'Depremle yaşamayı öğrenemiyoruz'

Van’da ki binalar da enkaz fazla ama ya ruhlardaki enkaz ? Deprem herkes için Stres sayılabilen bir durumdur. Depremde evini, yakınlarını kaybedenlerin büyük bölümünde Travma sonrası Stres hastalığı meydana geliyor.

Radyo 7’de Eda'yla Gün Ortası'nın Program Konuğu Psikolog Dr.Meltem Kavcar SırmalıOldu. Sırmalı depremle ilgili ilginç bilgiler verdi.

Eda: Depremle yaşamak lazım deniyor ama, sanırım pek başaramıyoruz, sizce de öyle mi ?

Dr.Meltem Kavcar Sırmalı : Depremden korkmamak mümkün değil.Korku aslında bir fren,bizi koruma mekanizması.Her sağlıklı insan korkar.Önemli olan o korkunun,korkulacak olayla yüzleşme durumundayken oluşması.Korkımız bizi koruyacaktır.

Eda : Depremi yaşayan bir insan, hangi belirtilerle karşı karşıya  kalabiliyor ?

Dr.Meltem Kavcar Sırmalı : Önce şok etkisi,sonrasında akut travma sonrası stres bozukluğu,uyku bozukluğu,beslenmeyle ilgili sıkıntı,o yaşadığı an’a ait görüntü önceleri sıklıkla sonraları seyrelerek devamlı gözünün önünde canlanması,uykuya dalmaktda çok ciddi anlamda zorlanma,yalnız kalma ile ilgili sıkıntı,depremle ilgili olarak,yüksek yere çıkma yada kapalı yerde kalma ile ilgili çok ciddi sıkınıtlar yaşıyorlar.

Eda : Kabullenme  dönemi ne zaman oluyor ?

Dr. Meltem Kavcar Sırmalı : Önce şok etkisi yapıyor.Sonrasında yaşadığımızı yavaş yavaş fark etmeye başlıyoruz.Şok anında çok farkında değiliz.Bilinç kısmına ulaşması bilginin biraz zaman alıyor.Kabullenme dönemi çok sonra oluyor.O da eğer kalıcı bir iz oluşmadıysa bir yada bir buçuk seneyi buluyor.

Eda : Travma nelere yol açıyor ?

Dr. Meltem Kavcar Sırmalı : Depremi yaşarken birinci hedefimiz hayatta kalmak.Hem kendimiz hemde yakınlarımız için istiyoruz fakat,her zaman bu geçerli olmuyor.Depremi ufak yaralarla atlattıysak,yakınlarımızda çok büyük kayıplar oluşmadıysa  o zaman bir buçuk seneden önce hayatımız biraz biraz normalleşmeye başlıyor.

Eda : Acaba bu olayı gerçekten atlatıyor muyuz ? Yoksa beynimiz kumbaraya mı atıyor bu olayın izlerini ?

Dr.Meltem Kavcar Sırmalı : Eğer doğru davranırsak,destek alırsak,bütün sıkıntılarımızı ifade edersek yani üzerini örtmeye çalışmazsak aşabiliriz.

Eda : Deprem fobisini yenmek mümkün mü ?

Dr.Meltem Kavcar Sırmalı : Deprem fobisini yenmek için,sadece depremi yaşamak gerekmiyor.Deprem yokken,deprem riskinin olmadığı zamanlarda bile,depremden korkuyorsak,Deprem fobisi yaşıyoruz demektir.1999 Depreminden bu yana çoğu insan depremle yaşamayı öğrenemedi,unuttu.Deprem ülkesi olduğumuz aklımızdan çıkıyor.Bir dönem deprem çantası hazırladık ama bunlar unutuldu.

Eda : Deprem kişiyi depresyona kadar götürüyor mu ?

Dr.Meltem Kavcar Sırmalı : Deprem yaşandığında depresyon kaçınılmazdır.Deprem de insanlar sadece sarsıntı yaşayıp korkmuyorlar aynı zamanda ciddi kayıplarda yaşıyorlar.Bir deprem bölgesinde ilk önce can kayıpları ardından mal kayıpları ondan sonra normal bir hayat geçmek için gereken şartların kayıpları görülür. Hayatın dönmesi için gerekli şartlar ortadan kalkmıştır.Bütün bunlarında  insanı depresyona kadar götürmemesi mümkün değil.

Eda : 1999 Depreminden sonra insanlar da ne gibi farklılıklar gözlemlediniz ?

Dr. Meltem Kavcar Sırmalı : Çok ciddi hayatı umursamama başladı.İnanç sistemi daha da kuvvetlendi.Hayat öncelikleri farklılaştı.Kendine bakış açısı değişiyor.Bireyci bir yaşam oluşmaya başlıyor.

Eda : Deprem Travması yaşayan kişide ne gibi fiziksel değişiklikller olabiliyor ?

Dr.Meltem Kavcar Sırmalı : Bu tür bir travmadan sonra profosyonel destek almıyorsak,o duyguların üzerine ne kadar beton dökerseniz dökün,duygular yok olmuyor.Sağlıklı bir şekilde onları (duygularınızı) boşaltamadığınız için vücudunuzla kendilerini göstermeye çalışıyorlar.Erkelerde kalp ve dolaşım sistemi bozukluğu ,kadınlarda da tüm batın ve üreme organları ile sıkıntılar yaşanıyor.Deri döküntüleri görülebiliyor.

Eda : Bizler neler yapmalıyız? Önerileriniz nelerdir ?

Dr. Meltem Kavcar Sırmalı : Oturduğumuz evler deprem yönetmeliğine uygun mu ? bunu araştırmalıyız.Yeni yapıların bir kısmı uygun olanlar.Deprem sigortasını öğrenemedik ve depremden nasıl korunacağımızı bilmiyoruz.Okullarda öğretiyorlar belki ama bizde o kadar yerleşik bir haraket tarzı var ki deprem olduğu zaman biz dışarı fırlıyoruz.Bu yüzden can kayıpları da çok oluyor.

Eda : Deprem Travması yaşayan kişilere bireysel olarak nasıl yaklaşmamız gerekiyor ?

Dr.Meltem Kavcar Sırmalı : En başta ihtiyaçları konusunda yardımcı olmalıyız.Önce fiziksel ihtiyaçlar karşılanmalı.Onların çok konuşmaya veanlatmaya ihtiyaçları olacaktır ve onları dinleyecek birine ihtiyaçları olacaktır.Korku ve yaşanan olumsuz anılar anlata anlata hafifleyecektir.Hiç bir şey yapamıyorsak bile şefkatle onları dinleyebiliriz.Ellerini tutabiliriz,yanındayız mesajı vermek çok önemli.Bu mesajı verirken de dikkat edilmesi gereken husus,yapamayacağımız sözleri vermeyelim.Aksi halde beklenti halini alıp ikinci bir yıkıma sebep olabiliyor.