Tarım Kredi Genel Müdürü Fahrettin Poyraz: Türkiye'nin gıda sorunu yok

Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri (Tarım Kredi) Genel Müdürü Fahrettin Poyraz, Mehmet Acet'in moderatörlüğünü yaptığı Başkent Kulisi'ne konuk oldu. Poyraz özellikle Kovid-19 sürecinde, halkın gıda malzemelerine ulaşabilmesine ilişkin değerlendirmeler yaparken, gündeme ilişkin sorulara da yanıt verdi.

 

GIDA KONUSUNDA TÜRKİYE'NİN DURUMU

Özellikle felaket, salgın ve afet zamanlarında en çok paniğe sebep olan yiyecek bulamama ve aç kalma korkusu, paniğe neden olurken, bu panik kişileri stokçuluğa itebiliyor. Türkiye her ne kadar böyle bir duruma hazır olduğunu göstermiş olsa da, olası bir felaket durumuna karşı gıda temininde ne noktada olduğumuzu Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü Fahrettin Poyraz, açıkladı.

Türkiye'nin Tarımsal üretimde Avrupa'nın birinci, dünyanın ise 7'inci en büyük ekonomisi olduğuna dikkat çeken Poyraz, üretim noktasında net ihracatçı olduğunu ifade etti. Poyraz, Türkiye'nin bazı kalemlerde ithalat yapılsa da özellikle pandemi sürecinde arz noktasında hiçbir sıkıntı yaşamadığını söyledi. 

Türkiye'nin olası bir yeni dalgaya karşı da gıda açısından yeterli kaynaklara sahip olduğunu belirten Poyraz, içinde bulunduğumuz koşullar itibarıyla gıda açısından bir problem olmadığını ifade etti. Ürünlerin azlığı noktasında değil, zaman zaman ürün fazlalığı konusunda bir problem oluşabileceğini belirtirken, saklanabilecek olan bakliyat, hububat gibi ürünlerin yeteri kadar stoğunun bulunduğunu belirtti.

KORONA SÜRECİNDE TARIM KREDİ FAALİYETLERİ

Koronavirüs sürecinde halkın gıdaya ulaşımı noktasında ne gibi faaliyetler yürüttüğüne ilişkin soruyu cevap veren Tarım Kredi Genel Müdürü, üretim noktasında aylar önce yapılan hazırlıklar ile eksiklerin giderildiğini, olası bir soruna karşı da yeterli stokların da yapıldığını ifade etti. Özellikle tarımsal üretim ve verimlilikte problem yaşanmaması adına gübre üretim ve stoğunun yeterli miktarda yapıldığını belirtti:

"Anadolu topraklarında bitki besleme ürünlerinden belli miktarda uygun şekilde kullanmazsanız üretim ciddi manada düşer. Bu da arz ve talep arasındaki dengesizliğe yol açar. Türkiye'de 6 milyon ton gübre üretimi varsa, 2 milyon tonu bizim iştiraklerimiz vasıtasıyla piyasaya taşınmak durumunda. Her yıl devam ediyor. Bizim şuan 2020 yılı için faaliyetlerimiz devam ederken 2021'in tedariklerini de bu yıldan yürütüyoruz. Stoklu çalışmak zorundayız. Bitki besleme, gübre, ilaç noktasındaki eksiklerimizi tamamladık."

Tarım Kredi Kooperatifi'nin aynı zamanda Kovid-19 sürecinde 65 yaş üstü çiftçi, üretici ortaklar için de çeşitli faaliyetler geliştirdiğini belirten Poyraz, özellikle şubelere gidilmemesi, olası bir hastalık durumuna yol açılmaması adına çiftçilerin evlerine, çiftliklerine, köylerine kadar ihtiyaçlarının götülüp bırakıldığını belirtti.

Ekonomik problemlerin de çiftçileri etkilememesi adına kredilerin 2 ay süreyle ertelenmesi, icra, iflas takiplerinin durdurulması gibi faaliyetlerin de yürütüldüğünü belirten Poyraz, hükümetin düzenlemesiyle de borçların 6 ay süreyle ekstra ertelendiğini, üreticilerin elinin rahatlatıldığını açıkladı. 

TARIM KREDİ'NİN ÇALIŞMASI

Tarım Kredi Kooperatifi'nin son bir kaç yılda ciddi bir politika değişimine gittiğini belirten Poyraz, Çiftçi'den ürünlerin direkt olarak satın alınıp pazara ulaştırılması konusunda önemli çalışmalar yürütüldüğünü belirtti. Üretici ile tüketici arasındaki köprü vazifesi için kabiliyetlerin artırılması noktasında faaliyetlerin sürdüğünü belirten Poyraz "2017 yılında 417 milyon liralık bir ürün alımı gerçekleşti. 2018 yılında 800 milyona, 2019 yılında 1 milyat 250 milyon liralık satın alma yapılırken 2020 için de 2 buçuk milyar liralık bir satın alma hedefi koyduk kendimize, Birkaç yıl içinde bu rakamı 5 milyara taşıyacağız." dedi.

Poyraz, Aracı ve komisyoncuları aradan çıkartarak direkt olarak üretici ve tüketici arasındaki köprü görevini üstlenen Tarım Kredi'nin piyasayı dengelediklerini belirti. Marketleşme süreci ile Türkiye genelinde 104 mağazalarının bulunduğunu belirtirken, hedeflenen rakamın ise 500 olduğunu belirtti. Direkt olarak marketlere de ürün satışlarına başladıklarını belirten Tarık Kredi Genel Müdürü 26 bin markette ürün satışlarının başlatıldığını ifade etti. Piyasaya rol model oluşturmak istediklerini söyleyen Poyraz "Çiftçiler ile muhattap olma noktasında size gelin aracı olalım. Keza makarna sektöründe de. Yıllık 600 bin ton kadar ithalatvar. Biz onlar için alabaildiğimiz kadar makarnalık buğday alıyoruz. Onlar için önümüzdeki senelerde  onlar adına makarnalık buğday üretebilmek adına, ürünü teslim alabilme adına  bir mekanizma kuruyoruz. Geçtiğimiz ay nişasta sanayicileri derneğiyle bir protokol imzaladık, 1 milyon 600 bin ton civarında mısır alımları söz konusu. Onlara da aynı teklifi yaptık. Sizin adınıza alımlarımızı yapalım, sonrasında sözleşmeli üretimle üretelim. Bunların yanı sıra TAK ve KYK gibi kurumların da ana tedarikçileri konumundayız. Yardım kuruluşlarıyla çalışmalarımızı artırdık. Yardım kolileri hazırlandı bu süreçte,1 milyon 100 bin adet koli sadece bizim tedarik ettiğimiz kısım oldu." dedi.

HAKEM ÖRNEĞİ

Poyraz Tarım Kooperatifi'nin piyasadaki çeşitliliğe karşı denetleme ve akreditasyon misyonunu tıpkı bir hakem gibi üstlendiğini belirtirken "Hakem bir müsabakada oyunculardan teknik ekibe kadar her şeyi dakikası dakikasına kontrolü altında tutar. Kooperatifler de İnsan için hayati öneme haiz olan gıdayla ilgili kontrol mekanizmalarının üretici ve tüketiciyi koruyucu görevi üstleniyor. Bu alanı başı boş bırakılabilecek durumda değiliz. Kooperatif yapılanmaları rekabeti önleyici mekanizmaları ortadan kaldırma noktasında devreye girecek." dedi.

Patates üzerinden rekabet noktasında örnek veren Poyraz, Nevşehir'de yer altı depolarında binlerce ton patates olmasına rağmen piyasada bulunmadığını ve fiyatın yükseldiğini ifade etti. Bu noktada ürüne ulaşım ve uygun fiyat adına Nevşehir'de 40 bin ton kapasiteli yer altı deposunun Tarım Kredi Kooperatifi tarafından yapıldığını işaret etti. Piyasadaki regülasyonun, dengeleyici olma adına rol model oluşturmak istediklerini belirtti. Önümüzdeki yıldan itibaren bu depo sayesinde tüketiciyi korumak için fiyatları dengeleme adına çalışmalar yapıldığını belirtti. 

KOOPERATİF YAPILANMASI VE İŞLEYİŞ

Kooperatifin kendi sistemi içerisinde önemli faaliyetler gerçekleştiğini belirten Poyraz, üreticiden sanayiciye direkt olarak ürünün verildiğini belirtirken, bu sayede hem fiyatların daha uygun seviyelere geldiğini hem de maliyetin daha düşük bir rakama çekildiğini ifade etti. Kooperatif'İn bunu kendi başına başardığını ifade eden Poyraz, Hazine ve Maliye bakanlığı ile yürütülen çalışma ile akaryakıt haricindeki tüm tarımsal girdileri yüzde 4 maliyet ile ayni kredi verdiklerini belirtti. Bu uygulamanın özellikle üreticinin elini rahatlattığını ifade ederken, ayni kredinin ürün alışı ile de yapıldığını belirtti. 

FAİZİ KALDIRMA HEDEFİ

Poyraz özellikle çiftçilere zaman zaman problem oluşturan faiz uygulamasını da bu sistem ile kaldırmak istediklerini ifade ederken, oluşturulan bu yapı ile ayni kredinin vadeli olarak verilmesi ve yapılacak ödemenin ürün bazında satın alma ile yapılması ile faiz uygulamasını kaldırmayı, vadeli bir ödeme sistemi oluşturmayı planladıklarını ifade etti.

Poyraz bu uygulamanın Tarım Kredi Kooperatifleri'nin pazardaki gücünün artmasıyla daha yaygın ve daha büyük bütçeli bir uygulama haline gelebileceğini ifade ederken, "Bir tarafta tüketiciye malzemeleri taşıyan paydaşların olduğu, diğer tarafta ise sayısı yine milyonları bulan bir üretici zincirinin bulunduğu bir sistem. Arada da biz kendimize bir rol açmaya çalışıyoruz." dedi.

PLANLI ÜRETİM MODELİ

Bir çok kalemin ithalat bandında bulunduğu üretim ekonomisinde, ithalatın gereksiz yere yapılmasını önlemek adına kontrol mekanizması oluşturmayı hedeflediklerini belirten Poyraz, pazar ihtiyaçlarına yönelik çalışmalar ile üretim-tüketim noktasındaki bağı sağlamaya çalıştıklarını söyledi. Bunu da sözleşmeli üretim ile direkt verimli bir şekilde aracısız satış, daha uygun fiyatlı ürünlerin piyasaya verilmesi hedefleniyor.