Yargıtay'dan boşanmış baba için görüş sınırı

YARGITAY, İzmir 15. Aile Mahkemesi’nin velayeti annesine verilen 15 yaşındaki kızını her hafta sonu görmesine izin verilen babayla ilgili kararı, davacı annenin temyizi üzerine oybirliğiyle bozdu. Yargıtay, babanın kızını her hafta sonu almasını ‘çocuğun üstün yararına aykırı’ buldu. Bu karar ışığında çocuğun ‘üstün yararı’ gözetilerek, aile mahkemelerince babanın ayrı şehirde olması, çocuğun yaşı, eğitimi, sağlığı gibi kriterler ışığında her hafta sonu değil, iki haftada bir babaların çocukla ‘kişisel ilişki’ kurmasına karar verilecek.

52 HAFTA ÇOCUKLA GEZMESİN

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Başkanı Uğur Ömer Gençcan son örnek kararı şöyle anlattı: “Erkek eşlerin tamamı ve erkek dernekleri, ‘Çocuklarımızla her hafta görüşemiyoruz. 15 günde bir görüşmek zorunda kalıyoruz’ diye itiraz ediyorlar. Daire olarak biz onların bu isteğine uyarsak ve her hafta kişisel ilişki verirsek ne olacak? Velayeti almasına rağmen anne bir hafta sonu bile çocuğunu alıp denize, pikniğe, sinemaya gidemeyecek. Kadın eve bağımlı hale gelirken, erkek 52 hafta gezecek. Kadın çalışıyorsa, bir hafta sonu var. Babanın çocuğu gelip ne zaman alacağı belli değil. Canı istediği zaman geliyor. Kadın akşama kadar nöbetçi asker gibi evde bekleyecek mi?

KARDEŞ PAYI YAPTIK

Çocuk açısından sıkıntı var. Her zaman boşanan eşler aynı şehirde olmuyor. Baba köyde anne şehirde oturuyor. Çocuk kalkıp her hafta sonu köye gidecek. Kursu varsa gidemeyecek. Çocukların her hafta seyahate zorlanması yanlıştır. Her hafta yer ve ortam değişikliği de çocuğun üstün yararına aykırıdır. Yargıtay olarak ‘kardeş payı’ yaptık. ‘Boşanan eş/baba, velayeti annesindeki çocukla her hafta görüşmesin’ dedik. Çocuk iki hafta annede, iki hafta babada kalsın kararı verdik.”

‘SÜPER BABA ALGISI OLUŞUR’

Eski aile mahkemesi hâkimi Mustafa Karadağ: Yargıtay’ın kararı çok doğru. Ben14 yıl aile hâkimliği yaptım. Genellikle iki haftada bir görüşecek şekilde çocukla-baba arasında kişisel ilişki kararı veriyordum. Yargıtay kararındaki örneğe uygun olarak açıklayacak olursak; velayeti kullanan anne, kendisiyle yaşayan çocuğa hafta içinde ‘Yemeğini ye, ders çalış, erken yat’ der ve bu tarz bir ilişki kurarlar. Her hafta sonu çocuğu alan babayla çocuk arasında ise ‘gezelim, eğlenelim’ bağlamında bir ilişki kurulur. Bu annenin velayet görevini yapmasına engel bir durumdur. Kadını sürekli olarak eve bağlar. Hele bir de çalışıyorsa, eğlenceli bir ortamda hafta sonu zaman geçirmesini engeller. Çocuğun gözünde anne ‘kötü’, baba ‘süper’ gibi bir algıya yol açar.

UZMAN GÖRÜŞLERİ ALINMALI

Psikolog Ayla Sırıklı: Çocuğa, ailenin sosyo ekonomik durumuna, yaşanılan yer ve ortama göre, bu kişisel ilişki kararları belirlenmelidir. Yargıtay kararı ışığında, mahkemeler psikolog ve sosyolog gibi uzmanlardan görüş alarak her çocuğa özel belirleme yapmalıdır. Karardaki gibi her hafta çocukla görüşme anneyi eve bağlayabilir, aralarındaki ilişkiyi yıpratarak, velayet görevini yapmasına engel bir hal alabilir. Çünkü anne sürekli ödev yaptıran, disiplin uygulayan; baba her hafta sonu gezdiren, eğlendiren, çekici bir figür haline gelebilir. 

Çocuğun her hafta ortam ve yer değiştirmesi de yanlıştır. Anne babaların dikkat edeceği şey, babanın ne zaman geleceğinin bilinmesi ve babanın da o zaman mutlaka gelmesidir. Aksi halde çocuğun güven duygusu zedelenir.

İŞTE O KARAR

İZMİR’de, 2003 doğumlu bir çocukları olan çift iki yıl önce boşandı. İzmir 15. Aile Mahkemesi, E.Ç. adlı babanın kızıyla her hafta sonu ve dini bayramların ikinci günü görüşmesine karar verdi. Velayeti alan anne H.Ç. kararı yoksulluk nafakasının reddi ve kişisel ilişki süresi yönünden, davalı E.Ç. ise tamamı açısından temyiz etti. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, babanın her hafta çocuğu görmesini hatalı bularak kararı oybirliğiyle bozdu. Kararda özetle şöyle denildi:

“Velayeti anneye bırakılan 2003 doğumlu A. ile babası arasında her ayın 1. ve 3. haftasında cumartesi saat 09.30 ile 12.30 saatleri arasında, 2. ve 4. haftasında pazar saat 16.00 ile 18.00 saatleri arasında, dini bayramların ikinci günü 16.00 ile 18.00 saatleri arasında kişisel ilişki kurulmasına karar verilmiştir. Mahkemece her hafta sonu kurulan kişisel ilişki anneyi tüm hafta sonları eve bağımlı hale getirecek ve velayet görevini gereği gibi yerine getirmesine engel olacaktır. Ayrıca bu şekilde kurulan kişisel ilişkide her hafta sonu yer ve ortamı değişen çocuğun da üstün yararı bulunmamaktadır. Ayın belirli hafta sonlarını içerecek biçimde daha uygun kişisel ilişki kurulması gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve kanuna aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.”