WSJ'den Türkiye'ye emlak uyarısı

Wall Street Journal Türkiye’de canlı ekonomi, emlak piyasasındaki patlama ve tersine beyin göcü gibi birçok konuların irdelendiği analizlerde  Türkiye’de siyasi istikrarın birçok yatırımcıyı “baştan çıkartığı”nı da yazdı.

Buna karşın, Türkiye’de “hala çok derin siyasi ayrışmaların bulunduğu”nun ancak “siyasi riskin halen çok düşük olduğu” görüşü yansıtıldı. Cari açığın yarattığı “tedirginliğe” de vurgu yapılan analizlerde, tersine beyin göçü ve emlak piyasasındaki hızlı büyümeye dikkat çekildi. Ancak, “Emlak sektöründeki yükseliş gözyaşları ile bitebilir” uyarısı da yapıldı. Türkiye’nin ekonomisini değerlendirdiği geniş analizine, sanat dünyasında yaşanan patlama ile başlayan WSJ, Türk ekonomisinin geçen yıl yüzde 8.5 oranında büyüdüğüne dikkat çekerken, Boston Consulting Grubu’nun araştırmasına dayanarak Türkiye’de son 10 yılda alışveriş merkezleri ve hava yolcularının üç kat arttığını, araba satışlarında yüzde 120 büyüdüğünü, tüketici kredilerinin de 2 milyar liradan 129 milyar liraya fırladığını kaydetti. ABD’li gazete, “Türkiye’nin popüler ancak kutuplaştırıcı Başbakanı” olarak nitelediği Recep Tayyip Erdoğan’ın ülkenin 2023’e kadar dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olacağını defalarca ifade ettiğini anımsattıktan sonra “Türkiye’de siyasi istikrarın birçok yatırımcıyı “baştan çıkartığı”nı da yazdı.

-“HALA ÇOK DERİN SİYASİ AYRIŞMALAR VAR”-

Buna karşın “Türkiye’de hala çok derin siyasi ayrışmalar var” da diyen gazete, yüzlerce üst düzey subayın halen hükümete karşı komplo suçlaması ile yargılandıklarını, Erdoğan’ın giderek daha “otoriter ve hoşgörüsüz” hale geldiği kaygılarının bulunduğunu kaydetti. WSJ, İNG’nin yükselen piyasalar baş ekonomisti Simon Quijano-Evans’ın “Türkiye’de hala, yatırımcıların not aldığı önemli bir siyasi gürültü var ancak tarihi bir perspektiften, siyasi risk halen çok düşük ve yatırım kararlarında daha önemli bir faktör oluşturuyor” değerlendirmesini aktardıktan sonra yine aktan sayıda yatırımcılar için “Türkiye’deki patlama, giderek daha istirkrarsız gibi görünüyor” yorumunu yaptı. Gazete, bu bağlamda artan enflasyon ve büyük cari işlemler açığını vurgulayan gazete, cari açık sorununun bazı yatırımcıları ve Türk politika belirleyicilerini tedirgin ettiğini de öne sürdü. Analizde kredi derecelendirme kuruluşlarının cari açığın finansmanına ilişkin tekrarlanan uyarılarına ve ekonominin olası bir “sert iniş”e kırılganlığına ilişkin kaygılara da yer verildi. Gazete “Türkiye, Avrupalı ekonomiler arasında ender rastlanan parlak bir noktadır, büyük ekonomik potansiyeli açıktır” derken Türkiye’nin stratejik konumunun, demokratik siyasi sisteminin ve eskiden beri var olan ticaret merkezi geleneğinin altını çizdi. Gazete şöyle devam etti: “Ancak, Türkiye’nin büyüme öyküsüne ilişkin piyasa kuşkuları artıyor ve bahisler yüksek. Hükümetin seçim başarısı ve artan uluslararası etkinliği, büyük ölçüde büyüyen refaha dayanıyor ve bu başarılara ani bir sıkıntı, zarar verebilir. Türkiye, büyümedeki etkileyici bir yükselişi sürdürülebilir bir genişlemeye dönüştürebilmesi için politika belirleyicileri, yapısal dengesizliklerin ve para politikasına ilişkin kaygıların üstesinden gelmeli.”

-"GÖÇ EDEN BEYİNLER DÖNÜYOR"-

Wall Street Journal, bir süre öncesine kadar gözlerinin yurt dışındaki kariyer fırsatlarında olan iyi eğitilmiş genç Türkler'in giderek artan biçimde dönüş yaptıklarına dikkat çekti. Uzmanların, tersine beyin göçü eğiliminin “hızlanmakta olduğu” yönündeki görüşlerini yansıtan gazete, bu çerçevede özellikle teknoloji sektörünün yurt dışındaki Türkler'i geri çektiğini kaydetti. Ancak başka sektörlerdeki profesyonlerin de yurda dönmek için “acele ettikleri”ni kaydeden gazete,  Hollanda, İsrail, Londra ve New York’ta yaşadıktan sonra İstanbul’a dönerek bir hukuk bürosunu kuran 32 yaşındaki Türk’ü de örnek gösterdi. ABD’li gazetede uyarılar da yer aldı. “Elbette ki Türkiye’de iş yapmak ödül yanısına riskleri de sunuyor” denildikten sonra birçok iktisatçı ve derecelendirme kuruluşunun “dengesiz yüksek büyüme”, cari açığı besleyen iç talep, rekabetçi olmayan vergi sistemi gibi faktörler üzerinde durduklarının altını çizdi.

-“HAYALLER KENTLERİ”

Türk ekonomisindeki hızlı büyümenin, “aşırı ısınma, istikrarsızlık ve potansiyel iflas” kaygılarını da gündeme getirdiğini kaydeden WSJ, “Ve bu endişeler, hiçbir yerde, patlama yaşandığı emlak sektörü kadar yüksek sesle ifade edilmiyor” yorumunu yaptı. Türkiye’nin emlak talebinin çok büyük olduğunu belirtirken son 9 yıllık sürede her yıl 550 bin ile 600 bin arasında yeni konut inşa edildiği yönündeki verilere dikkat çeken gazete, konuta olan talebine düşük faizlerin katkıda bulunduğunu kaydetti.

-“EMLAK SEKTÖRÜNDEKİ YÜKSELİŞ, GÖZYAŞLARI İLE BİTEBİLİR”-

WSJ; TOKİ’nin ülke çapında binlerce konut inşa ettiğine işaret ettiği analizinde konut alanındaki ivmenin AKP’nin bir başarısı olduğu görüşlerini de yansıttı.

Yabancıların artan alımlarının da arttığı, yeni yasal düzenlemelerin sayesinde sektördeki doğrudan yabancı yatırımların bir yılda 5 milyar dolara çıkabileceği yönündeki tahminlerin yapıldığının da vurgulandığı analizde, “Ancak Türkiye’nin son yıldaki hızlı büyümesi gibi emlaktaki yükşeliş de nazik bir noktaya vardığı” görüşü öne sürüldü. Gazete şunları da yazdı: “Sektörün gözlemcileri, muazzam büyümenin, en az İstanbul’da, bir emlak köpüğünü yarattığını, ekonomik büyüme, bu yılın sonu itibarıyle yüzde 1.3 ile yüzde 5 arasında bir orana yavaşlayacağı tahmin edilirken istirkrarsızlık olasılığını arttırdığını söylüyorlar.” WSJ, inşaat sektörüne yönelik ithalatın cari açığı körüklediğini belirttikten sonra bir analistin emlak sektöründeki yükselişin, “gözyaşları” ile bitebileceği uyarısına da yer verdi.