Soykırım oylamasında Azeri hançeri

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi'nda Ermeni soykırım iddialarına ilişkin tasarının kabul edildiği oylamada Türkiye'yi ve ABD'de yaşayan Türkleri en büyük hayal kırıklığına uğratan kişi Komite'nin tek Müslüman üyesi Minnesota Milletvekili Keith Ellison oldu.

Tasarının reddedilmesi için aylardır kampanya yürüten Türk-Amerikan Dernekleri Kurulu (ATAA) Başkanı Günay Evinç, oylama günüyle ilgili şunları anlattı:

KRİTİK OY ELLISON'A AİTTİ

'Komite Başkanı Howard Berman Kaliforniya'lı olduğu için Ermeniler için çaba göstereceği belliydi. Şaşırmadık. Yaptığımız hesaplarda herkesin nasıl oy kullanacağı aşağı yukarı belliydi ve oylamanın bıçak sırtı geçeceğini biliyorduk.

Kritik oy Ellison'a aitti. O nedenle üç hafta önce onun seçim bölgesi olan Minneapolis'e giderek oradaki Türklerle kampanya yürüttük.

Ellison'un oradaki temsilcisi bize'destek' sözü verdi. Bununla da yetinmedik. Minnesota'daki seçmenler arasında önemli yeri olan Somalilileri devreye soktuk.

Oradaki yüz bin Somalili'nin temsilcisi hem oylama öncesinde hem de oylama günü kendisini arayarak tasarıya karşı çıkmasını istedi. Ona da 'tamam' yanıtını verdi.'

MERCAN'LA KUCAKLAŞTI

Evinç sözlerine şöyle devam etti: 'Oylamadan bir gün önce de Türkiye heyetine söz verdi. TBMM Dış İşleri Komisyonu Başkanı Murat Mercan başkanlığındaki Türk heyeti Ellison ile bir araya geldi.

Onlarla samimi biçimde kucaklaşmış. 'Türkiye'nin laik, demokratik bir Müslüman ülke olarak dünyaya örnek olduğunu' söylemiş. 'Biz kardeşiz. Size desteğe hazırım' demiş. Mercan ve heyettekiler toplantıdan 'Bu iş tamam' diye çıktılar.

Oylama günü şok geçirdik. Konuşmalar sırasında söz alarak insan haklarına saygısı nedeniyle soykırım iddialarını destekler ifadeler kullandı. Salondan ayrıldı. Belki de niyeti oy kullanmadan açıklama ile geçiştirmekti. Ancak Berman gidip buldu onu. Gelip 'evet' oyu verir vermez ortadan kayboldu.'

AZERİLER YOKTU, UYGUR SÜRPRİZİ

Sevinç, 'Normalde bizim her türlü törenimizde ve mücadelemizde Azeri dostlarımız yanımızda olurdu. Bu kez gelmediler. Onların yerini Kırımlılar, Türkmenistanlılar ve Uygur Türkleri doldurdu' dedi.

Azerilerin Türkiye ile Ermenistan arasındaki yakınlaşmaya  tepki olarak fazla lobi faaliyeti yapmadıkları ve oylamaya da gelmedikleri ileri sürüldü. Azeri derneklerinin arasında Türkiye ile dayanışma konusunda büyük bir çatlak yaşandığı bildirildi. 

ABD'deki Azerilerin önde gelen isimlerinden Tomris Azeri iddiaların doğru olmadığını belirterek 'Salonda yoktuk. Ama biz de tüm gün Kongre üyelerini tasarıya hayır oyu vermeleri için aramakla geçirdik' dedi.

Salonda Türk derneklerine Kırım, Türkmenistan ve Uygur Türkleri destek
verdi. Uygur Türklerinin, Türkiye'ye girişi yasaklı Rabia Kader'in başkanlığını yaptığı Dünya Uygur Türkleri Derneği'nden oldukları öğrenildi.

Türkiye baskıyla karar almaz

Ankara, ABD'de kabul edilen Ermeni tasarısına çok sert tepki gösterirken, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Ermenistan'a, 'normalleşme süreci riske girdi' uyarısı yaptı.

'Türkiye'nin baskıyla karar almayacağını belirten Davutoğlu, Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Namık Tan'ın istişareler için Türkiye'de olacağını ve istişarelerin uzun sürebileceğini ifade etti. Davutoğlu, 'Türkiye Afganistan'dan asker çeker mi ya da İncirlik'in kullanımı kısıtlanır mı?' sorusuna da 'hayır' yanıtını vermeyerek, 'ABD'ye tüm seçenekler masada' mesajı verdi.

Davutoğlu, bu tedbirlerin aşamalı olarak ele alınacağını kaydederek, kısa vadede bu tip adımlar  beklenmemesi gerektiğinin sinyalini verdi. Komite'deki oylamayı, 'gayri ciddi ve komik' diye yorumlayan Davutoğlu, 'Danışman bir temsilciler meclisi üyesine yes değil de no diye fısıldamış olsaydı bu oylama farklı çıkacaktı. Tarih bu kadar gayrıciddiye alınabilir mi?' dedi.

WASHINGTON YETERLİ ÇABA GÖSTERMEDİ

Washington yönetimini, 'yeterince çaba sarf etmedi' diye eleştiren Davutoğlu, ABD Başkanı Barack Obama'yı da 24 Nisan'da yapacağı konuşma konusunda uyardı.

'Konudan habersiz ABD'li parlamenterlerin oylarıyla tarihimizin yargılanmasına kesinlikle izin vermeyiz. Biz Ermenistan ilişkileri normalleştirmeye hazırız' diyen Davutoğlu, Hem Ermenistan'a hem de uluslararası topluma, 'Ermeni-Azeri barışı istenmiyorsa bilelim' diye seslendi.

24 NİSAN'A KADAR ADIM YOK

Dışişleri Bakanlığı'nda şu görüşler ortaya çıktı:

ABD yönetimi tasarının engellenmesi için oldukça geç devreye girdi. Protokollerin onaylanması için Ankara'ya mesaj vermek istediler.

24 Nisan'dan önce protokollere TBMM'de kesinlikle dokunulmayacak.

ABD'ye yönelik rahatsızlık ikili ilişkilerde hissetirilecek. İran, Irak ve Afganistan gibi çok taraflı konular şantaj malzemesi yapılmayacak.

Tasarı geçerse tazminat- toprak talebi gelir.

Protokollerin onay sürecinin ilerleyebilmesi için Ermenistan, ABD ya da İsviçre'nin Türkiye'ye yazılı güvence vermesi gerekir.

Obama'nın 'soykırım' kelimesini kullanmaması için de çaba gösterilecek. Başbakan Erdoğan nisanda Washington'a yapacağı ziyarette hem tasarı aleyhine hem de Obama'nın açıklamasını etkileme yönünde temaslarda bulunacak.

Son ziyaretinde Musevi lobisi ile görüşmeyen Erdoğan, ABD'de lobi ile görüşecek.

Obama'nın zor sınavı

Ermenİ tasarıyla ilgili karar, dış basında geniş yankı buldu. Kararın Irak ve Afganistan konularında Türkiye'nin desteğine ihtiyaç duyan Başkan Barack Obama'yı zor durumda bıraktığına dikkat çeken yabancı basın, Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecinin olumsuz etkilenebileceğinin altını çizdi.

Guardiian

Gazetenin ünlü yazarı Stephen Kinzer, Türkiye'nin Ortadoğu bölgesinde oynadığı yumuşatıcı role dikkat çekti. Kinzer, Kongre'nin 1915 olaylarının soykırım olup olmadığını karar verecek kapasite ve ahlaki yetkinlikte olmadığını belirtti.

The Times

Türkiye'yi eleştirerek, 'Rusya da soykırımı kabul ediyor. Ancak Türkiye, enerji tedarikçisine, ABD'ye gösterdiği tepkiyi göstermiyor' diye yazdı.

Financial Times

'Oylama sonucu, Obama'nın Türkiye stratejisine zarar veriyor' başlıklı haberinde, Obama'nın geçen yıl Ankara ve İstanbul'u ziyaret ettiğinde, ilişkileri 'model ortaklık' olarak tanımladığını anımsattı. Obama'nın bu ortaklığı güçlendirme teklifi de büyük bir sınavla karşı karşıya' denildi.'

ABD'den Ankara'ya tokat

Kapİtal, 'ABD'den Ankara'ya Tokat' başlığını kullanırken, sonrası tartışılıyor dedi.

Iravunk, soykırım tasarısının kabulünü 'Asıl şimdi ne olacağı önemli' başlığı ile verirken, Başbakan Erdoğan yeniçeri kıyafeti ile resmedildi. Sarkisyan’ın Halkçı Partisi ve muhalefetteki Daşnaksütyun Partisi'nden iki milletvekili de Türk tarafına top atışı yaparken görülüyor.