Yeni anayasa için bir büyük uzlaşma daha...

Yeni anayasada kültürel kimlik konusunda MHP dışındaki üç parti anlaştı ve devrim niteliğindeki madde metne yeşil olarak yazıldı. MHP de maddenin düzenlenmesine gerek olmadığını bildirdi ve bu konuda öneri getirmedi. BDP'nin talep ettiği "Herkes kendi kültürünü ve kimliğini geliştirme hakkına sahiptir" maddesi AK Parti ve CHP tarafından kabul edildi. Üç partili uzlaşmaya göre, "Devlet, bütün kimlikleri ve kültürleri tanır; bütün kültürlerin ve kimliklerin kendilerini özgürce ifade etme, koruma, geliştirme ve yayma hakkını güvence altına alır. Devlet, bütün kültür ve kimliklere mensup bireyler ve topluluklar arasında hoşgörü ve diyalog kültürünün gelişmesini teşvik eder; karşılıklı saygı, anlayış ve işbirliğini sağlamak için eğitim, kültür ve medya alanlarında etkili tedbirler alır" şeklinde madde yazıldı. Komisyonun son toplantısında, genel seçimlerde oyların en az yüzde 1'i oranında oy alan siyasi partilere Hazine yardımı yapılması ve memurlara da siyasi partilere üye hakkı tanınması yönünde karar alındı.

Partilere üyelik genişledi

Komisyon ayrıca siyasi partilere üye olma hakkını genişletti. Hakim, savcı, asker, emniyet mensubu, Sayıştay ve üyeleri ile mülki idare amirleri haricinde kalan memurlara siyasi partilere üyelik yolu açılmasını kararlaştırdı. AK Parti, CHP ve MHP, siyasi partilere kapatma nedeninde anlaştı. Bir partinin kapatılması için "şiddete başvurma ve şiddeti kullanmayı teşvikte" odak haline gelme kriterini getiren üç parti, sayısal olarak da TBMM'den 330 oy aranması ve Anayasa Mahkemesi'nin üye tam sayısının üçte ikisinin oyunun gerektiği şartlarını getirdi. Buna göre, odak olmanın esasları da demokratik toplumun gereklerine göre kanunla düzenlenecek. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının talebi ve TBMM'den en az 330 vekilin vereceği izne bağlı olarak kapatma davası açılabilecek. Anayasa Mahkemesi üye tamsayısının üçte ikisi tarafından da onay gelirse, bir parti kapatılabilecek. Anayasa Mahkemesi dava konusu fillerin ağırlığına göre kapatma yerine idari para cezası verebilecek.

Önce ihtar sonra kapatma

Siyasi partilerin şiddete başvurmaları ya da şiddet kullanmayı teşvik etmeleri dışındaki anayasaya aykırılık hallerinde ise Cumhuriyet Başsavcısı Anayasa Mahkemesi'nden partiye ihtar verilmesini talep edebilecek. Bu durumda TBMM onayı aranmayacak. İhtar kararının gereği üç ay içinde yerine getirilmediği takdirde Anayasa Mahkemesi partiye idari para cezası verebilecek. 3 yıl içinde iki defa idari para cezası alan siyasi parti hakkında başsavcı doğrudan Anayasa Mahkemesinde kapatma davası açabilecek.

Kültürel kimlik hakkı

Madde 59. (1) Herkes kendi kültürünü ve kimliğini geliştirme hakkına sahiptir.

(2) Devlet, bütün kimlikleri ve kültürleri tanır; bütün kültürlerin ve kimliklerin kendilerini özgürce ifade etme, koruma, geliştirme ve yayma hakkını güvence altına alır.

(3) Devlet, bütün kültür ve kimliklere mensup bireyler ve topluluklar arasında hoşgörü ve diyalog kültürünün gelişmesini teşvik eder; karşılıklı saygı, anlayış ve işbirliğini sağlamak için eğitim, kültür ve medya alanlarında etkili tedbirler alır.

MHP Notu: Anayasada herkesin maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkına sahip olduğu düzenlenmiştir. Bu nedenle başkaca bir düzenlemeye gerek bulunmamaktadır.