Cepheden idama giden bir gazetenin öyküsü

Projenin ismi:

‘Yoldaki Çığır; SEBİLÜRREŞAD'

İçerik: Belgesel

Yapım: Hazan Prodüksiyon

Yönetmen: Muharrem COŞKUN

Senaryo: Muharrem COŞKUN
Müzik: Hasan Cihat ÖRTER

Süre: 120 dakika

Bölüm: 4

KONU: 1908 Ağustos'unda 2. Meşrutiyet'le birlikte yayın hayatına başlayan, İstiklal Şairimiz M. Akif Ersoy, Prof. Ebu'lula Mardin ve Eşref Edip Fergan tarafından çıkarılan, 1966 yılında da yayın hayatına son veren Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad Gazetesiyle, gazete ekseninde süren İslamcılık hareketi ve Eşref Edip Fergan'ın öyküsü.

Kültür, zihin dünyamızda yer etmiş, Bediüzzaman Said Nursi'den, Babanzade Ahmed Naim'e, Ahmet Hamdi Aksekili'den İskilipli Atıf Hoca'ya, Şemseddin Günültay'dan Ferit Kam'a kadar pek çok önemli ismin de yazar olarak çalıştığı gazete, Milli Mücadele'ye verdiği tam destekle adından söz ettirmişti. İstiklal Şairi Mehmet Akif'in Safahat'taki tüm Şiirlerinin ve İstiklal Marşı'nın yayınlandığı gazete olan ve Milli Mücadele yıllarında cephelerde dağıtılan Sebilürreşad'ın bilinmeyen trajik hikayesi.. Gazete ile birlikte, Mehmet Akif ve kadim dostu Eşref Edip Fergan'la ilgili bilinmeyen gerçekler..
Ayrıca; sıkça tartışma konusu yapılan ‘İslamcılık' düşüncesinin doğuşu, ilk İslamcılar ve Sıratı Müstakim / Sebilürreşad'ın etkisi.

AMAÇ:

İstiklal Şairimiz Mehmet Akif'in başyazarı olduğu, tüm şiirlerinin yayınlandığı, İstiklal Marşı'nın yayınlandığı gazetenin bilinmeyen 58 yıllık öyküsünü anlatmak, Sırat-ı Müstakim /Sebilürreşad'ın Milli Mücedeleye katkısını ortaya koymak..  Türkiye'de düşünen, okuyan, yazan, ya da ülke ve dünya meselelerine duyarlı insanlara bir şeyler söylemek, mesleği, konumu ne olursa olsun farklı kesimlere bu kültür olgusunu anlatmak.

İÇERİK:
Osmanlı toplumunun gazeteyle tanışması.  Modernleşme, İkinci Meşrutiyet'le birlikte yayına başlayan basın organları.. İlk İslamcılar ve çıkardıkları gazeteler.. Akif'in başyazarlık yaptığı Sırat-ı Müstakim /Sebilürreşad'ın 58 yıllık öyküsü.. Kuruluşu, isim değiştirmesi, İttihatçılara bakışı, Milli Mücadele'ye katkısı, İstiklal Mahkemelerinde yargılanması ve kapatılması, 1948'de yeniden yayın hayatına başlaması ve 1970'lere kadar uzanan sahibi Eşref Edip'in hayatından ayrıntılar..

KARARGAH GİBİ GAZETE
Milli Mücadele'nin başlangıç aşamasında Sebilürreşad ofisinin nasıl çalıştığını sahibi Eşref Edip şöyle anlatıyor; “Mustafa Kemal Paşa'nın, teftiş vazifesiyle, fakat hakikatte bu kuvvetleri derleyip toparlamak üzere Anadolu'ya gönderilmesine Hükümetin karar vermesi, bizi çok sevindirmişti.
Ankara'da Büyük Millet Meclisi kurulunca, bir müddet onun hususi postasını idare ettik. Bir kurye bir çanta içinde Ankara'nın hususi postasını  Sebilürreşad idarehanesine getiriyor, milli mücadele grubundan bir subay gelip çantayı alıyordu.”
İstanbul'da Millet Meclisi'nin özel posta ofisi gibi çalışan gazete, halkı Milli Mücadele'ye teşviki ve Balıkesir hitabesiyle de Ankara'nın dikkatini çekmişti. 25 Kasım 1920'de 464. Sayısıyla Kastamonu'da neşrolunmaya başlanan Sebilürreşad'ın burada  çıkan ilk nüshanın tamamını, Akif'in Nasrullah Camii'ndeki heyecanlı konuşması dolduracaktı.
Gazete, çoğaltılarak Anadolu'nun her köşesine, sadece, camilere, vilayetlere değil, cephelere de gönderilecekti.

İSTİKLAL MARŞI'NIN MİHVERİ
İstiklal Marşı yarışmasında birinci seçilen Sebilürreşad başyazarı Mehmed Akif'in şiiri Milli Marş olarak kabul edilmişti. Marşın ilk yayınlandığı gazete de yine 17 Şubat 1921 tarihli Sebilürreşad olacaktı. Gazete “Kurtuluş savaşının tek mecmuası” olarak yayınlanmıştı.

Belgeselde yer alan bazı konular şunlar;

- Osmanlı toplumu gazeteyle nasıl tanıştı?

- İkinci Meşrutiyet ve Sırat-ı Müstakim'in doğuşu
- İlk İslamcılar kimlerdi ve yayın organları nelerdi?
- Sırat-ı Müstakim'le Abduh ve Afgani'nin ilişkisi nasıldı?
- İslamcıların 2. Abdulhamit ve İttihatçılara bakışı
- İslamcıların 31 Mart Vak'asına yaklaşımları
- Milli Mücadele'de Sebilürreşad'ın katkısı
- Mustafa Kemal'in Sebilürreşad ekibiyle görüşmesi ve söyledikleri

- Sebilürreşad neden kapatıldı ve sahibi hangi suçlamayla idamla yargılandı?
- Başyazarı Akif Mısır'a neden gitti?
- Tek Parti döneminde Sebilürreşad ve diğer yayın organları hangi sıkıntıları çekti?
- 1948'de yeniden çıkan Sebilürreşad'ın çizgisi nasıldı, kimler yazdı?
- Eşref Edip Fergan'la ilgili bilinmeyen gerçekler neler?
- Eşref Edip Fergan'ın ismini verdiği siyasi parti ve bugünkü temsilcisi kim?

HEDEF:

Basın ve kültür dünyamızda önemli yeri olan, sanat, siyaset, kültür ve zihin dünyasında iz bırakmış isimlerin(Mehmed Akif Ersoy, Ahmet Hamdi Aksekili, Bediüzzaman Said Nursi, Babanzade Ahmed Naim, Manastırlı İsmail Hakkı, İskilipli Atıf, Mim Şemsettin Günaltay, Tahir'ül Mevlevi, Eşref Edip Fergan.. v.d )yazı yazdığı, İstiklal Şairinin tüm şiirlerinin yayınlandığı tek gazete olma özelliği taşıyan  yayın organını  anlatmak.. Sırat-ı Müstakim /Sebilürreşad'ın Milli Mücadeledeki fonksiyonu ve 'İslamcı' düşüncedeki yerini irdelemek. Araştıran, tarihle ilgilenen, geçmişi merak eden hemen herkes hedef kitle..

BELGESELDE  KİMLER  YER  ALIYOR?

Kastamonu, Elazığ, Ankara gibi pek çok ilde çekimleri yapılan belgeselde, Prof. Dr. Mümtaz'er Türköne, Yrd. Doç. Dr. Akşin Somel (Sabancı Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Mustafa Eski(Kastamonu Üniversitesi), Mehmed Şevket Eygi(Sebilürreşad yazarı), Tarihçi Yılmaz Öztuna(Sebilürreşad yazarı), D. Mehmed Doğan (Yazarlar Birliği Vakfı Onursal Başkanı), Dr. Suat Mertoğlu, Tarihçi -Yazar Kadir Mısıroğlu, Tarihçi Yazar Dr. Orhan Koloğlu, Tarihçi Yazar Fahrettin Gün gibi önemli isimler de görüşleriyle katılıyor. Belgeselin danışmanlığını ise, Ertuğrul Düzdağ, Fahrettin Gün, Dr. Suat Mertoğlu ve Prof. Dr. Mümtaz'er Türköne yapıyor.

PORJE  TAKVİMİ:
Yaklaşık bir buçuk yıllık titiz araştırma sonucu hazırlanan belgesel hazır.

Muharrem COŞKUN  Kimdir?

Muharrem Coşkun Şebinkarahisar'da doğdu. 1995 yılında gazeteciliğe başladı. Milli Gazete, TV5, Vakit Gazetesi'nde Haber Müdürlüğü görevinde bulundu. Ana haber editörlüğünün dışında dosya ve belgeseller yaptı.Daha önce de “Türkçe Ezan ve Dine Müdahale'nin Öyküsü: GARP İZİ” Belgeseli (4 bölüm)hazırladı. Muharrem Coşkun'un, 2010 Ramazan'ında 30 gün boyunca ATV'de yayınlanan, yönetmenliği ve sunumu kendisince yapılan "Mekke ve Medine Sahur" programı da, belgesel tadında izleyici ile buluşmuştu. Coşkun ayrıca, Hilal Televizyonu'nda Haber Müdürlüğü'nün dışında, 9 ay tartışma programı ve 'Haftanın yorumu'yla da ekranda olmuştu.

Muharrem Coşkun'un özellikle yakın tarih üzerine yayınlanmış pek çok makale, dizi yazı ve araştırması da bulunuyor. Muharrem Coşkun, STAR  Gazetesi'nde 'Politika Editörü' olarak çalışmalarını sürdürmektedir.