Kadın gözüyle uzay

Ömrünün 211 gününü 'uzay'da geçiren astronot Tuğgeneral Susan Helms, 'Uzayda yerçekimi olmadığı için yüzünüzdeki kırışıklıklar yok oluyor ve boyunuz uzuyor' diyor. Dünyadaki kirliliğin uzaydan bile fark edildiğini söyleyen Helms'e göre astronotlar bu yüzden çevreci oluyor. Helms, uzayda başka canlıların yaşadığını da düşünüyor.

UTKU ÇAKIRÖZER'ün haberi

Beş kez çıktığı uzayda toplam 211 gün geçiren ve 8 saat 56 dakikalık uzay yürüyüşüyle dünya rekorunun sahibi olan ABD Hava Kuvvetleri Cape Canevaral Üssü Komutanı astronot Tuğgeneral Susan Helms, dünyanın uzaydan çok hassas ve kırılgan göründüğünü, çevre kirliliğini uzaydan gören astronotların da dünyaya 'çevreci' döndüğünü söyledi.
Uzaydayken, başka bir yerde yaşam olmadığına inanmanın zor olduğunu kaydeden Helms, yerçekimi olmadığı için uzayda kırışıklıkların yok olduğunu, boyunun da 4 santimetre uzadığını kaydetti.
1993, 1994, 1996, 1998 ve 2001'de uzaya giden, son seyahatinde uzay istasyonunda 5 aydan fazla kalan 49 yaşındaki Helms, ABD ordusunda generalliğe terfi eden subaylara düzenlenen tur kapsamında Ankara'ya geldi. Helms, uzay macerasını Milliyet'e şöyle anlattı:

ABD ordusundaki göreviniz nedir?

Tuğgeneralim ve Cape Canevaral Üssü'nün komutanıyım. Tüm ulusal roketlerin ve uzay mekiklerinin fırlatılması ve güvenli biçimde uzaya yerleşmesinden sorumluyuz.

Bu durumda olası Türk astronotu da siz mi uçuracaksınız?
Böyle bir gelişmeye yardımcı olmaktan büyük memnuniyet duyarım.

Uzaydan dünya nasıl görünüyor?

90 dakikada dünyanın etrafında bir tur atıyorsunuz. Ülkeler, sınırlar belli değil, sadece kıtaları ve içindeki coğrafi oluşumları görebiliyoruz.

Türkiye nasıl görünüyor?

Genelde düz, ama dağlık alanlar fark edilebiliyor.

Çevre kirliliği fark edilebiliyor mu?
Atmosfer sanki ince bir elma kabuğu gibi. Hava kirliliği olan şehirlerin üzerinde koyu bir duman oluyor. Bu nedenle uzaya giden, çevreci olarak dünyaya dönüyor.

Evrende insan dışında yaşayanlar var mıdır?
Uzaydayken evrene bakınca o kadar çok yıldız ve galaksi görüyorsunuz ki, bunlarda hiç kimsenin olmadığına inanmak çok zor. Belki dünyaya yakın olmayabilirler.

Uzayda yürüyüş rekoru sizde mi?
Ekip arkadaşım Jim Voss ile 2001'de uzay istasyonu dışında aralıksız 8 saat 56 dakikalık çalışmamız hâlâ geçilemedi.
Uzayda olmak hayatınıza ne kattı?
İki haftalık mekik seyahatlerinde sürekli çalışmaktan düşünecek zamanım bile olmuyordu. Ama uzay istasyonunda 6 ay kalınca hayatta neye değer vermeniz gerektiğini düşünmeye başlıyorsunuz. Ben ailemin her şeyden önemli olduğunu fark ettim.

Sizin yerinizde olmak isteyen kaç kişi vardır?
Her yıl NASA'ya 3 bin kişi başvuruyor, sadece 24 kişi alıyorlar.

Yerçekimsiz ortamın ilginçliği nedir?
- Uzayda en zor şey eşyalarınıza sahip çıkmaktır. Yerinde durması için bilgisayar, diş fırçası, ayna, aklınıza ne geliyorsa bantlarsınız. Bu nedenle aracın içi yapışkan bantlarla doludur. Bu bantlara yapışmasın diye kısa saçla gittim.

Kadın astronotlar ve generallerin yarattığı fark nedir?
Uzay aracında ya da orduda, ekibin farklı özelliklerde insanlardan olması her zaman o takımı güçlendirir, başarıyı olumlu etkiler.

Kadın generaller Türk ordusuna da katkı yapar mı?
Kadınlar her yerde her tür tür liderlik rolünü üstlenecek güçtedir.

Türk-Amerikan ilişkilerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye çok önemli bir stratejik müttefik. İlişkilerde en acil konu Ermeni tasarısı gibi gözüküyor. Türkler, Kongre'deki gelişmelere çok duyarlı. Hükümetimiz ise desteklemeyeceğini açıkladı.

'Uzay yakında turistik bir mekân olacak'

Astronot olma hayalindeki çocuklara ne önerirsiniz?
Matematik ve bilimi seviyorsanız, uzaya çıkmak hayalinizse, bu hayalin peşinde koşun. Hiçbir zaman umudunuzu yitirmeyin, 'hayır'ı yanıt kabul etmeyin. Her şeyi yapacak potansiyelinizin olduğunu bilin.

Türkiye'nin uzaya astronot gönderme şansı nedir?
- Bu konuda ABD ve Ruslar biraz daha avantajlı ama uzayın tüm dünyadan insanların rahatça gidebileceği bir yer olacağı günler çok uzak değil. Yakında uzay turistik bir mekân olacak ve insanlar keyif için uzaya gidecek.

Türk astronota ne önerirsiniz?
- NASA'da 12 yıl geçirdim. Çok ağır eğitimlerden geçtim. Çok iyi teknik bilgisi olmalı. Ekip çalışmasına yatkın olmalı. Bizle gidecekse İngilizce, Ruslarla gidecekse Rusça bilmeli. Ben 4 yıl Rusça öğrendim.

Kırışıklıklarım gitti... Denizi, ağacı özledim

Uzayda yerçekimi olmadığı için vücuttaki kan değişik yönlere kayıyor. Yüzünüz doluyor ve kırışıklıklar gidiyor. Bir de boyunuz uzuyor. Maalesef dönünce yerçekimiyle birlikte kırışıklıklar geri geliyor ve yeniden kısalıyorsunuz. 6 ay uzayda kalınca meyvenin tadını, okyanusun kokusunu unutuyorsunuz. En çok ağaçların, havanın, plajın kokusunu özledim. Uzaydayken uzayla ilgili çevrilmiş tüm filmleri seyrettim. 'Apollo 13' dışında hiçbirinin gerçekle ilgisi yok.