S.Arabistan-İran krizinin şifreleri

Haber7.com/ Taha Dağlı

Bunlardan ilki Hariri’nin “tehdit ediliyorum” diyerek istifa etmesi.
kincisi aynı gün Yemen’deki İran destekli Husi militanlarının Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a uzun menzilli füze ile saldırması.
Üçüncüsü Suudi Arabistan’ın yolsuzluk operasyonu başlatması.
Dördüncüsü ise Trump’ın Aramco’nun hisselerini New York borsasında işleme konulması yönündeki talebi.

1-LÜBNAN BAŞBAKANI HARİRİ’NİN İSTİFASI
Lübnan Başbakanı Saad Hariri’nin istifası ne anlama geliyor?Hariri’nin babası Refik Hariri Lübnan’ın eski Başbakanlarındandı. 2005 yılında Beyrut’ta suikast sonucu öldürüldü. Hariri suikastının failleri İsrail mi yoksa İran-Hizbullah-Suriye üçlüsü müydü?

Bu soru hep soruldu. Neticede ihale Suriye’ye kaldı ve Suriye 2005 yılı sonuna kadar Lübnan’daki askeri varlığına son vermek zorunda kaldı. Saad Hariri, BM soruşturması neticesinde 2011 yılında da “babamı Hizbullah öldürdü” gerekçesiyle Lübnan Başbakanlığından istifa etmişti. Bugün ise “babam gibi beni de öldürecekler, tehdit altındayım” diyerek istifa etti.

İstifadan bir hafta önce İran dini lideri Hamaney’in özel temsilcisi Ali Ekber Velayeti’nin Beyrut’ta Saad Hariri ile görüştüğü ve Saad’a “senin de sonun baban gibi olacak” dediği öne sürülüyor.

Suudi Arabistan, İran’ın Hizbullah üzerinden Saad Hariri’yi tehdit olasılığını Tahran’a karşı bir koz olarak kullanmayı amaçlıyor. Sonuçta Hariri ailesi eskiden bu yana Suudi Arabistan’a yakındı ve Hizbullah ile de yıllardır çekişme halindeydi.

2-YEMEN’DEN RİYAD’A ATILAN FÜZE
Yemen’deki Husi militanlarıyla Suudi Arabistan 2,5 yıldır savaş halinde. Yemen’deki İran destekli Husi militanlarının Riyad’a fırlattığı uzun menzilli füze, İran yapımı. Suudi Arabistan füzenin İran’ın talimatıyla gönderildiğini iddia ediyor. Aslında bu iddialarında da çok haksız sayılmazlar. Zira Husilerin envanterinde 2000 km menzilli bir füze bulunmuyor, bu füzenin İran’a ait olduğunu gösteriyor. İranlı muhalifler de bir açıklama yaparak, füze talimatının adresi olarak Tahran’ı işaret etti.

3-MUHAMMED BİN SELMAN YENİ KRAL
Suudi Arabistan bir değişim içinde. 11 Prensin göz altına alınması ve mal varlıklarına el konulması, birinci veliaht Muhammed bin Selman’ın tüm rakiplerinin tasfiye edildiğini ve Kral Selman’dan sonra tahtın sahibi olacağının göstergesi. Muhammed Bin Selman’ın babasının ölümünü beklemeden, sağlık sorunları gerekçesiyle tahtı bırakması yoluyla yeni Kral olması bekleniyor.

4-ARAMCO NE OLACAK?
Aramco Suudi Arabistan’ın milli petrol şirketi. Trump bunu New York borsasında işleme koydurmayı hedefliyor. Trump Katar krizinde de hem Suudi Arabistan’a hem de Katar’a milyarlarca dolar tutarında silah satmıştı. Bu kez gözünü Suudi Arabistan’ın petrol şirketine dikmiş gibi görünüyor. Suudi Arabistan’da prenslerin mal varlıklarına el konulmasının sebebi de Riyad’ın içinde bulunduğu ekonomik darboğazdan çıkmak için sıcak para ihtiyacına bağlanıyor.

KİM KAZANIYOR?
Bu sürecin kazananı Amerika bir de İsrail. Suudi Arabistan’ın İran’la kapışması en çok İsrail’i memnun ediyor. Maddi açıdan da Amerika’nın ciddi kazançları söz konusu.

KRİZİ YÖNLENDİREN BAE

Tıpkı Katar krizinde olduğu gibi bu son olaylar zincirinde de Suudi Arabistan’ı yönlendiren tarafın Birleşik Arap Emirlikleri olduğu görünüyor. BAE burada ABD’ye çok yakın hareket ediyor özellikle Kral Selman’ın oğlu veliaht Muhammed Bin Selman üzerinde de çok büyük etkileri olduğu biliniyor. Katar krizinde de aynısı olmuştu, BAE’nin Prens Muhammed Bin Selman’ı ABD aracılığıyla tahta hazırladığı ortaya çıkmıştı. Prenslere yönelik operasyon da bu planın son adımı olarak yorumlanıyor.

SAVAŞ ÇIKAR MI?

Süreç Suudi Arabistan-İran savaşına doğru gidiyor. Bu doğrudan iki ülkenin birbirlerini bombalamasıyla olmayabilir. Zaten Yemen’de savaş halindeler. Lübnan’ın da Hizbullah üzerinden Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikinci bir çatışma alanı olma ihtimali çok yüksek.

SUUDİ ARABİSTAN’I HANGİ KÖRFEZ ÜLKELERİ DESTEKLİYOR?

Katar krizinde olduğu gibi BAE, Suudi Arabistan’la beraber hatta direk yönlendiren güç diyebiliriz. Bu ikiliye Bahreyn de eklenebilir. Katar, Kuveyt ve Umman ise bu safın dışında duruyor.