve taraftarlarına özgüven verdi ve politik programlarını ılımlılaştırdılar. Kasım 1988’de Arafat, Filistin Milli Konseyi’nde tarihi İsrail’in meşruyetini tanıma kararıyla ilgili çoğunluğun oyunu aldı. 1947’den beri bütün Birleşmiş Milletler çözüm önergelerini tanıdı ve iki devlet çözümünü desteklediğini belirtti.

İKİNCİ İNTİFADA

El Aksa İntifadası olarak da bilinen Filistin'in İsrail'e karşı ikinci isyanı.

Eylül 2000 sonlarında başlayıp, 2005’te biten, İsrailliler ve Filistinliler arasındaki şiddetin arttığı, ikinci Filistinli ayaklanmasıdır. Ayrıca Oslo Savaşı olarak ta bilinir.

İKİNCİ İNTİFADA'NIN BAŞ AKTÖRÜ: ARİEL ŞARON

İsrail-Filistin barış süreci ağır aksak devam ederken, İsrail’in muhalefetteki Likud Partisinin lideri, eski savunma bakanı ve Lübnan’da 1982 yılında meydana gelen Sabra ve Şatilla mülteci kamplarındaki katliamın askerî sorumlusu olan Ariel Şaron, tamamı robokop kıyafetli 1000 İsrail askerinin koruması altında, Kudüs’teki Harem-i Şerif kompleksine bir ziyarette bulundu. Şaron, ziyaretinin sebebini “bir Yahudi ve İsrailli olarak Museviliğin kutsal mekânlarını ziyaret etme hakkını kullanmak” olarak açıklarken, bir çok kişi tarafından bu davranış, Camp David görüşmelerinde Filistinlilere verileceği duyulan haklar nedeniyle görüşmeleri baltalama plânının bir parçası ve yaklaşan seçimler için İsrailli barış karşıtlarına yatırım olarak yorumlandı.

FİLİSTİNLİ BABANIN OĞLUNU KORURKEN ÖLMESİ

Çatışmaların üçüncü gününde, iki ateş arasında kalan Filistinli silahsız bir baba ve oğlunun kendilerini ateşten korumaya çalışırken İsrail askerlerinin doğrudan ateşine maruz kalmaları ve 12 yaşındaki oğlunun babasının tüm çabasına rağmen TV kameralarının önünde öldürülmesi, Filistin toplumunu çileden çıkardı ve yıllarca sürecek olan ikinci intifadanın, diğer ismiyle El-Aksa intifadasının başlangıcı oldu.

HAMAS'TAN 'KİTLESEL İNTİFADA' ÇAĞRISI

Diğer iki intifadanın başlama sebeplerine bakıldığı zaman üçüncü intifadanın başlatılması an meselesi. Zira İsrail, son yıllarda gerçekleştirdiği kanlı saldırıların en şiddetlisini 3 hafta içinde yaptı bile. 3 Yahudi yerleşimcinin öldürülmesini bahane eden kanlı İsrail yönetimi, Gazze'ye yönelik havadan, karadan ve denizden başlattığı operasyonlarda şimdiye kadar 800'den fazla Filistinlinin hayatını kaybetmesine yol açtı. Sahilde top oynayan çocukları gözünü kırpmaksızın vurabilen İsrail ordusu, bombardımanlardan kaçarak son çare BM'nin okullarına sığının kadın ve çocukları da hedef aldı.

Dün gece Dünya Kudüs Günü ve İsrail'in katliamları dolayısıyla on binlerce Filistinli sokaklara indi. İsrail karşıtı sloganlar atan halk, Mescid-i Aksa'ya doğru hararetli bir yürüyüş başlattı. İsrail polisi, Filistinlilere hemen karşılık verdi ve 2 kişiyi öldürdü. Batı Şeria, Ramallah, El-Halil ve Nablus'taki halk, ellerine aldığı bayraklarla Mescid-i Aksa'ya doğru yürümeye başladı. 

HAMAS'TAN ZAFER İÇİN İNTİFADA ÇAĞRISI

Hamas Sözcüsü Fevzi Berhum, yazılı açıklamasında, "Batı Şeria'daki halkımızı, Gazze'de hakiki ve fiili bir zafer elde edilmesi için kitlesel bir intifadaya ve İsrail düşmanıyla her türlü çarpışmaya çağırıyoruz" ifadesini kullandı.