Durduk yere neden baş döner? Ani baş dönerse ne yapmalı, baş dönmesine ne iyi gelir?

Kişinin kendisinin ya da çevresindeki nesnelerin dönüyormuş gibi hissetmesi durumu olan baş dönmesi, bazen durduk yere yatarken bazen ani bir şekilde bazense sürekli hale gelerek kendini gösterebilir. Çoğunlukla vertigo ile karıştırılabilmektedir fakat baş dönmesi ve vertigo farklı anlamlarda iki ayrı hastalıktır. İşte, durduk yere baş neden döner sorularının cevapları...

DURDUK YERE BAŞ NEDEN DÖNER?

Tekrarlayan veya şiddetli bir şekilde kendini gösteren baş dönmeleri, kişinin hayatını ciddi derecede olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Baş dönmesi genellikle şu aktiviteler sırasında ortaya çıkabilir:

• Hızlı bir şekilde kendi etrafında dönmek,

• Ani bir şekilde oturmak ya da ayağa kalkmak,

• Ağır egzersiz yapmak gibi fiziksel aktiviteler.

Genellikle kişiler, kendilerinde baş dönmesine yol açan durumun ne olduğunu anlayabilirler. Ancak bazı durumlarda baş dönmesinin altında yatan etkenin kişinin kendisinin tespit etmesi çok zordur ve ciddi sebeplere dayanır. Bunlardan bazıları:

• İyi Huylu Paroksismal Pozisyonel Vertigo: İç kulaktaki kanallarda kalsiyum karbonat partiküllerinin birikmesi sonucu oluşur. İç kulaktaki kanallar, beyne vücudun konumu ve pozisyonu ile ilgili bilgi göndermekten sorumludur. Ancak kalsiyum karbonat biriken kanallar, bu işlevi düzgün bir şekilde yerine getiremez. Dolayısıyla da beyin vücudun pozisyonunu ve konumunu yanlış algılar.

• Meniere Hastalığı : Hastalığın gelişimindeki mekanizma tam olarak aydınlatılamasa da Meniere hastalığının iç kulak kanallarında sıvı birikmesi sonucu geliştiğini düşünülür. Bu hastalık aniden gelişebilir ve kişide vertigonun yanı sıra kulak çınlaması, işitme kaybı gibi belirtilerin gelişmesine de yol açabilir.

• Labirentit : İç kulağın iltihaplanmasıdır. Labirentit özellikle grip gibi viral enfeksiyonlardan sonra gelişir. Antiviral ve antihistaminik tedaviler labirentitin başarılı bir şekilde iyileştirilmesini sağlar. Ancak bazı durumlarda kulaktaki hasar kalıcı olabilir.

• Vestibüler Nörit : İç kulağın siniri olan vestibülokoklear sinirin iltihaplanması durumudur. Beyin ile iç kulak arasındaki iletişimi sağlayan vestibülokoklear sinirin iltihaplanarak şişmesi, bu iletişimin bozulmasına yol açar. Vestibüler nöritte ani başlangıçlı şiddetli vertigo, denge problemleri, mide bulantısı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

• Migren : Migren, başın tek tarafında zonklayıcı, vurucu tarzda ağrıyla karakterize kronik bir hastalıktır. Migrendeki baş ağrıları tekrarlar. Migren hastaları kişiler atak sırasında baş dönmesi problemi yaşayabilir. Migren hastalarının bazılarında atak öncesinde ‘aura’ adı verilen nörolojik semptomlar görülür. Aura kişinin görme, konuşma ve motor kontrolündeki değişimleri veya problemleri kapsar. Baş dönmesi de aurada görülen semptomlardan birdir. Aura belirtileri göstermeye başlayan migren hastaları baş ağrısının da yakın bir zamanda başlayacağını anlamış olur.

• Tansiyon Düşüklüğü: Kan basıncındaki yani tansiyondaki ani düşüş baş dönmesine neden olabilir. Aniden oturup kalkmak gibi pozisyon değişimleri de tansiyonda ani düşüşe yol açabilir.

ANİ BAŞ DÖNMELERİ NASIL GEÇER?

Bazı baş dönme türleri kendiliğinden geçse de çoğunlukla tedavi, baş dönmesine neden olan odak hastalığın iyileştirilmesine yöneliktir.

Farklı sağlık problemlerinden kaynaklanabilen baş dönmesi, aslında odak hastalıktan kaynaklanan semptomatik olarak ortaya çıkan bir bulgudur. Bu yüzden altta yatan rahatsızlığın belirlenmesi son derece mühimdir. Baş dönmesi, kalp krizi ya da inme gibi ciddi bir sağlık probleminden kaynaklanıyorsa acil müdahale gerekebilir.

Susuzluk gibi bir nedene bağlıysa IV sıvılar ile tedavi düzenlenebilir. Nefes darlığı gibi ek belirtilerin varlığında kişiye oksijen verilebilir. BPPV'den kaynaklıysa baş manevraları ile baş dönmesi şikayeti giderilebilir.