Gece gökyüzünde beyaz bulut neden olur? Gece havada bulut olur mu? Noctilucent bulutları
Güneş battığı ve gün bittiği, hava kararmaya başladığı halde bulutların hâlâ aydınlık verdiği durumlara tanıklık etmiş olabilirsiniz. Gökyüzündeki bu sıra dışı durumun sebebi gece parlayan (noctilucent) bulutlarının ortaya çıkmasıdır. Peki, gece bulut neden olur?
Gökyüzünün seyri, sabah gün doğumunda başka gün batımında bambaşka keyifli anlar yaşatabiliyor. Özellikle meraklılarının seyir tepelerinde gün doğumunu bekleyip muhteşem kareler yakaladığı anlara tanık oluyoruz. Bu olağanüstü gök kubbenin içerisinde yer alan bir diğer mucize de noctilucent bulutları.
Yalnızca belirli şartlar dahilinde izlenebilen, yüksek irtifa bulutları olarak da bilinen noctilucent bulutları, yaz aylarında gün batımından sonra, gökyüzünde ‘dans eden’ ince ince mavi/gümüş çizgiler olarak kendilerini gösterir. Noctilucent bulut ismini ise, sırasıyla “gece” ve “parlak” anlamına gelen Latince “nocto” ve “lucent” kelimelerinden almıştır.
GECE GÖKYÜZÜNDE NEDEN BEYAZ BULUT OLUR?
Gezegenimizin çoğu bulutu, en yakın atmosfer katmanı olan troposferde, yaklaşık 1,9 kilometre ile 18 kilometre arasında oluşur. Ancak gece parlayan bulutlar, tamamen yeni bir seviyeye taşınırlar.
Gece parlayan bulutlar, Dünya atmosferinin üçüncü katmanı olan mezosferde bulunur. Bu bulutlar, Dünya'dan yaklaşık 76 ila 85 kilometre yükseklikte oluşurlar. Bu nedenle, onlar Dünya'nın en yüksek bulutlarıdır.
Bu bulutlar oluşmak için su buharı, toz ve çok düşük sıcaklıklar yeterlidir. Sıcaklıklar yeterince düşük olduğunda, su buharı toz parçacıkları üzerinde donarak buz kristallerini oluşturur. Güneş bu buz kristallerini aydınlattığında, gece gökyüzünde parlayan bu bulutlar görünür hale gelir.
NOCTİLUCENT BULUTLARI NEDİR?
Keşfedilmesi geç olan bu bulutlar, 1883 yılında Endonezya'da Krakatoa Yanardağı'nın patlaması sonrasında fark edildi. Yanardağ patladıktan sonra atmosferde yaklaşık 50 km yüksekliğe kadar ulaşan kül bulutları içindeki toz taneleri, bu bulutların oluşmasına neden oldu. Patlamadan tam 3 yıl sonra, Robert Leslie karanlık gökyüzünde mavi aydınlık şeritler fark etti. Başlangıçta bu bulutların volkanik kül bulutları olduğu düşünüldü, ancak daha sonra bu bulutların yanardağın tüm küllerinin çöktükten sonra da devam ettiği gözlendi.
Bugün, bilim çevreleri hala bu bulutlar üzerinde araştırmalar yapmaktadır. Bu bulutların atmosfer ve güneş döngüsündeki değişiklikler nedeniyle daha yaygın hale geldiği bilinmektedir. Ayrıca son yıllarda bu bulutların daha alçak bölgelerde de görülmeye başlandığı belirtilmektedir. Bu durum, atmosferdeki sera gazlarının yoğunluğunun artmasından kaynaklanmaktadır.
Noctilucent bulutları genellikle yaz aylarında ortaya çıkan ve gece bulutu olarak da adlandırılan bulutlardır. Bu bulutlar aniden belirir ve parlaklıklarıyla dikkat çeker. Dünyadaki birçok bulut türü, troposfer adı verilen en yakın katmanda oluşur. Ancak bu bulutlar, 1.9 km ile 18 km arasındaki yüksekliklerde meydana gelir ve genellikle insanların pek dikkatini çekmez. Bununla birlikte, gece parlayan bulutlar insanların ilgisini çeker ve bilimsel araştırmaların konusu olur.
Bu bulutlar, diğer bulutlardan farklı olarak dünyanın mezosfer adı verilen katmanında oluşur. Yani bu bulutlar, 76 ile 85 km arasında bir yükseklikte oluşur. Bu da dünyanın en yüksek bulutları olduklarını gösterir.
