İran ile nükleer müzakereler

İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond, İran ile 5+1 grubunun, İran'ın nükleer programı üzerindeki müzakerelerde bir anlaşmaya varması için belirlenen son tarih olan 24 Kasım'a kadar bir anlaşma yapılması konusunda iyimser olmadığını belirtti.

Letonya temasları kapsamında başkent Riga'da bulunduğu sırada İngiliz basınına açıklamalarda bulunan Hammond, buna rağmen BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin ile Almanya'nın oluşturduğu 5+1 ülkeleri ile İran arasında Viyana'da devam eden müzakereler sonunda kapsamlı bir anlaşmaya varılmaması halinde nükleer müzakereler için belirlenen son tarihin uzatılabileceğinin sinyallerini verdi.

Hammond, "(24 Kasım) Pazartesi gününe kadar her şeyi tamamlayabileceğimiz konusunda iyimser değilim. Ancak eğer bazı önemli eylemlerde bulunursak, eğer doğru yönde iyi bir ilerleme kaydediyorsak son anlaşmaya varmamıza imkan sağlayacak son tarihi uzatabilecek bir yok bulabiliriz" dedi.

İngiliz bakan, müzakerelerin son günlerinde olduğunu hatırlatarak, anlaşmaya varılması için İran'ın "önemli ölçüde daha fazla esneklik" göstermesi gerektiğini vurguladı.

Hammond, "İran ile gerçekten bir anlaşmaya vardığımızı görmek istiyoruz. Ancak kötü bir anlaşma olsun istemiyoruz. Kötü bir anlaşma olmasındansa hiç olmaması daha iyi" diye konuştu.

İran ile Batılı ülkeler arasında İran'ın uranyum zenginleştirme düzeyi, santrifüj sayısı, ağır su reaktörlerinin durumu, nükleer işbirliği ve yaptırımlar konularında anlaşmazlıklar bulunuyor.

İsviçre'nin Cenevre kentinde 24 Kasım 2013 tarihinde varılan geçici anlaşmaya göre, 20 Temmuz 2014'e kadar kapsamlı bir anlaşmaya varılması öngörülmüş ancak taraflar arasında farklılıkların giderilememesi üzerine müzakerelerin 24 Kasım 2014 tarihine kadar uzatılmasına karar verilmişti.

İran, ağır su reaktörlerini tıbbi amaçlı inşa ettiğini ileri sürerken, Batılı ülkeler nükleer silah üretiminde kullanılan plütonyum üretileceği gerekçesiyle inşaatın durdurulmasını talep ediyor. İran, nükleer programı nedeniyle uygulanan yaptırımların tamamen kaldırılmasını, Batı ise Parçin ve Fordo gibi nükleer tesislerin denetime açılmasını ve işbirliğinin artırılmasını bekliyor.

Uzmanlar, İran'ın nükleer bomba üretmesini engelleyecek ve ekonomisini olumsuz etkileyen yaptırımları tamamen ortadan kaldıracak bir anlaşmaya ulaşılmasının zor olduğunu, bu nedenle tarafların "uzlaşmadan kaçan taraf" damgası yememek amacıyla son güne kadar müzakereleri sürdüreceğini savunuyor.